معرفی مقابر بزرگان در آذربایجان شرقی
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلی
معرفی مقابر بزرگان در آذربایجان شرقی
مقبرهآقالار
بقعه یآقالار یک بنای چهار ضلعیآجری است که در محله پسندآباد مراغه واقع است. این مقبره مدفن " سید میرفتاح الموسوی المراغی" از علمای معروف مراغه متوفی به سال 1175 ق.است.
بنای اولیه بقعه در همان سال به دستور ظل السلطان احداث شد و بر اساس کتیبه سنگ مرمر سر در ورودی ، در سال 1247 ق.توسط " حاج عباسعلی بنابی " مرمت شد.
مقبرة الشعرای تبریز
مقبرة الشعرا در محله سرخاب در جانب شرقی بقعه سید حمزه ، مقبره قائم مقام و ملا باشی واقع شده و یکی از معروفترین اماکن تاریخی تبریز به شمار میآید.
این مقبره مدفن ده ها تن از عرفا ، شعرا ، دانشمندان و ادیبان نامدار این سرزمین است. معروف ترین این بزرگان عبارتند از : مولانا محمد،معروف به بابا مزید ، بابا حسن ، خواجه عبدالرحیمآبادی ، مولانا نظام الدین یحیی غوری ، شیخ حسن بلغاری ، مولانا محمد مغربی ، سلطان پیرباب، شیخ معین الدین صفار ، مولانا عبدالقادر نخجوانی ، مولانا بهاءالدین خاکی ، مولانا ضیاءالدین بزرگ ، خاقانی شیروانی، اسدی طوسی ، ابوالعلاء فلکی ، ظهیرالدین فاریابی ، قطران تبریزی ، فلکی شروانی ، عصار تبریزی ، انوری ابیوردی ، شیخ محمد خیابانی ، ثقة الاسلام تبریزی ، و بالاخره سید محمد حسین شهریار و ده ها شاعروعارف دیگر ...
مقبرة الشعرا تا پیش از اشغال تبریز توسط عثمانی ها و در اواخر سده دهم هجری، آباد بود ولی توسط عثمانی ها به ویرانه ای تبدیل شد. در سال 1337 شمسی به دنبال انتشار دیوان کمال خجندی توسطآقای عزیز دولتآبادی و پس از یافتن قبر کمال در محله ولیانکوی ، مقبرة الشعرا مورد توجه مسئولین قرار گرفت و درسال های بعد از انقلاب اسلامی در اثر پیگیری های فرهنگ دوستان تبریز و تلاش های اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ، بنای یادبود باشکوهی در این محل احداث شد.
پس از وفات استاد محمد حسین بهجت تبریزی معروف به شهریار و تعیین تالار اصلیآن بنا به عنوانآرامگاه این شاعر بزرگ معاصر ، پارک مقبرة الشعرای تبریز به عنوان یکی از جاذبه های معروف تبریز برای گردشگران داخلی و خارجیدرآمده است.
مقبره اوحدی مراغهای
مقبره " رکن الدین ابوالحسن مراغی " مشهور به اوحدی مراغه ای عارف و شاعر پارسی گوی نامدار وصاحب مثنوی معروف"جام جم" در میان باغ زیبایی در شهر مراغه واقع شده است. بر روی سنگ قبر ، تاریخ وفات او ،شعبان 837 ه ق . نقر( = حکاکی ) گردیده است.
بنای فعلیآرامگاه در سال 1352 شمسی از طرف انجمنآثار ملی ایران احداث گردید و سنگ مقبره قبلی به موزه ی مراغه منتقل شد. اینآرامگاه یکی از جاذبه های گردشگری مراغه محسوب می شود.
مقبره ثقة الاسلام
مقبره شهید میرزا علیآقا ثقة الاسلام ، شیخ الاسلام تبریز و از پیشوایان بزرگ مشروطیت و علمای طراز اول دوره قاجار که در روز عاشورای محرم سال 1330 هجری قمری به دست قشون روسیه تزاری شهید شد ، در مقبرة الشعرای تبریز زیارتگاه مردم است.
مقبره شاه حسین ولی
مقبره شاه حسین ولی در محله باغمیشه تبریز ، کنارپل سنگی در حیاط دبستان شاه حسین ولی واقع شده است. صاحب کتاب روضات الجنان و جنات الجنان " شاه حسین ولی " را از اولاد شیخ شهاب الدین عمر سهروردی متوفی به سال 882 ه . ق می داند .
