اوغوزخان داستانی (اسلامدان سونراكی دئییمی)
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلییالاواجلاردان[1] حضرت نوحون [ع] اوغلو یافثین تورك آدیندا بیر اوغلو وار ایدی. تورك ائلینین ایلك آتاسی بو اولو كیشیدیر.
آتاسی یافث اؤلونجه تورك، ایسیق گؤل چئوره سینده یئرلشیر، ایلك چادیری قورور. توركلر اوندان، اونون بالالاریندان تؤرر.
آنجاق توركلر اؤنجه لری چین[2] دینینی بیلمزلر، بوتا تاپینماقدا ایدیلر. چین دینیندن چیخمیش، ساپیتمیشدیلار. قاراخان توركلره خاقان اولدوغو چاغدا ایسه بوسبوتون آزیتمیشلار، توپدان قاویر[3] اولموشدولار.
ایندی بئله ایكن قارا خانین اوغلو اولور. آیدان دا گونشدن ده گؤزلدیر. اوچ گون اوچ گئجه آنا سودو اممز. اوچ گون اوچ گئجه آناسینین دوشونه گیرر. دوشلرینده آناسینا:
«چین دینینه گیر، چین دینینه گیرمزسن من سنین سودونو اممه رم»، دئیر.
اوغول بو، آناسی اوغلونا دایانا بیلمز، مسلمان اولور. هیچ گیمسه سه هئچ بیر سؤز سؤزله مز، مسلمان اولدوغونو سئزدیرمز.
قاراخان، اوغلو بیر یاشینا باسینجا، او زامانكی تورك گؤره نگی اوزره، بوتون اؤلكه یه ساو سالیب، شؤلنلر وئریر. شؤلنده بیر آرا:
اوغلوما بیر آد قویماغیم گرك، نه دئسك؟ دئیه سورار.
بیگلر، شؤلن قوناقلاری دوشونوب بیر آد آراركن، اوشاق دیله گلیر:
- «منیم آدیم اوغوزدور!» دئیه باغیریر.
هامی چاشیر. اوغوزون اؤزو اؤزونه وئردیگی آدی هامی بگنیر.
- بوندان داها گؤزلی اولمازدی، دئییرلر.
اوغوزون یومونا[4] باخیلیر، چوخ اوزون یاشاملی اولاجاغی، شنلر سانلار[5] قازاناجاغی آنلاشیلیر. شؤلن بیتیر، هامی ائوینه، یوردونا، یوواسینا داغیلاجاغی سیرادا اوشاق اوغوز:
- «آللاه!» دئیه باغیریر.
دویانلارین هامیسی چاشیر. اوشاغین نه دئدیگینی آنلایامازلار. اوشاغین قونوشدوغو دیلی بیلمزلر.
اوغوز بؤیویور. ائولنه جك چاغا گلدیگینده آتاسی قاراخان، اوغلونا، اؤز كیچیك قارداشینین قیزی اؤزخانی آلماق ایسته ییر. اوغوز بونا قاناماندیر آنجاق آباقاسینین[6] قیزینی بیر بوجاغا چكیب، حق دینینی ایچینیرسه[7] اونونلا ائولنه بیله جك یوخسا ائولنمه یه جگینی سؤیلر. اوغوزون آباقاسینین قیزی اؤزخان بونو بگنمیر. اوغوزدا اونونلا ائولنمز، اوندان آیری یاشار.
بیر گون آوا چیخار. دؤنركن بیر سو قیراغیندا ان كیچیك آباقاسی اولان گورخانین قیزینی گؤرور. قیزی سئویر، قانی قایناییر. اونو دا بیر بوجاغا چكیب، حق دینینی ایچینمه سینی، اولو تانری یا اینانماسینی ایسته ییر. دئدیكلرینی ائدرسه اونونلا ائولنه جگینی ده سؤیلر. قیز:
-«سنین یولون كؤتو یول دگیلدیر، ایچینیرم» دئیینجه دؤنوب آتاسینا گلیر، ان كیچیك آباقاسی گورخانین قیزی ایله ائولنمك ایسته دیگینی آنلاتیر.
