اسد(شیر)

ارسلان، ارسالان، آسلان، اسلان

آسمان بلندو مقدّس

اوزه گؤک تنگری

آسمان جهان

آچون قالیغی

آسمان دونیا

آچون قالیقی

آفتاب درخشان(خوشید درخشان)

یاروق گون

آفتاب گرفتگی(کسوف)

قیرقیزلاردا« گون توتولدو»، آلتاییلار­دا« گون اولقانی»،« گون اوسگون گلدی»

آفتاب(خورشید)

گون،گونش،یاشینگ،قورش ،قویاش،قاش،آغ قویاش،کوناس،کوناش، یاشیق(سنگلاخ)

آفتابگیر

گوندو،گونلو

آفتابگیر(آفتابی)

گونلو،گوندو

آمدن بهار

گوزرمه­سی

آمدن تابستان

یاییقماسی

امروز

بوگون // بویون

آنروز

یاغرین

برج

اوکَک ،اوغراق،کونَک(کؤنَک)

برج زهره

اؤی

برج عقرب

یای اوغلاق،چیدان،چادان

برج میزان(ترازو)

اولگو ، باشی اؤلکو

برّه(بره) حمل

قوزو،یاز ییلدیز،اوغلاق،قوچ،

بلند بی انتها

اوزه­لیک­سیز

بهار

یاز،اوقلاق آی،یازقی

بی نهایت

اوزه­لیک­سیز

پارسال

بیلتورغی،بیلدیرکی،بیلتور،بیلدیر

پاییز(خزان)

گوز،« اولوغ آی»،گوزاک،کوز

پروین 2ـ هفت خواهران 3 ـ ثریّا

اولکر،اورکر،اورگل،یئدی قیز،آلتایلار پروین اولدوزونا؛ « مئچین» دئمیشلر(مئچین ـ بیر نوع بؤجک (حشره) دیر). اورکا، اورکار، اورکئر، اورکؤر. اییی یئدیلر،یئددی­لر،یئددی خانلار،یآدی کئر،یئددی یار،یئددی یارلار،توپچالار،اورکَر

پریروز

آسیراغا گون//سیراغا گون، اوزاغو گون

پس فردا

بیری گون، یازی

پس فردا

یازی

پیرار سال

ایلیش ایل

تابستان

یای، اولوغ اوقلاق آی

ترازو 2 ـ میزان

اولگو، باشی اؤلکو، آلتای تله­اوت­لاریندا«اوچ مینگاک»،  عثمانلی دؤورونده« بئش قارداش» //بئش قارداشلار،اورتا آسیادا« کسیل»آناتولودا« قویروق ییلدیزی»، اولگو، قاراقوش

تغییر ماه

آی اوزگه­رو

توده ستاره­گان2 ـ خوشه ستاره

ییلدیز کومه­لری، اولدوز توپاسی.

تیر ماه

گوزاک//کوزاک،گوز

تیر2 ـ عطارد 3 ـ مئرکوری

تیلئک//دیلک،« اوخ آتان»، تولَک

تیس (جُدَی) برج

تیمور قازوق// دمیر قازیق، قازوق، آلتاییلاردا؛ آت قازیغی، قوتلو آت قازیغی، آلتین قازیق

ثور 2 ـ گاو

اوُد، اؤد، بوغا، اؤی، اوکوز

جنوب

گونای، گونئی، گون اورتاسی، قیزیل //قیزیلجا

جوزا 2 ـ دوپیکر 3 ـ توأمان

ایکیزلر، ارن­دیر

چرخ فلک

گؤک چیغریسی ، اوچمان

حوت 2 ـ ماهی

بالیق

خدای خورشید

گون توْیوْن

خرچنگ 2 ـ سرطان

یئنگج

خسوف(ماه گرفتگی)

یئلپه­گن یئگن آی

خورشید

آغ قویاش، گؤک قویاش

خورشید برّاق//درخشان

یاریق گون

خورشید گرفتگی

گون توتولدو، گون اولقانی، گون اوسگؤن

خورشید(آفتاب)

هونگ(ص176 .ب.اؤگل.تورک میتولوژی­سی)

خوشه پروین

اورکر، یئدی قیز، یئدی گئر، یئدی گئن، یئددی قارداش، یئدی­لر، یئدی قندیل، یادی­گر، یئدی یار، یئدی یارلار، آناتولیدا« توپچالار»