مقبره شیخ اسحاق
در ساحل جنوبی رودخانهیکوچک روستای خانقاه محال خانمورد هریس ، بقعهی آجری مستطیل شکلی قرار دارد که به بقعهیشیخ اسحاق معروف است. مقبره،جنوبی ترین قسمت عمارت را تشکیل می دهد و اتاقی است مربع شکل که بر فرازآن گنبد کروی بلندی برافراشته شده است. ارتفاع برج با ازاره و گنبد روی هم حدود 11 متر است . در سمت غرب بقعه ی شیخ اسحاق ، گورستان قدیمی وجود دارد که بر روی قبورآن کتیبه ها ، مجسمه ها و میل های گوناگون متعلق به قرون 9 تا 11 ق. قرار دارد.
مقبره شیخ سالار
در گورستان تاریخی جنوب خسروشهر که در کنار جاده تبریز –آذر شهر واقع شده،عده زیادی از اهل علم وعرفان به خاک سپرده شده اند. صاحب روضات الجنان می نویسد : " بابا محمدگازر ، شیخ محمد بزرگ ، شرف الدین ، یعقوب رومی متوفی 912 هجری قمری و درویش جلال الدین اخی در این گورستان دفن شده اند".
یکی از این قبور مقبره ی ابوعلی حمزه بن عبدالعزیز معروف به شیخ سالار از اهالی دیلم و طبرستان و از علمای شیعه است . او از شاگردان شیخ مفید و سید مرتضی علم الهدی بود و به سال 448 هجری وفات یافت.
اخیراً به واسطه احترامی که مردم خسروشهر برای شیخ سالار قائلند ، چهار طاق یادبودی در گورستان عمومی خسروشهر برروی مقبره شیخ سالار ، برپاگردیده است.
مقبره شیخ محمد سیاهپوش
مقبره شیخ محمد سیاهپوش در خیابان منجم در محله ویجویه ( ورجی ) در کوچه علی سیاهپوش واقع است. او در حدود دهه پنجم قرن دهم هجری وفات یافت و از اوتاد زمانه خود بود .
مقبره شیخ محمود شبستری
مقبره سعدالدین محمود بن عبدالکریم بن یحیی از عرفای بزرگ ومشاهیرآذربایجان، صاحب مثنوی معروف " گلشن راز " در باغی موسوم به گلشن در شهر شبستر واقع شده است . در جوار مقبره شیخ محمود شبستریآرامگاه استاد او " بهاءالدین یعقوب تبریزی " نیز قرار دارد. اینآرامگاه در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم ق.ساخته شد ولی در زمان قاجاریه توسط "حاج میرزاآغاسی " وزیر محمد شاه تجدید عمارت گردید. در سال 1267 ق . دو قطعه سنگ نبشته مرمر با خط نستعلیق جلی برجسته روی قبرها نصب گردید . سنگ مزار شیخ محمود شبستری سال وفات او را 720 ق. (در 33 سالگی)ذکر کرده است.
در سال 1297 ق . این بنا به امر میرزا حسن خان سپهسالار پیشکار ایالتآذربایجان مرمت شد ؛ سپس در سالهای 1310 و 1340 و بالاخره در سال های اخیرمرمت گردید.
مثنوی " گلشن راز " سرشار از مضامین فلسفی و کلامی و حکمت است و یکی ازمتون شگفت انگیز منظوم در زمینه ی تفکر اسلامی به شمار میآید .
مقبره قائم مقام فراهانی
مقبره میرزا عیسی معروف به میرزا بزرگ قائم مقام،پدر میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی در محاذات( مقابل )جنوبی مقبره ثقة الاسلام در محل مقبرة الشعرا جای دارد. اتابک اعظم قائم مقام ، از وزرای معروف دوره قاجار و از رجال با تدبیر تاریخ ایران ، در سال 1237ق . به امر شاه قاجار درگذشت.
مقبره کمال خجندی
" شیخ کمال الدین مسعود خجندی " از شعرا و عرفای بنام قرن هشتم هجری متولد شهر خجند ، هنگام بازگشت از سفر حج در تبریز ماندگار شد . وی در سال 793 ق.درگذشت و مقبره ی او در باغی در محله " ولیانکوی " در خیابانآبرسانی تبریز واقع است .
