وام واژههایی با ریشه فارسی و فرانسوی
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلیوام واژههایی با ریشه فارسی
*واژههای تازه به فراوانی واژههای قدیمی استفاده نمیشوند.
ترکی عثمانی | تلفظ مدرن واژه در ترکی عثمانی | مترادف در ترکی مدرن | معنی در انگلیسی | توضیح |
---|---|---|---|---|
برابر | beraber | birlikte | together | |
بوسه | buse | öpücük | kiss | |
جنگ | cenk | savaş | war | |
چابک | çabuk | ivedi * | quick(ly) | واژه ترکی ازivmek ریشه گرفته است به معنی شتافتن و عجله کردن |
چاره | çare | çözüm | solution | |
چهره | çehre | yüz | face | |
چنبر | çember | yuvarlak | circle | |
çeşit | tür | kind, variety | Çeşit همچنان پرکاررد است. | |
چهار یک | çeyrek | dörtte bir | quarter | هر دو معنی یکی از چهار میدهند |
درد | dert | ağrı | pain | Dert تغییر معنی داده و اکنون به معنی مشکل استفاده میشود" |
دیگر | diğer | öbür, öteki | other | |
دشمن | düşman | yağı * | enemy | جایگزین ترکی تقریبا هرگز استفاده نمیشود. |
اندیشه | endişe | kaygı | worry (noun) | |
گزیده | güzide | seçkin | élite | Please see the beginning of this article for the derivation of "seçkin" |
خسته | hasta | sayrı* | patient, sick | جایگزین ترکی تقریبا هرگز استفاده نمیشود. |
همیشه | hemîşe | her zaman | always | وازه فارسی تقریبا دیگر استفاده نمیشود. |
هنوز | henüz | daha | yet | هر دو واژه همچنان استفاده میشوند. |
زیرک | kurnaz | açıkgözlü | cunning | واژه ترکی به معنی چشم باز است.هر دو واژه استفاده میشود. |
مهتاب | mehtap | ay ışığı | moonlight | |
پاپوش | pabuç | ayakkabı | shoe | هر دو معنی پا پوش میدهند |
سرخوش | sarhoş | esrik * | drunk | The Persian word (serhoş) literally meanshead-sweet. The Turkish word is derived from the verb rootes-, meaningto blow, to fan (wind). The Turkish word is no longer used. |
سر | ser | baş | head | |
serbest | erkin * | free, footloose | واژه ترکی تقریباً هرگز استفاده نمیشود. | |
سرسری | serseri | başıboş | bum, runabout | واژه ترکی به ندرت استفاده میشود. |
سیاه | siyah | kara | black | هر دو واژه در موقعیتهای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرد. |
بهار | sonbahar | güz | fall (season) | The Persian word beharmeans spring. The Turkish compound word sonbahar(which literally means last-spring) meansfall. The compound wordilkbahar'(first-spring')meansspring. But often just the word "bahar" is used. |
شهر | şehir | kent | city | واژه کنت از زبان سغدی آمده است.زبان سغدی زبانی ایرانی تبار بود که دیگر وجود ندارد. |
taze | yeni | new | taze and yeniare used in different ways. While tazemeans ratherfresh, yenimeans new. | |
تنبل | tembel | haylaz | lazy | |
ویران | viran | yıkık | ruin | |
یاور | yaver | yardımcı | helper | واژه فارسی به ندرت استفاده میشود. |
yeknesak | tekdüze | monotonous | ||
یکپاره | yekpare | bütün | whole | |
زهر | zehir | ağı * | poison, toxin | جایگزین ترکی به ندرت استفاده میشود. |
zengin | varsıl *,varlıklı | rich | واژه ترکی به ندرت استفاده میشود. | |
زور | zor | çetin * | difficult | هردو استفاده میشوند ولیçetin به معنی بسیار سخت است.. |
میدانmeydân *,ساحهsâha | meydan, saha | alan ** | open area, plaza | While the new word is used mainly in mathematics (as in the "area" of a triangle), it is seldom used with the same meaning of the old words except in compound words likehavaalanı(airport), nothava meydanı(older version). |
وام واژههایی با ریشه فرانسوی
بیشتر وام واژه های فرانسوی هنوز به گستردگی در ترکی استفاده میشود
* واژههایی که هنوز کنار همتایان ترکی خود مورد استفاده هستند.
