شمس وقتی در آتش حسد اطرافیان مولانا قرار می‌گیرد، برای همیشه قونیه و مولانا را ترک می‌کند و در راه برگشت به تبریز، در شهرمصفای خوی رحل اقامت افکنده و ماندگار می‌شود و دلسوختگان عشق به حضرت دوست را در این شهر، گرد خود جمع می‌کند و در دارالمومنین خوی جان به جان آفرین تسلیم می‌دارد و پیکرش را در منطقه محله خوی به خاک می‌سپارند.

نظر به علاقه وافر شاه اسماعیل به عرفان اسلامی و اهمیت و علاقه ای که به خوی داشت، وی دستور نصب شاخ‌های آهوهای شکار شده خود را بر منار مقبره شمس تبریزی می‌دهد و به نوشته برخی منابع تاریخی وی در کنار مقبره شمس بساط زندگی را پهن می‌کرده و از وجود و عرفان شمس تبریزی بهره می‌برده است.

با این که تا چندین سال پیش مزار این عارف نامی و مشهور جهانی مورد تردید بود، اما با تلاش های فرهنگ دوستان و برخی مسئولین و بنا به نوشته‌های اساتید مبرزی هم چون دکتر محمدامین ریاحی خویی و دکتر محمدعلی موحد این مزار تثبیت شد و جهانیان به وجود جان آرمیده اش در شهر مصفای خوی مشعوف گشتند.

طبق نوشته اسناد متقن علمی و پژوهشی و به تایید سفرنامه جهانگردان مختلف، خاطرات و تذکره های بزرگان و شاهان ونیز به نقل مقالات و کتب متعدد از جمله کتاب تاریخ نظم و نثر در ایران جلد دوم صفحه 736 و کتاب مقالات شمس تبریزی به تصحیح و تعلیق دکتر علی موحد، ص 147 و مقاله  دکتر محمد امین ریاحی در مجله کلک در بهار 75 ص 28  و کتاب تاریخ نهضت‌های فکری ایرانیان بخش دوم ص 602  و کتاب مجمل فصیحی تصحیح محمود فرخ جلد دوم ص 343 و  ص  وکتاب زندگی و آثار مولانا از استاد فروزانفر ص 208 و 38  و کتاب منشات السلاطین اثر فریدون بیک ص 94 و کتاب شکوه شمس اثر آنه ماری شیمل ص 538 و کتاب تاریخ ابراهیم پچوی از نویسندگان معروف خلافت عثمانی  آرامگاه شمس تبریزی در خوی است.

وجود مقبره بزرگ عارف ایران اسلامی، شمس تبریزی، در شهرستان خوی هر روزه و همه ساله خیل مشتاقانش را به خوی می کشاند، این حضور در ایام عید نوروز چندین برابر می‌شود.

یادداشت از سعیدفرجی خویی/ تسنیم