بؤیوك بیر شؤلن سونوندا ائولنیرلر. اوغوز، قادینینی لاپ چوخ سئویر.
آنجاق بیر گون بیلینیر كی اوغوز مسلمان اولدوغوندان، اوندان اولدوغو اوشاقدا مسلمان اولاجاق. اوغوزون آودا اولدوغو بیر گون، آتاسی قاراخان، اؤلكه سینین بوتون ایلری گلنلرینی چاغیریب، كانكاش[8] قورار. دورومو آنلادار. هامی اؤفكه له نر، كیمسه بو ایشی گؤتورمز. سونوندا، اوغوزون آردیندان چارماقون[9] گؤندریب، اونو آودا ایكن اؤلدورمگه سؤز كسیلیر. آنجاق قادینی كسیتی[10] اؤگرنمیشدیر. اوغوز چوخ سئون بیر ایگیدی چاپار سالیر، اوغوزا دورومو بیلدیریر.
سالقینی[11] آلان اوغوز، اؤزونه باغلی قالان، اؤزونو سئونلری توپلار. آتاسینین اوستونه یورر. ساواش اولار. اوغوز یئنر. بو سیرادا هاردان گلدیگی بیلینمه ین بیر اوخ، قاراخانین اورگینه ساپلانیب، اونو اؤلدورور.
قاراخانین اؤلومو اوزرینه اوغوز، خان اولور. ائلینی حق دینینه چاغیریر، ایچیننلر اؤلكه ده قالیر، ایچینمه ینلر اؤلكه دن سورولور. بیرلیگی قورور. هامینی اؤز باغینین چئوره سینده توپلاییر. چورجوتلرین اوستونه یورور، تاتارلاری بویروغو آلتینا آلیر.
چینه دوغرو یورور. چوخ قانلی ساواشلار اولور. سونوندا داشینمایاجاق بویدا سویقا الده ائدیلیر. اوردونون ایچینده قانقلی آدیندا بیری چیخیب قاقنینی دوزلدیر، سویقانی اونونلا داشییر. بو اوزدن اوغوز اونون آدینی اوندن گلن سویا وئریر.
ساواشلار بیربیرینی قووالار، ساواشلارا اولاشماق ایچین یوللار، داغلار، آخار سولار كئچیلیر. بو سیرالاردا اورتایا چیخان هر چتینلیگی، اوسلو بیر كیشی اورتادان قالدیریر. دوروما گؤره آد وئریلیر. بو آدلاردان یئنی سویلار باشلانیر.
سونوندا اوغوز موغوللارلا ساواشیب، حق دینینی اونلاریندا بوینونا قویور. داها بیر چوخ اؤلكه لر آلیندیقدان سونرا، اؤز یوردونا دؤنور. یاشلی دانیشمان ایرقیل آتانین تاپشیریغینا اویار. قوتلونلاریندان[12] دولایی تانرییا آلقاماق[13] اوچون ساییسیز سونقولار[14] وئریر. اؤلكه لری شنلندیریر. باغیشلار ائله ییر. 116 ایل خاقانلیق ائدیر. سونوندا قورولتای قوروب، اوغوللارینا اؤگوتلرده وئریر. اؤلكه سینی آلتی اوغول آراسیندا پایلاشدیریر. اوندان سونرا دا روحونو سونور[15].[1] . یالاواج= پیامبر.
[2] . چین= حق. دوغرو.
[3] . قاویر= كافر.
[4] . یوم= فال.
[5] . سان= افتخار. شرف.
[6] . آباقا= عمو.
[7] . ایچینمك= قبول ائتمك.
[8] . كانكاش= مشورت. سؤز دانیشما.
[9] . چارماقون= مأمور.
[10] . كسیت= قرار. تصمیم.
[11] . سالقی= خبر.
[12] . قوتلون= پیروزی. ظفر.
[13] . آلقاماق= تشكر ائتمك.
[14] . سونقو= احسان. خیرات.
[15] . سونماق= تسلیم ائتمك. تقدیم ائتمك.