قبر کمال خجندی در جوار قبر کمال الدین بهزاد،نقاش معروف قرن نهم هجری،در سردابه ای قرار دارد که اخیراً از سوی میراث فرهنگی آذربایجان شرقی مرمت شده است .
این مقبره در حال حاضر در داخل پارکی معروف به " باغ دو کمال " قرار دارد و بازدید ازآن برای همگانآزاد است.
مقبره کمال الدین بهزاد
کمال الدین بهزاد بزرگترین نقاش مینیاتورساز ایرانی است . اوکهدر قرن دهم هجری قمری می زیسته،در شهر هرات به دنیاآمد و در مکتب استاد میرک هروی پرورش یافت . استاد بهزاد در دستگاه " سلطان حسین بایقرا " منزلتی خاص یافت . شاه اسماعیل صفوی هنگام فتح هرات،بهزاد را با خود به تبریزآورد و در سال 928 به ریاست کتابخانه سلطنتی منصوب کرد.
در زمان شاه طهماسب نیز بهزاد معزّز بود . او از اساتید مسلم نقاشی مینیاتور ایرانی است و از شهرت جهانی برخوردار است. استاد کمال الدین بهزاد در سال 942 ق . در تبریز درگذشت و در کنارآرامگاه شیخ خجندی به خاک سپرده شد.
مقبره ملا باشی
" حاج میرزا عبدالکریم " فرزند ابوالقاسم مجتهد ایروانی " از روحانیان و عرفای بزرگ و سرسلسله خاندان معروف مولوی تبریز بود . او در سال 1220 ه . ق در ایروان متولد شد و در سال 1294 هجری قمری وفات یافت و در مقبره ای که خود بانی آن بود ، به خاک سپرده شد. این مقبره در جوار مقبره قائم مقام قرار داشت و به نام مقبره ملاباشی معروف بود . مقبره ملاباشی در سال 1369 تخریب گردید.
مقبره مجذوبعلی شاه ، شاعر شوریده دل و عارف نیز در این محل قرار داشت.
کتاب میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی
زهره پری نوش - سایت تبیان
مقبرهآقالار
بقعه یآقالار یک بنای چهار ضلعیآجری است که در محله پسندآباد مراغه واقع است. این مقبره مدفن " سید میرفتاح الموسوی المراغی" از علمای معروف مراغه متوفی به سال 1175 ق.است.
بنای اولیه بقعه در همان سال به دستور ظل السلطان احداث شد و بر اساس کتیبه سنگ مرمر سر در ورودی ، در سال 1247 ق.توسط " حاج عباسعلی بنابی " مرمت شد.
مقبرة الشعرای تبریز
مقبرة الشعرا در محله سرخاب در جانب شرقی بقعه سید حمزه ، مقبره قائم مقام و ملا باشی واقع شده و یکی از معروفترین اماکن تاریخی تبریز به شمار میآید.
این مقبره مدفن ده ها تن از عرفا ، شعرا ، دانشمندان و ادیبان نامدار این سرزمین است. معروف ترین این بزرگان عبارتند از : مولانا محمد،معروف به بابا مزید ، بابا حسن ، خواجه عبدالرحیمآبادی ، مولانا نظام الدین یحیی غوری ، شیخ حسن بلغاری ، مولانا محمد مغربی ، سلطان پیرباب، شیخ معین الدین صفار ، مولانا عبدالقادر نخجوانی ، مولانا بهاءالدین خاکی ، مولانا ضیاءالدین بزرگ ، خاقانی شیروانی، اسدی طوسی ، ابوالعلاء فلکی ، ظهیرالدین فاریابی ، قطران تبریزی ، فلکی شروانی ، عصار تبریزی ، انوری ابیوردی ، شیخ محمد خیابانی ، ثقة الاسلام تبریزی ، و بالاخره سید محمد حسین شهریار و ده ها شاعروعارف دیگر ...