وام واژه | مترادف ترکی | معنی در انگلیسی | تلفظ اصلی فرانسوی |
---|---|---|---|
ajanda * | andaç | agenda | agenda |
akselerasyon | ivme | acceleration | accélération |
aksesuar * | süs | accessory (decorative) | accessoire |
aktif * | etkin | active | actif |
alternatif * | seçenek | alternative (noun) | alternatif |
analiz * | çözümleme | analysis | analyse |
asimilasyon, anabolizma * | özümleme | assimilation, anabolism | assimilation, anabolisme |
astronomi * | gökbilim | astronomy | astronomie |
avantaj * | üstünlük | advantage | avantage |
done | veri | data | donnée |
detay * | ayrıntı | detail | détail |
direkt * | doğrudan | directly | direct |
dikte * | yazdırım | dictation | dictée |
doktrin | öğreti | doctrine | doctrine |
doküman * | belge | document | document |
domestik * | evcil | domestic | domestique |
dominant | baskın | dominant | dominant |
egzersiz * | alıştırma | exercise | exercice |
endemik * | salgın | endemic | endémique |
enerji * | erke | energy | énergie |
enflamasyon * | yangı | inflammation | inflammation |
enformatik | bilişim | information technology | informatique |
enteresan * | ilginç | interesting | intéressant |
eritrosit | alyuvar | red blood cell | érythrocyte |
eksper * | bilirkişi | expert | expert |
faks * | belgeç,belgegeçer | fax | fax |
faktör * | etken | factor | facteur |
fenomen * | olgu | phenomenon | phénomène |
filoloji * | dilbilim | philology | philologie |
filtre * | süzgeç | filter | filtre |
fizyoloji * | işlevbilim | physiology | physiologie |
fonksiyon * | işlev | function | fonction |
fotokopi * | tıpkıbasım | photocopy | photocopie |
garanti * | güvence | insurance, assurance | garantie |
global * | küresel | global | global |
gramer | dil bilgisi | grammar | grammaire |
grup * | öbek | group | groupe |
halüsinasyon * | sanrı | hallucination | hallucination |
histoloji | doku bilimi | histology | histologie |
homojen * | bağdaşık | homogenous | homogène |
illüzyon * | yanılsama | illusion | illusion |
istatistik * | sayımlama | statistics | statistiques |
izolasyon * | yalıtım | isolation | isolation |
kalite * | nitelik | quality | qualité |
kampüs * | yerleşke | campus | campus |
kapasite * | sığa, kapsam | capacity | capacité |
karakter * | kişilik | character, personality | caractère |
kategori * | ulam | category | catégorie |
kompleks * | karmaşık | complex | complexe |
komünikasyon | iletişim | communication | communication |
konsantrasyon * | derişim | concentration | concentration |
konsolidasyon * | süreletme | consolidation (economics) | consolidation |
kontrol * | denetim | control | contrôle |
korelasyon | bağıntı | correlation | corrélation |
kramp * | kasınç | (muscle) cramp | crampe |
kriter * | ölçüt | criteria | critères |
kronik * | süreğen | chronic(ally) | chronique |
kuaför * | güzellik salonu/berber | beauty/hair salon, barber | coiffeur |
lenf * | ak kan | lymph | lymphe |
liste * | dizelge | list | liste |
lokosit | akyuvar | white blood cell | leucocyte |
medya * | basın-yayın | media | média |
mekanizma * | düzenek | mechanism | mécanisme |
meridyen * | boylam | longitude | méridien |
mesaj, posta * | ileti | message | message |
metamorfoz * | başkalaşım | metamorphosis | métamorphose |
metot * | yöntem | method | méthode |
monoton * | tekdüze | monotonous | monotone |
mobilya * | ? | furniture | mobilier |
moral * | özgüç | moral | morale |
mutasyon * | değişinim | mutation | mutation |
