نخستین اثر فرهنگی تركان بعد از اسلام و علت نگارش آن و سفارش پیامبر(ص) برای یادگیری زبان تركی:

قدیمی ترین و مهمترین اثر نوشته شده به زبان تركی، بعد از مسلمان شدن تركان و با قید تاریخ تالیف، « دیوان لغات الترك » اثر دانشمند ترك، محمود كاشغری در سال 1072 میلادی (451 ه.ق) میباشد كه این اثر نخستین دایره المعارف جهان به شمار می رود.

در این اثر گران قیمت، كه نزدیك به هزار سال پیش نوشته شده است، اطلاعات و معلومات مبسوطی از زبان و لهجه های تركی، لغات، دستور زبان، عادات و رسوم تركان، ضرب المثل ها، داستان، مرثیه، كلمات قصار، و در حدود 300 قطعه دو بیتی و پندنامه و غیره به همراه نقشه رنگی مناطق زندگی ترك زبانان جهان ارائه شده است.

محمود كاشغری در سبب و انگیزه تالیف دیوان لغات الترك گوید:

«از امام ثقه ای از مردم بخارا و نیز یكی از امامان اهل نیشابور شنیدم، و هر دو سلسله سند از رسول خدا (ص) روایت كردند كه چون آن حضرت نشانه های رستاخیز و فتنه های آخرالزمان و خروج تركان غز را بیان می فرمود چنین گفت»:

«زبان تركان را بیاموزید زیرا آنان را فرمانروایی دراز و طوال خواهد بود». اگر این حدیث درست باشد؛ بر عهده آن دو راوی، پس آموختن زبان تركی از واجبات خواهد بود، و اگر درست نباشد خرد اقتضا كند كه آنرا فرا گیرند و من در همه سرزمین های تركان و بیابان هایشان رفتم و لغات و قوافیشان را (اشعارشان را)، از تركی و تركمانی و غزی و چگلی و یغمایی و قرقزی اقتباس كردم، در حالی كه گشاده ترین زبان و شیوا بیانترین و دل آگاه ترین و اصیل ترین نژاد و نیزه گذارترین آنان بودم، تا اینكه لغات هر طایفه ای از آنان با بهترین تركیبی پیش من گرد آمد و با رساترین وجهی و آراسته ترین نظمی پیوند یافت و با یاری و مدد خواهی از خدای تعالی این كتاب را تالیف كردم و "دیوان لغات الترك" نام نهادم تا یادگاری جاویدان و اندوخته همیشگی باشد...».

مقایسه علمی زبان توركی و فارسی

توركجه و فارسجانین توتوشدورماسی

پارسی را پاس بداریم و توركی را ترك كنیم!

***

حق سئل كیمی دریایه آخیب یول تاپا جاقدیر

داش آتماغینان كیمسه اونو چوندره بیلمز

عالمده قارانلیقلار اگر بیرلشه باهم

بیر خیر داجا شمعین ایشیقین سوندوره بیلمز

***

اوجا یالواجیمیز بؤیله بویورموش:

(پیامبر اكرم چنین فرمود:)

" تؤرك دیلینی اؤیره نین، چونكو اونلارین حاكمیتی چوخ اوزون سؤره جكدیر."

(زبان تركی را یاد بگیرید، چراكه حكومت آنها بسیار طولانی خواهد بود. (نقل از دیوان لغات الترك محمود كاشغری))

گوشه ای از برتری های زبان تركی بر فارسی و در مواردی بر عربی:

فعل واجب الاداء در فارسی و عربی وجود ندارد و باید حتما از كلماتی همچون " باید " و " المفروض " و مانند آن استفاده كرد. به این فعل در تركی " گركلیلیك كیپی " گفته می شود:
یتیشملیییك: باید خودمان را برسانیم.