دبّ اصغر

قویون آغیلی، قیرغیزلاردا« آلت آراق//آلتی آرقار//آلتی آرقال» آلتایی­ها« ایل یئتتئگئن// ایل یئدیگئن» ،کیچیک آیی

دبّ اکبر2 ـ هفت اورنگ

بؤیوک آیی ، یئدیگر، یئددی گؤر، یئدی گئر، یئدی کؤر // یئدی گئر، یئدی کئر، آناتولودا« یئدی اششک» ، « گمی یلدیزی» ، کؤموک، یئدی گئن، یئدی گیر، آلتاییلاردا« آت یئتته­گئن» ، قیرغیز­لاردا« یئتتی آرقار» ، قوْش اؤکوز(قوشا اؤکوز). آناتولو دا« ایکی قارداش//ایکی قارینداش» غربی سیبئرده « کئییک» قیرقیزلاردا« یئدی قاراقچی(یئددی اوغرو)بویرات­لاردا« یئدی آیغیرلی آلپلار» ، یئددی خیرسیز، یئددی قارداش.آلتایی­لاردا« یئدی بکچی­سی» ، یئدی قارداشلار، یئدی بکچیلر، یئددی کؤپک، یئددی خاقان، آت یئتته­گن، یئددی آتلار، آق بوْز آت، گؤی بوْزآت، یئددی خان، یئتی گئن، یئدی هایدوت

درخشش ستاره

چاقان، ایشارتی

دلو 2 ـ سطل

قوْوا، کؤنَک،

دیروز

اوزاغو گون، یاران

دیروز2 ـ  روز گذشته

تونا گون،دونه گون، دوننکی گون، یاران

روح که از تکّه­های خوشید بوجود آمد و به انسانها کمک می­کند

سویلا(آلتایلاردا)

روز پیش

ایره­لی گون

روز خرگوش

تاووچقان گون//تاووشقان گون

روز دوشنبه

بازار ائرته­سی

روز گاو

اؤد گون (ud gün)

روز2 ـ نهار3 ـ یوم

اودور، گون

روزهای خیلی پیش2 ـ ایام قدیم

بایاغی گون

زمان 2 ـ وقت

سؤ، اؤی، اؤد، اؤی، یئر

زمان پیش 2 ـ زمان گذشته

بورنا چاغ

زمانه

اؤدلک

زمانه

اؤدلک، اؤزلک، اؤیلنگ، اؤیلک

زمستان

قیش

زیبایی آسمان(آسمان صاف و روشن)

رومی قیزی

سال آینده

آرگون، گلن ایل

سال بعد از سال آینده

آرگون ایزی

سال گاو

اؤد، اؤی

سال گذشته

بیلدیر

ستاره

ییلدیز، اولدوز، ییلدیریک

ستاره جدی(ستاره قطبی//نام فارسی آن ؛ آبام بزه// آبام گاه) بزغاله

تیمور قازوق// دمیر قازیق، قازوق، آلتاییلاردا؛ آت قازیغی، قوتلو آت قازیغی، آلتین قازیق

ستاره جوزا

آراییجی یولدوزلر

ستاره دو پیکر

آراییجی یولدوزلر

ستاره دوبرادر

آراییجی یولدوزلر

ستاره سه خواهر

یئددی قارداش

ستاره سهیل

یالتراق، یالدیراق

ستاره سهیل(ستاره قطبی) قدیم فارسجاداقدیم فارسجادا؛پرک// برک

تمور قازوق، دمیر قازیق، ییلدیراق، یالدیراق، قویروق

ستاره شباهنگ

یَزَک، اؤنچو

ستاره فرقدان

آراییجی یولدوزلر

ستاره قطبی

آلتین قازیق(آلتون قازوق)، تمور قازوق(دمیر قازیق)اویغورلاردا ؛قازقوکون ،آلتون قازوق دئییلیر.آناتولودا؛ دمیر دیرَک، تمیر قازیق، قوزئی(شمال) تورکلری«قولوچقا» دئییرلر.تورکیه­نین مختلیف یئرلرینده؛ دمیر دیرک، دمیر زیککه، دئر قازیق دا دئییلر.یاکوتلار حال حاضیردا، بو اولدوزا؛ آت قازیغی و دمیر آغاج دا دئییرلر.