normal * | olağan | normal | normal |
objektif * | nesnel | objective | objectif |
organizasyon * | düzenleme | organization | organisation |
orijinal * | özgün | original | original |
otorite * | yetke | authority | autorité |
over | yumurtalık | ovary | ovaire |
paradoks * | çelişki | paradox | paradoxe |
paralel * | enlem | latitude | parallèle |
parazit * | asalak | parasite | parasite |
pasif * | edilgen | passive | passif |
performans * | başarım | performance | performance |
plaj * | kumsal | beach | plage |
plato * | yayla | plateau | plateau |
popüler, favori * | gözde | popular, favorite | populaire, favori |
prensip * | ilke | principal | principe |
prezentasyon | sunum | presentation | présentation |
primer | birincil | primary | primaire |
problem * | sorun | problem | problème |
prodüktör | yapımcı | producer | producteur |
program * | izlence | program | programme |
proje * | tasarı | project | projet |
prosedür * | işlem, işleyiş | procedure | procédure |
proses | süreç | process | procès |
provokasyon | kışkırtma | provocation | provocation |
radyoaktif * | ışın etkin | radioactive | radioactif |
randıman * | verim | efficiency | rendement |
rapor * | yazanak | report | rapport |
rejisör | yönetmen | director | régisseur |
resesif | çekinik | recessive | récessif |
restoran * | aşevi | restaurant | restaurant |
rezistans | direnç | resistance | résistance |
sekunder, sekonder | ikincil | secondary | secondaire |
sekreter * | yazman | secretary | secrétaire |
sembol * | simge | symbol | symbole |
semptom * | belirti | symptom | symptôme |
sendrom * | belirti | syndrome | syndrome |
sentez * | bireşim | synthesis | synthèse |
sistem * | dizge | system | système |
simülasyon * | öğrence | simulation | simulation |
solüsyon | çözelti | solution | solution |
spesifik | özellikli | specific | spécifique |
spesiyal | özel | special | spécial |
standart * | ölçün | standard | standard |
statik * | duruk | static | statique |
statü * | durum | status | statut |
subjektif * | öznel | subjective | subjectif |
teori * | kuram | theory | théorie |
tretuvar | kaldırım | pavement / sidewalk | trottoir |
tümör * | ur | tumor | tumeur |
versiyon * | sürüm | version | version |
viraj * | dönemeç | turn (as in traffic) | virage |
ultrason * | yansılanım(the act of echoing) | ultrasound | ultrason |
وام واژههایی از دیگر زبانها
* واژههایی که هنوز کنار همتایان ترکی خود مورد استفاده هستند.
وام واژه | مترادف ترکی | معنی در انگلیسی | زبان اصلی | تلفظ اصلی | توضیح |
---|---|---|---|---|---|
akut | iveğen | acute(ly) | German | akut | |
angarya * | yüklenti | drudgery, forced labor | Greek | αγγαρεία | واژه ترکی همچنان استفاده نشده است. |
endoskopi * | iç görüm("inside seeing") | endoscopy | English | واژه ترکی کمتر رایج است. | |
fetüs * | dölüt | fetus | Latin | Fetvs | واژه ترکی گهگاه استفاده میشود. |
genetik * | kalıtım (bilimi)("the science of heredity") | genetics | German | Genetik | هر دو واژه ترکی و وام واژه استفاده میشوند. |
hegemonya * | boyunduruk | hegemony | Greek | ηγεμονία | واژه ترکی بیشتر استفاده میشود. |
İnternet * | Genel Ağ | Internet | English | واژه ترکی هنوز استفاده نشده است. | |
konsonant | ünsüz | consonant | German] | Konsonant | وام واژه امروزه دیگر رایج نیست. |
kundura * | ayakkabı | shoe | Italian | condura | واژه ترکی بیشتر رایج است. |
otoban * | otoyol | highway | German | Autobahn | |
vokal | ünlü | vowel | German] | Vokal | وام واژه امروزه رایج نیست. |