یمه لیسن: باید بخوری
 

 فعل شرط در فارسی و حتی در عربی وجود ندارد. برعكس فعلهای شرط تركی كه از كاربردی ترین افعال است و ترك زبان را از استخدام حروف شرط بی نیاز می كند:
گلسه: اگر بیاید
ده سه: اگر بگوید
ایچسه: اگر بنوشد

فعل تمنی ( ای كاش ...) در فارسی و حتی در عربی وجود ندارد. به این فعل در تركی " دیلك" ویا "ایستك  كیپی " گفته می شود:

اولایدی: ای كاش می بود
قیزیل گول اولمایایدی: ای كاش گل سرخ نبود
سولمایایدی: ای كاش زرد نمی شد

قدرت مشتق سازی از خود كلمه در عربی و تركی بی نظیر است درحالیكه در زبان فارسی بسیار كم و ضعیف دیده می شود:

ایتی: تیز
ایتیلتمك: تیز كردن
ایتیله شمك: تیز شدن
-----------
دؤز: درست
دؤزه لمك: درست شدن
دؤزه لتمك: درست كردن
دؤزمك: به نظم درآوردن
دؤزولمك: به نظم كشیده شدن
-----------
ساری: زرد
سارالماق: به رنگ زرد درآمدن
سارالتماق: به رنگ زرد درآوردن
-----------
به زك: زینت
به زه مك: زینت كردن
به زنمك: مزین شدن

برای خواندن كامل مقاله اینجا كلیك كنید ...

برای خواندن مقاله ای دیگر در این باره به ادامه مطلب بروید...

پارسی را پاس كنیم و توركی را ترك كنیم!

·فارسی رابعنوان۳۳مین گویش عربی(گویش:لهجه),پاس بداریم تركی را بعنوان سومین زبان زنده وتوانمند دنیا ترك كنیم.
·پارسی را با۶۰میلیون متكلم پاس بداریم ،تركی را با ۳۶۰میلیون متكلم ترك كنیم!!!! آیا این انصاف هست؟
·پارسی را با۲۵۰۰سال قدمت پاس بداریم ،تركی را با ۷۲۰۰سال قدمت ترك بكنیم.
·پارسی رابا۴۰۰۰واژه اصیل پاس بداریم اما توركی را با ۱۰۰۰۰۰واژه اصیل ترك بكنیم.
·پارسی را با۶۰تا۷۰فعل اصلی پاس بداریم ،توركی را با۳۵۰۰فعل اصلی ترك بكنیم.
·پارسی را با۳۵۰فعل غیر اصلی پاس بداریم ، توركی را با ۲۴۰۰۰فعل غیر اصلی ترك بكنیم.
·پارسی را با۱۱زمان فعلی پاس بداریم، توركی را با ۴۶ زمان فعلی ترك بكنیم.
·پارسی را كه۷%از كلماتش ریشه دارند پاس بداریم، توركی را كه ۱۰۰%از كلماتش ریشه دارند را ترك بكنیم.
·پارسی را با ۶ آوا پاسبداریم ، توركی را با ۹ آوا((كاملترین آوای خلقت))ترك بكنیم.
·پارسی را بعنوان زبانمحلی پاس بداریم ، توركی را بعنوان زبان بین المللی ترك بكنیم.
·پارسی را بعنوان گلچینیاز زبانهای دیگر پاس بداریم ، توركی را بعنوان شاهكارزبان و ادبیات بشری ترك بكنیم.
·پارسی را بخاطر عدمكارائی كامپیوتری پاس بداریم، توركی را بعنوان استاندارد پایه فونتیكی ویندوز ترك بكنیم.
·پارسی را بعنوان زبانشعر پاس بداریم، توركی را بعنوانزبان استاندارد ارسال دیتای((data)) رادارهای جهان ترك كنیم.
·پارسی زبان معدودیافغانی و تاجیكی راپاس بداریم، توركی زبان استاندارد یونسكو در اروپا و آمریكا راترك بكنیم.
·پارسی را با ۹۷۰۰۰عنوانكتاب در دنیا پاس بداریم، توركی را با۴۵۰۰۰۰ عنوان كتاب در دنیا تر كبكنیم.
·پارسی را كه هرگز خطنگارش نداشته پاس بداریم، توركی صاحب اولین، دومین و سومین خط بشری را ترك بكنیم.
·پارسی را با ۳ درجه صفتپاس بداریم ، توركی را با۵ درجه صفت ترك بكنیم.
·پارسی با شاهنامه ایملحمه سرا پاس بداریم، توركی را با دده قورقود حماسه سرا ترك بكنیم.
·پارسی عاری از قوانین آوایی را پاس بداریم، توركی با قوانین ملود یك بین اصوات و حروف را ترك بكنیم!