ستاره نزدیک زهره

توغلوق

ستاره هفت اورنگ 2 ـ بنات النعش3 ـ ،هفت برادران

یئتیکان، یئتدی قارداشلار، یئدیگان، یئددی­لر

سرطان 2 ـ خرچنگ

کوچیک

سنبله2 ـ خوشه

باشاق، بودغای، بوغدای، بوغدای باش

سیّاره

گزه­گن ،کونَک، اولکر، اورگل،کوْقا

شب

تون، دون، گئجگه، گیچ//گئج

شب را در جایی سرکردن

تونه­مک

شب سیاه

قارا تون، قارا دون

شب2 ـ عصر3 ـ شامگاه

گئچ قرون

شرق2 ـ مشرق3 ـ خاور

دوغو، توغار، گون توغسوق، گون چیقر، گون چیخار//گون چیخان، گونای، گونئی، گون چیقار، گون توغار، گون دوغوش، گون دوغوسو، گوی(گؤیجه)

شفق(جایی که خورشید غروب نمی کند)

تانگ

شمال

قوزای ، قوزئی، گئجه اورتاسی، تون،قارا//قاراجا

طلوع خورشید(بالا آمدن خورشید)

گون دوغوسو، گون دوغدو، دوغوش، یاشینگ اؤرلَپ

طلوع ماه

آی توغسی

ظهر(نیمروز)

گون اورتا، اؤیله

ظهور ماه

آی توغسی

عقرب2 ـ کژ دم//گز دم

چادان ، چایان، چذن، چیان

غرب2 ـ مغرب

کنباتان ، گون باتار، گون باتسوق، گون باتان، گون باتیش، باتی، گون باتی­سی، آغ//آغجا

غروب آفتاب

گونش بادقالی، گون باتقالی

فردا //فردایی

یارین، یارینقی//یارینکی

فردا// فردایش

یارینغی، یارینکی گون، ایرته، یاریندای، یارین، یاغرین

فضا 2 ـ هوا

آچیق اوْروْن(آلتایلاردا)،آچیق اوْرین

فلق(پگاه)

تانگ

فلک

ائورَن، ائورَن، چقرق، چیغری

فلک آسمان

گؤک چیغریسی

قوس

یا، یای

کاروان کش2 ـ شعری3 ـ شباهنگ

کروان قیران، قوروق

کهکشان

سامان یولو، سامان چکن(فارسجا ترجمه­سیندن بیزه گلمیشدیر)اسلامیّت تاثیریندهحاجیلار یول(حجّ یولو) دا دئییلیر.قدیم تورکجه­میزده گؤک یاروغی//گؤک قاپوسی دئمیشلر.« سامان یولو» سؤزو ایلک دفعه عثمانلی دؤورونده ایشله­نمیشدیر.آناتولودا؛ گؤک یولو، گؤک دِرِه، اوردو یولو، قوشلار یولو آدی ایله مشهور دور. قدیم متنلرده« قوش یولو» گلمیشدیر.آناتولودا گؤک یاریغی دا دئییلیر.یاکوتلارا گوره ؛ گؤیون تیکیش یئری دیر.بیرده کی، تانری­نین آیاق ایزلری دیر.مجارلار هاداق کوتای//آیاق قودای دئییرلر. آذربایجان دیلینده­کی «ی» سسی قیرقیز دیلینده «چ» سسینه چئوریلدیگینه گؤره، قیرقیزلارکهکشانا ؛«قوش چوْلو» دئییرلر. تورکمنلر؛ قوشلار یولی، قازان تورکلری ایسه کهکشانا؛ کئییک قاز یولی(وحشی قاز یولو) دئییرلر. کهکشانا؛ «سود یولو» دا دئییلمیشدیر.فارسلار، بو سؤزو بیزدن آلیب ترجومه یولو ایله« راه شیری» سؤزونو یارادیب ایشله­دیرلر

کهکشان(کاه کشان)

گؤک یاروغی، گؤک قاپوسی، قیریزلاردا« قوش چوْلو» سامان یولو،سامانچی یولو، سامان اوغروسو، اوردو یولو، مجارلار« هاداق قوتای» آناتولودا « قوشلار یولو»گؤک دره، گؤک یولو، گؤک یاریغی، قازاقلار« //ژابان قازلارژولو // یابان قازلار یولو» دئییرلر.

