گل چهره. گلرخ.

گول اوزولو

گلچهره. زیبا.

هر بیــــر گول‌ اوزولو دیلبـره‌ آلــــــدانماییب‌ كؤنول‌ و´وُرغوندی‌ تكجـه‌ جئیرانـــــا، مشكل‌پسند اوْلوب‌ قایماق دوْداقلی‌ لاله‌ یـــــــاناق نازلی‌ دیلبـریـــم‌ آغزین‌ آچــــان‌ كیمی‌ سؤزو

دئیه سن

● گویی. انگار. مثل اینكه.

دئیه سی

گفتنی.

گئری

[ظ، صفت]
1-آرد، آرخا، دال «دؤنوب گئری‏یه باخماق» 2-سوْن و سوْنوج مفهوموندا ایشله‏نیر «ایشین گئری‏سینی دوٌشونمك لازیمدیر». 3-گلیشمه میش، دالا قالمیش، انكشاف ائتمه میش «گئری قالمیش اؤلكه‏لر، گئری قالمیش آدام، گئریچی، گئری دوٌشونجه‏لی، گئری باخیش‏لی، گئری‏یه دؤنوش». قارشی آنلامی: ایلَری، اؤن و قاباق (فا:عقب، بعد). back, backwards {سومرجه ‹اگیر،‏گی›، گؤیتوٌرك داش یازی لاریندا ایشله نیبدیر، دیوان لغات تورك ده ایشله نیبدیر؛ باخ: گرمك}.

عقب پس . پشت سر. پی. پیامد. عاقبت. عقب مانده.

گئری آلماق پس گرفتن

گئری دؤنمك عقب برگشتن

گئری گئتمك عقب رفتن پس رفتن

گئری دورماق كنار ماندن. دور ماندن.

گئری دوشونجه افكار عقب مانده. افكار واپسگرا.

بلی بولورم دانشام بلی می توانم حرف بزنم

ولی نه چوخ بلكه آز دانشورام ولی نه زیاد بلكه كم حرف میزنم

تركی دیلی بیر قدر چتن دی زبان تركی قدری دشوار است

اما اگر بو كتابی اوخویاسوز و تكرار ایلیه سوز اما اگر این كتاب را بخوانید و تكرار كنید

بیر آز مدتده كاملا دانشارسیز در مدت كمی میتوانید كاملا حرف بزنید

البته هر ایش اولده چتین و سورا یونگول اولار البته هر كار در اول مشكل و بعدا آسان میشود

به صدا در آوردن

سسلنمك

-سس چیخارماق. 2-چاغیرانا سس وئرمك.

ایش قالسا اوستونه قار یاغار.

•ایشی دوشنده آختارار ، ایشیم دوشنده قاوالار.

•«وقتی كاری با من دارد دنبالم می گردد ، وقتی كاری باهاش دارم فراری ام می دهد».

•قووماق:

•«آهنی كه كار كند زنگ نمی‌زند(در زمینه ارزشمندی كار كردن بیان می‌شود»

•پاس:

● : زنگار، زنگ آهن. (← پارس) پاس باغلاماق (pas bağlamaq)
● زنگار بستن. پاسلانماق (paslanmaq)
● زنگ زدن، زنگار بستن. پاسماق (pasmaq)
● 1- زنگار، زنگ آهن. 2- ترشّحات و آلودگیهای چشم. پاسماقلى (pasmaqlı)
● آلوده، كثیف.

•باسماق

•«به مرده رو بدی می رینه كفنشو كثیف می كنه».

•فرورفتن. آلوده شدن. از دست رفتن. گم شدن. ویران شدن. فروریختن. غرق شدن. غوطه ور شدن. خلیدن. غروب كردن. افول كردن. سوخت شدن. محو شدن. مفقود شدن. از بین رفتن. خفه شدن. تسلط یافتن. تأثیر و نفوذ كردن. غلبه كردن. گم شدن. پوشیده شدن. به نظر نیامدن. گود افتادن. گرفتن صدا یا گوش.

•اوزونه سیچیر ، منه گوز بره لدیر .

•«برای خودش می ریند ، برای من چشم می دراند»!(خودش را خیس میكند,عصبانیتش را سر من خالی می كند.)

بره له مك

•راه آب باز كردن. نهر كندن. زخمی ‌كردن. كبود كردن با ضربه. خونمردگی به وجود آوردن.

•«كسی كه خودش بیفته گریه نمی كنه (خود كرده را تدبیرنیست)».

ییخیلماق

•افتادن. سرنگون شدن. واژگون شدن. فروافتادن. ساقط شدن. سقوط كردن. زمین خوردن. خراب شدن. ویران شدن. از پا درآمدن.

الینده ن سو داممئر.

ا•ان بؤیوك بیجلیك دوزلوكدور.

•«بزرگترین زیركی درستكاری و صداقت است».

•مكار. حیله گر. شرور. شیطان صفت. زیرك. فرزند نامشروع. زنازاده. تركة نازك.

دوزلوك

راستی. درستی. درستكاری. همواری. صافی. زمین هموار. همچنین یكی از آهنگهای موسیقی مقامی‌آزربایجان است.

الكم بیخته شده و غربیلم درهوا می‌چرخد(آردم را بیختم الكم را آویختم.

زورش به خر نمی رسد ، پالانش را كتك می زند»!

•تاپدالاماق:

•اششییم اؤلمه یونجا بیتینجه ك ، یونجام سارالما ، توربا تیكینجه ك.