بررسی برخی تاثیر های زبان توركی

- 19% كلمات انگلیسی از زبان تركی گرفته شده است.
- 92% كلمات فارسی از عربی و تركی گرفته شده و مابقی بدون هیچ فرمولی تولید شده اند.
- 2% كلمات تركی از ایتالیایی،فرانسه وانگلیسی گرفته شده است.
- در هیچ یك از زبانهای بین المللی لغتی از زبان فارسی وجود ندارد.
- 39% كلمات ایتالیایی،17%كلمات آلمانی و 9%كلمات فرانسوی از زبان تركی گرفته شده است.
- 100% كلمات تركی ریشه اصلیدارند.
- 100% كلمات انگلیسی،آلمانی،فرانسوی وتركی دارای عمق ریخت شناسی هستند.
- 83% كلمات انگلیسی ریشه اصلیدارند.
- جملات تركی2%ابهام جمله ای تولید میكنند(یعنی یك خارجی اگر زبان تركی را روی كتاب یاد بگیرد،پس از ورود به یك كشور تركزبان مشكلی نخواهد داشت).
- جملات انگلیسی نیم درصدو جملاتفرانسوی تقریبا1% ابهام تولیدمی كند.
- جملات فارسی67% ابهام تولید میكنند(یعنی یك خارجی كه فارسی را یاد گرفته،به سختی می تواند در ایران صحبت كرده ویا جملات فارسی رادرك كند مگر آنكه مدت زیادی در همان جامعه مانده و بصورت تجربییاد بگیرد)كه این برای زبان ضعف بسیار بزرگی است.
- جملات عربی 8تا9%ابهام تولید میكنند.
- معكوس پذیزی (ترجمه كامپیوتری) كلیهزبانها بجز زبان های عربی و فارسی امكان پذیر بوده و برای عربی خطای موردی 45% و برایزبان فارسی 100% است. یعنی زبان فارسی را نمی توان بافرمولهای زبانشناسی به زباندیگری تبدیل كرد.
- زبان تركی راشاهكار زبان معرفی كردهاندكه برای ساخت آن از فرمولهای بسیار پیچیده ای استفاده شده است.خانم *نیكتاهایدن*
- متخصص و زبان شناس مشهورآلمانی در موسسهاروپایی یورتوم گفته است: انسان در آن زمان قادر به تولید این زبان نبوده و موجوداتفضایی این زبان را خلق كرده و یاخداوند به پیامبران خودعالیترین كلام ارتباطی رادادهاست.
- هم اینك زبان تركی عملا در بیشترپروژه های بین المللی جا باز كرده است. به مطالب زیر كه برگرفته ازمجله new science چاپ امریكا و مجلهinternational languages چاپ آلمان است،توجهنمایید:
- كلیه ماهواره های هواشناسی و نظامی اطلاعاتخود رابه زبان های انگلیسی،فرانسوی و تركی به پایگاههای زمینی ارسال میكنند.
- -پیچیده ترین سیستم عامل كامپیوتری os2/8 و معمولی ترین windows زبان تركی رابعنوان استاندارد و پایهفنوتیكی قرار داده است.
- كلیه اطلاعات ارسالی از رادارهای جهانبه 3 زبان انگلیسی،فرانسوی و تركی علایم پخش می كنند.
- كلیه سیستم های ایونیكی و الكترونیكهواپیماهای تجارتی از سال 1996 به 3 زبان انگلیسی،فرانسوی و تركی در كارخانه بوئینگآمریكا مجهزمی شوند.
- كلیه سیستم ها و سامانه های جنگده قرن21جی _ اس ­­_ اف كه به تعداد 7هزار فروند در حال تولید است.به 2 زبان انگلیسی و تركیطراحی شده اند.