کیوان2 ـ زحل3 ـ ساتورن

سُکنتئر// سَکئن تیر، سکن تیز، سکاندور، سئکئن­تیز

گرفتگی آسمان(گرگ و میش)

زنگی قیزی

ماه

آی، یالچیق

ماه بدر

آی دولدو، تولون آی، تولو آی، توْلا آی، توْل­آ، توْلاسی

مرّیخ2 ـ بهرام3 ـ مارس

باقیرسوقوم، آناتولو دا« یالدیراق» قوتادقوبیلیکده ؛ « کورود» ،« باقیر سوقون» ، بقر سُقیم.اویغورلاردا« باقیر سوقرا یولتوز//باقیر سوْقینا یولتوز» ،« سوو ییلدیز» ، سیقیت

مشتری2 ـ بئرجیس3 ـ ژوپیتئر

ارن توز، اؤنقای//اؤنقئی// اوْنگای، اؤنگئی، اوْنگ گای، اِرِن تیر//اِرِن تیز، اؤنغقای

مهتاب(درخشش ماه)نور ماه

آقچیل، قیرقیزلاردا« آی چاریق//آی یاریق» قازاقلادا« آی ژاریقی»

مهتابی(به رنگ ماه)

آی­تون(آیدین)

میزان(ترازو)

اولگو، قاراقوش(عقاب، قارتال) تله­اوُت­لاردا«ب ئش مینقاق» عثمانی لاردا« بئش قاد اش»آناتولی کندلرینده ؛ بئش قارداشلار. اورتا آسیادا « کیسیل»آناتولو­دا« قویروق اولدوزو» قرا قوش، ارن تیر، اوچ ییلدیز، کسیل، قویروق ییلدیزی، اولگو، قارا قوش، آلتای­لاردا« اوچ مینقاق»آناتولی دا« بئش قارداشلار» عثمانی­لاردا« بئش قارداش»

ناهید2 ـ زهره3 ـونوس

کروان قیران، دان اولدوزو، چوبان اولدوزو، چولبان ییلدیزی، کروان چولدوز(قیرقیز)، آلتای ساکالاریندا؛ « ائرته سولبانی» // ائرته چولپانی.آلتای­لاردا«تانگ سولبانی» ، تانگ یلدیزی، چوبان ییلدیزی، دان،  اولدوزو(تبریز)، چولبان، صاباح ییلدیزی، آغ ییلدیز، غربی آناتولو­دا« ساری ییلدیز، آل ییلدیز، قانلی ییلدیز» دیوان لغات الترکده « یاروق ییلدیز//یاروق یولتوز»، قوتادقو بیلیک­ده « سئویت» قدیم تورک دیلینده؛« ایشیق ییلدیز» موغوللار ایسه تورکلرین تاثیرینده؛ «سوُلبون //سوْلبوْن» ، تانگ سوْلبانی، تان ییلدیزی، چوبان ییلدیزی، آغ ییلدیز، آرلیک//ارلیک(مرد جنگجو) ، سقیق، چوْلپوْن، ائرته ییلدیزی، کروان ییلدیزی، قوروق

نه فلک(آباء علوی)

توقوز آتابک

نهار(نیمروز)

اؤیله، گون اورتا

نهار2 ـ ظهر3 ـ نیمروز

گون اورتا، اؤیله، گوندوز

نور خورشید

گون سوغو//گون سوگو، گون گؤزو، سوس، گون ایشیغی، گوندونگ، گوندونگ یاروق

نور خورشید(آفتاب)

گوندونگ یاریقی، گون گؤزو، گون سوغو،  سوس، گوندونگ

نور دادن ستاره

چاقان، ایشارتی

هستی

ائورَن، بارلیق(وارلیق)

هفت خواهران (ثریّا)

اولکر. باخ پروین سؤزونه

هلال ماه

آی پارا، یاریم آی

هلال ماه نو

قارانقو آی

هوا //فضا

قالیق ، دیوان لغات الترک«آیا» کیمی ده واردیر

هوا ،فضا

گؤک ، قالیق، گؤک قالیق، آچیق اوْروْن، آچیق اوْرین

وقت

چئر//یئر، اوغور، اودور//اویور، اؤد، اؤی، تورک، چاق، قاچ......

یکشنبه

بازار گونو