•مص.
پرورش دادن. رشد دادن. نمو دادن. سبز كردن. رویاندن. كامل كردن. به انجام رساندن. به آخر رساندن. تمام كردن. فارغ التحصیل شدن. به پایان رساندن.

•بیتیرمك:

● پرورش دادن● رشد دادن● نمو دادن● سبز كردن● رویاندن● كامل كردن● به انجام رساندن● به آخر رساندن● تمام كردن● فارغ الاتحصیل شدن● به پایان رساندن

•«در موقع خرید پارچه حاشیه آن را خوب نگاه كن و در موقع ازدواج درباره مادر عروس تحقیق كن».

•بئز

•1-پارچا، پامبوق و كتاندان توخونموش پارچا، توخوما (فا:پارچه). coarse calico 2-باخ: وز، وزی. {ت: اتله دری آراسیندا اوْلان زار، ت‹بئزینچ›:ایپك و یوُن یوُماغی؛ سن: غده، كرباس؛ دده؛ بو سؤزجوغون كؤكو عربجه و یونانجا (بوسوس كلمه سی) سانیلماسی وبو تك هجالی كلمه‏نین اوزگه دیللردن (چوخ هجالی) و اوزاق مسافه‏دن آلینماسی مُناسب و دوزگون گؤرونمور6، بو سؤزون اسكی توركجه ده ایشلنمه¬سینی نظره آلارساق سؤزجوغون كؤكو توركجه سؤزلرینه باغلانیر، بو كلمه پرده و پارچا معناسیندا اولاراق ایزینی باس (عربجه)، كرباس، بزّاز، بازرگان، بازار، سؤزلرینده گؤرمك اولار؛ ایندی‏لیكده «بئز» سؤزونون پارچا وغشا یئرینه ایشلَنمه‏سی و «وز، وزی» (وز سؤزو بئز كلمه سی‏نین آیری شكلیدیر) سؤزونون توْمورجوق و توْمور و غُدّه یئرینه ایشلنمه‏سی چوخراق اوُیقوندور}.

برای رسیدن به قله كوه باید از دامنه شروع كنی.

•آلچاق:

• : 1- پست، پایین. 2- كوتاه، قد كوتاه. 3- فرومایه و پست. 4- كم بها، كم ارزش. (در مورد ریشة كلمه دو نظریه مطرح است. 1- از
● آلت (زیر) + اق = آلتاق = آلچاق. 2- تحریفی از كلمة آشّاق (پایین) یعنی به شكلهای آچّاق و آلچاق تغییر كرده است. ← آش2، آشّاق) آلْچاقْلانماق (alçaqlanmaq) = آلْچالْماق (alçalmaq)
● پایین آمدن، فرود آمدن، تنزّل كردن. آلچالدیرماق (alçaldırmaq) = آلچاقلاندیرماق (alçaqlandırmaq)
● پایین آوردن، تنزّل دادن، تحقیر كردن. آلچاقلیق (alçaqlıq)
● پایین بودن، كم ارزش بودن. آلچاقلین (alçaqlın)
● 1- پست و پایین. 2- پستی، پایینی.

•«قربان خداوند بروم كه به یكی روغن روی روغن (صد نازو نعمت) داده وبرای یكی هم بلغور خالی».

•یارمان

•قطعات بریدة هیزم. بلغور. دانة خوراكی كه درشت آسیاب شده باشد. در زبان فارسی برغول، افشه، فروشك و فروشه می‌گویند. شكافت

•یاوان

•خالی● غذای بدون قانق● نان خالی● غذای بدون خورشت● بی نمك و بی مزه● بی معنا

•آللاه بیر قاپئنی باغلاسا ، آیری قاپی آچار.

«خدا اگر دری را به روی بنده اش ببندد ، در دیگر به رویش می گشاید(خدا گر ز حكمت ببندد دری ز رحمت گشاید در دیگری

سا : اگر

•آللاه ایلانی تانییب ، آیاغلارئنی قارنئنا سوخوب.

معنی تحت الفظی خدا مار را شناخت ، پاهایش را به شكم فرو برد

سوخماق:

● فرو بردن● فرو كردن● داخل كردن● وارد كردن● چپاندن● تپاندن● به زور چپاندن

خدا خر را شناخت و شاخش نداد.

آغئزئندا مرجیمك ایسلانمئر.

•آختاران تاپار یاتان یوخودا گوره ر.

•«كسی كه جستجو كند پیدا میكند و كسی كه بخوابد در خواب میبیند(جوینده یابنده است

•جستجوكننده

•درخواب

پوزماق:

● به هم زدن● پریشان كردن● داغان كردن● به هم ریختن● پاك كردن● زدودن● حذف كردن● مختل ساختن● راب ردن● از قانون و مقررات تخلف كردن● سكوت را شكستن● نقض عهد كردن

*خانم سندیران قابن سسی چیخماز*(ظرفی خانم بشكند صدایش نمی آید)

قا ب

ظرف. آوند. طبق طعام. دوری بزرگ كوچكتر از لنگری كه در آن چلو و پلو و جز آن كنند. غلاف و جلد بعضی اشیاء كوچك. چارچوبة عكس. به همین صورت و معنا وارد زبان فارسی شده است. استوار. محكم. تسخیر ناپذیر.

•بر اسب سوار شو و شهرت بطلب».

•ان نشانه فعل فاعلیت صفتی است مثلا گلن –من گلنم من می آیم