همه این مطالب نشان دهنده استانداردبودنو بین المللی شدن و اهمیت ژنوپولیتیكی زبان تركی است. متاسفانه زبان رسمیما(فارسی)از هیچ قائده فنولوجیكال نیز پیروی نمی كند و دارایساختار تك دینامیكی است. اما زبان تركی بادر نظر گرفتن تمام وجوه بعنوان سومین زبانزنده دنیا شناخته شده است. طی یك دستور العمل اجرایی در تاریخ مه 1992 رسما از طریقهمین موسسات به سازمان بین المللی یونسكو اعلام شده كه زبان تركی در كلیه دانشگاههاو دبیرستانهای اروپا و امریكا جزو كورسهای رسمی می شود.
این مسئله هم اكنون در كلیه دانشگاههایاروپا و دانشگاههای مطرح آمریكا اجراشده و دومین زبانی است كه در حال تهیه تافلمهندسی دانشگاهی برای آن هستند. اما زبان فارسی رتبه 261 را به خود اختصاص داده استآن هم نه به عنوان زبان،بلكه به عنوان لهجه كه این زبان را با ساختاری كه بتوانجمله سازی مفهومی ایجاد كند،شناخته اند و اگر روی این مسئله كارجدی نشود،در یادگیریمثلا زبان انگلیسی،تركی یا فرانسوی مشكل عمده ای ایجاد كرده و می كند و می بینیم كهفارسی زبانان برای یادگیری زبان انگلیسی با مشكل عمده ای مواجه هستند.ولی تركزبانان با مشكل یادگیری و تلفظ مواجه نیستند.این مسئله به رفتارهای مغز انسانبرمیگرددكه خود دارایبخشهای دامنه داری است و اینكه بسیاری از جملات فارسی براساس عادت شكل گرفتهاند نهبراساس فرمول ساخت و با این وضعیت فرمول پذیری آن امكان دارد.
زبان تركی از دید زبانشناسان زبانیست بغایت زیبا و اصیل كه ریشه اش به هزاران سال می رسد .فرهنگ و ادبیات دنیای ترك بسیار باستانی و مشحون از اومانیزم عدالت خواهی و احترام به شخصیت و حقوق ملتهای دیگر می باشد. در رابطه با احترام به حقوق زن در بین تركها كه خود معیار مهمی جهت سنجش تمدن ملت هاست تنها ذكر این واقعیت كفایت می كند كه علاوه بر شیرزنانی همچون"تومارخانم"كه كوروش استیلاگر را در جنگ عادلانه و پیروزمندانه تدافعی در حوالی رود جیهون از پای در آورد .اولین سلاطین و رهبران زن دنیای اسلام چون"تركان خاتون" همسر ملكشاه سلجوقی _ "راضیه سلطان"(در دهلی-1236م) و "شجرالدر"( در قاهره-1250م)همگی از خانمهای ترك می باشند
زبان تركی كه زبان عمومی ملتهای ترك زبان میباشد به لحاظ كثرت متكلمین آن در جهان پس از زبانهای چینی هندی انگلیسی اسپانیائی در جایگاه پنجم قرارمی گیرد. پس از فروپاشی نظام شوروی و كسب استقلال تعدادی از ملتهای ترك زبان اهمیت زبان تركی نیز در سطح جهانی به طور محسوسی افزایش یافته است . متاسفانه ملتهای ترك زبان تركستان آذربایجان وقفقاز كه طی قرون واعصار متمادی در تمامی حوادث تاریخی و حیات مادی و معنوی بخش اعظم دنیانقش تعیین كننده و رهبری داشتند در طول 4-3 سده اخیر درست در دوران خیزش علمی و فرهنگی اروپا تحت استیلا و فشارهای غیر انسانی و فاشیستی استعمارگران روسی چینی و اروپایی و همچنین حكومتهای نوكر صفت محلی ساخته و پرداخته آنان سیاهترین دوران تاریخی خود را گذرانده و می گذرانند. امروزه بیماری خود كم بینی و كرنش در مقابل فرهنگهای بیگانه حتی در مقابل برخی زبانهای بی اصل و ریشه گریبانگیر بخشی از روشنفكران ما میباشد.

Herman Vanberyمی نویسد:"زیبایی و كمال زبان تركی بدان پایه است كه جایگاه آن حتی از زبان عربی كه گفته می شود:گویا از طرف زبانشناسان زبده ای ساخته و پرداخته شده سپس جهت استفاده در اختیار آنان قرار گرفته است نیز شامختر است". Man Muller معتقد است:"ابزار گرامری زبان تركی چنان منظم و قانونمند چنان كامل می باشد كه این تصور تصور را به ذهن متبادر می نماید كه شاید بنا به رهنمود یك فرهنگستان از سوی زبانشناسان خبره ساخته و پرداخته شده و جهت استفاده ارائه شده باشد. زمانیكه ما زبان تركی را با دقت و موشكافی می آموزیم با معجزه ای روبه رو می شویم كه خرد انسانی درعرصه زبان از خود نشان داده است.