مقبرة الشعرا تا پیش از اشغال تبریز توسط عثمانی ها و در اواخر سده دهم هجری، آباد بود ولی توسط عثمانی ها به ویرانه ای تبدیل شد. در سال 1337 شمسی به دنبال انتشار دیوان کمال خجندی توسطآقای عزیز دولتآبادی و پس از یافتن قبر کمال در محله ولیانکوی ، مقبرة الشعرا مورد توجه مسئولین قرار گرفت و درسال های بعد از انقلاب اسلامی در اثر پیگیری های فرهنگ دوستان تبریز و تلاش های اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ، بنای یادبود باشکوهی در این محل احداث شد.
پس از وفات استاد محمد حسین بهجت تبریزی معروف به شهریار و تعیین تالار اصلیآن بنا به عنوانآرامگاه این شاعر بزرگ معاصر ، پارک مقبرة الشعرای تبریز به عنوان یکی از جاذبه های معروف تبریز برای گردشگران داخلی و خارجیدرآمده است.
مقبره اوحدی مراغهای
مقبره " رکن الدین ابوالحسن مراغی " مشهور به اوحدی مراغه ای عارف و شاعر پارسی گوی نامدار وصاحب مثنوی معروف"جام جم" در میان باغ زیبایی در شهر مراغه واقع شده است. بر روی سنگ قبر ، تاریخ وفات او ،شعبان 837 ه ق . نقر( = حکاکی ) گردیده است.
بنای فعلیآرامگاه در سال 1352 شمسی از طرف انجمنآثار ملی ایران احداث گردید و سنگ مقبره قبلی به موزه ی مراغه منتقل شد. اینآرامگاه یکی از جاذبه های گردشگری مراغه محسوب می شود.
مقبره ثقة الاسلام
مقبره شهید میرزا علیآقا ثقة الاسلام ، شیخ الاسلام تبریز و از پیشوایان بزرگ مشروطیت و علمای طراز اول دوره قاجار که در روز عاشورای محرم سال 1330 هجری قمری به دست قشون روسیه تزاری شهید شد ، در مقبرة الشعرای تبریز زیارتگاه مردم است.
مقبره شاه حسین ولی
مقبره شاه حسین ولی در محله باغمیشه تبریز ، کنارپل سنگی در حیاط دبستان شاه حسین ولی واقع شده است. صاحب کتاب روضات الجنان و جنات الجنان " شاه حسین ولی " را از اولاد شیخ شهاب الدین عمر سهروردی متوفی به سال 882 ه . ق می داند .
مقبره شیخ اسحاق
در ساحل جنوبی رودخانهیکوچک روستای خانقاه محال خانمورد هریس ، بقعهی آجری مستطیل شکلی قرار دارد که به بقعهیشیخ اسحاق معروف است. مقبره،جنوبی ترین قسمت عمارت را تشکیل می دهد و اتاقی است مربع شکل که بر فرازآن گنبد کروی بلندی برافراشته شده است. ارتفاع برج با ازاره و گنبد روی هم حدود 11 متر است . در سمت غرب بقعه ی شیخ اسحاق ، گورستان قدیمی وجود دارد که بر روی قبورآن کتیبه ها ، مجسمه ها و میل های گوناگون متعلق به قرون 9 تا 11 ق. قرار دارد.
مقبره شیخ سالار
در گورستان تاریخی جنوب خسروشهر که در کنار جاده تبریز –آذر شهر واقع شده،عده زیادی از اهل علم وعرفان به خاک سپرده شده اند. صاحب روضات الجنان می نویسد : " بابا محمدگازر ، شیخ محمد بزرگ ، شرف الدین ، یعقوب رومی متوفی 912 هجری قمری و درویش جلال الدین اخی در این گورستان دفن شده اند".
یکی از این قبور مقبره ی ابوعلی حمزه بن عبدالعزیز معروف به شیخ سالار از اهالی دیلم و طبرستان و از علمای شیعه است . او از شاگردان شیخ مفید و سید مرتضی علم الهدی بود و به سال 448 هجری وفات یافت.
اخیراً به واسطه احترامی که مردم خسروشهر برای شیخ سالار قائلند ، چهار طاق یادبودی در گورستان عمومی خسروشهر برروی مقبره شیخ سالار ، برپاگردیده است.
مقبره شیخ محمد سیاهپوش
مقبره شیخ محمد سیاهپوش در خیابان منجم در محله ویجویه ( ورجی ) در کوچه علی سیاهپوش واقع است. او در حدود دهه پنجم قرن دهم هجری وفات یافت و از اوتاد زمانه خود بود .
مقبره شیخ محمود شبستری
مقبره سعدالدین محمود بن عبدالکریم بن یحیی از عرفای بزرگ ومشاهیرآذربایجان، صاحب مثنوی معروف " گلشن راز " در باغی موسوم به گلشن در شهر شبستر واقع شده است . در جوار مقبره شیخ محمود شبستریآرامگاه استاد او " بهاءالدین یعقوب تبریزی " نیز قرار دارد. اینآرامگاه در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم ق.ساخته شد ولی در زمان قاجاریه توسط "حاج میرزاآغاسی " وزیر محمد شاه تجدید عمارت گردید. در سال 1267 ق . دو قطعه سنگ نبشته مرمر با خط نستعلیق جلی برجسته روی قبرها نصب گردید . سنگ مزار شیخ محمود شبستری سال وفات او را 720 ق. (در 33 سالگی)ذکر کرده است.
در سال 1297 ق . این بنا به امر میرزا حسن خان سپهسالار پیشکار ایالتآذربایجان مرمت شد ؛ سپس در سالهای 1310 و 1340 و بالاخره در سال های اخیرمرمت گردید.
مثنوی " گلشن راز " سرشار از مضامین فلسفی و کلامی و حکمت است و یکی ازمتون شگفت انگیز منظوم در زمینه ی تفکر اسلامی به شمار میآید .
مقبره قائم مقام فراهانی
مقبره میرزا عیسی معروف به میرزا بزرگ قائم مقام،پدر میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی در محاذات( مقابل )جنوبی مقبره ثقة الاسلام در محل مقبرة الشعرا جای دارد. اتابک اعظم قائم مقام ، از وزرای معروف دوره قاجار و از رجال با تدبیر تاریخ ایران ، در سال 1237ق . به امر شاه قاجار درگذشت.
مقبره کمال خجندی
" شیخ کمال الدین مسعود خجندی " از شعرا و عرفای بنام قرن هشتم هجری متولد شهر خجند ، هنگام بازگشت از سفر حج در تبریز ماندگار شد . وی در سال 793 ق.درگذشت و مقبره ی او در باغی در محله " ولیانکوی " در خیابانآبرسانی تبریز واقع است .
قبر کمال خجندی در جوار قبر کمال الدین بهزاد،نقاش معروف قرن نهم هجری،در سردابه ای قرار دارد که اخیراً از سوی میراث فرهنگی آذربایجان شرقی مرمت شده است .
این مقبره در حال حاضر در داخل پارکی معروف به " باغ دو کمال " قرار دارد و بازدید ازآن برای همگانآزاد است.
مقبره کمال الدین بهزاد
کمال الدین بهزاد بزرگترین نقاش مینیاتورساز ایرانی است . اوکهدر قرن دهم هجری قمری می زیسته،در شهر هرات به دنیاآمد و در مکتب استاد میرک هروی پرورش یافت . استاد بهزاد در دستگاه " سلطان حسین بایقرا " منزلتی خاص یافت . شاه اسماعیل صفوی هنگام فتح هرات،بهزاد را با خود به تبریزآورد و در سال 928 به ریاست کتابخانه سلطنتی منصوب کرد.
در زمان شاه طهماسب نیز بهزاد معزّز بود . او از اساتید مسلم نقاشی مینیاتور ایرانی است و از شهرت جهانی برخوردار است. استاد کمال الدین بهزاد در سال 942 ق . در تبریز درگذشت و در کنارآرامگاه شیخ خجندی به خاک سپرده شد.
مقبره ملا باشی
" حاج میرزا عبدالکریم " فرزند ابوالقاسم مجتهد ایروانی " از روحانیان و عرفای بزرگ و سرسلسله خاندان معروف مولوی تبریز بود . او در سال 1220 ه . ق در ایروان متولد شد و در سال 1294 هجری قمری وفات یافت و در مقبره ای که خود بانی آن بود ، به خاک سپرده شد. این مقبره در جوار مقبره قائم مقام قرار داشت و به نام مقبره ملاباشی معروف بود . مقبره ملاباشی در سال 1369 تخریب گردید.
مقبره مجذوبعلی شاه ، شاعر شوریده دل و عارف نیز در این محل قرار داشت.
کتاب میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی
زهره پری نوش - سایت تبیان
