[1] حجرات / آیه 10 .

[2] ممتحنه / آیه 1.

[3] صفا، ذبیح الله . تاریخ ادبیات در ایران، ج. 1 ، ص 228.

[4] مطهری، مرتضی. خدمات متقابل اسلام و ایران، انتشارات صدرا، ص 540.

[5] همان، ص. 95.

[6] همان، ص 114.

قایناق : آجیان یارا

21- ریشه در روایات اسلامی

در روایات اسلامی ما، احساس کهتری پایدار با نکته‌سنجی دقیقی بازنموده شده‌است که امروزه ژان پیاژه، آلفرد آدلر، کلاینبرگ و دیگران به برخی از نتایج علمی آن دست پیدا کرده‌اند.

در « سنن ابی داوود»[1] این روایت نقل است که:

لِیدعن رِجال فَخرهم بِاقوام، انّماهُم فحم من فحم جهنّم او لیکونن اَهْوَن علَی اللّهِ من الجُعلان الّتی تدفَع بِانفها النتن.

یعنی: کسانی که به مباهات نژادی گرفتارند، رها سازند آن را، بدانند که این تفاخرها ( که ناشی از احساس کهتری پایدار است) چیزی جز زغال جهنم نیست. و اگر آنان دست از این کار نکشند نزد خدا از سوسک هایی که کثافت را با بینی خود حمل می کنند پست تر خواهند بود.

و این حدیث نبوی معروف که:

 لا فَخْر لِلعرب عَلَی العَجَم و لا للعَجَم عَلَی العَرَب الّا بالعِلم و التّقوی.

خود، افشاگر متینی از رسوایی و جهالت شوونیست‌ها و ترکی‌ستیزان است.

خداوند در قرآن کریم گوناگونی زبان‌ها را به رسمیت می‌شناسد و این پاسخ الهی برای دشمنان گسترش زبان  ترکی در ایران است که می‌فرماید:

وَ مِن آیاته خَلَق السّمواتِ وَ الْاَرضْ و اخْتلاف اَلْسِنَتکم و اَلْوانِکُم انَّ فی ذلِک لآیات لِلعالمین.[2]

می‌بینیم که قرآن خود گوناگونی زبان‌ها را از نشانه‌های الهی می‌شمارد و نص الهی ناظر بر این است که همه‌ی ملت‌ها و قوم‌ها برای« بازشناسی هم» آفریده شده‌اند، برای معارفه، و نه منازعه یا تجاوز.

در تفسیر و استدراک از این آیه‌ی شریفه، هر مسلمانی دشمنی با شوونیزم را وظیفه دینی خود خواهد دانست و تا امحاء کامل شوونیزم از سرزمین مقدس ایران و رسوا ساختن نوچه‌های شوونیست‌های صهیونیست‌روش پهلوی، از پای نخواهد نشست و به نشر و گسترش و تعلیم زبان  ترکی که ظرفی شایسته برای معارف اسلام و مفاهیم قرآنی بوده‌است، به رغم نیّت ناصواب کفّار شوونیست خواهدپرداخت:

یا ایُّها الناس اِنّا خَلَقناکم من ذَکرِ او انثی و جَعلناکم شُعوباً و قبائل لِتعارَفوا انّ اکرَمکُم عِند اللّه اتقیکم.[3]

انسان جانشین خدا در روی زمین و امانت‌دار ارزش‌های الهی است چرا که کائنات و موجودات در آن به جز انسان تاب پذیرش مسئولیت نداشتند:

اِنّا عَرَضْنَا الاَمانةَ عَلَی السّمواتِ وَالارضِ و الجِبالِ فَأبَینَ اَنْ یَّحمِلنَها وَ اَشفقْنَ مِنها وَ حَمَلَها الاِنسان.[4]

یعنی: ما، امانت را بر آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها عرضه کردیم ‍]همگی] از حمل آن سرباز زدند و از[حمل] آن ترسیدند و انسان، آن را حمل کرد.

۲۲- رو در رویی و خود ارزنده سازی

ترکان ایران در رو در رویی (Reciprocity) با شوونیسم که به دنبال ایجاد احساس کهتری در آنان بودند، برای «خود ارزنده سازی» (Self-Valuation) یکی از طرق زیر را برگزیده‌اند:

1- تسلیم به احکام صادره از سوی «مهتران» و هم آواز شدن با آنان و صعود به قله‌ی رفیع مهتری از راه نوکری و دگردیسی و دگرگون سازی شخصیتی.

لازمه‌ی این راه حل آن است که فرد نخست به «کهتر سازی»  (Inferiorization) در خود بپردازد، خود را «کهتر» (Inferior) انگارد و احساس کامل کهتری (Inferiority) بکند، وی پس از طی این مرحله – که همیشه تدریجی و با نوعی «خود اقناعی» و «خود گسیختگی» توام است- به مرحله‌ی «رویکرد» (Approah) می‌رسد. رویکرد و گرایش به ارزش‌ها مورد تاکید سرکوب کننده و تلاش برای کسب «هویت» (Indentity) جدید از سوی فرد، در صورت عدم موفقیت در این تلاش به نوعی «روان گسیختگی» (Schizophernic) خواهد انجامید و فرد به یک بیمار روانی- اجتماعی تبدیل خواهد شد و در محیط کار و زندگی، خنده‌های تلخ به اخم، انزوا و «گروه گریزی» مبدّل می‌شود.

این گونه مقابله‌کنندگان، خود را حتی در معرض نیشخند و کهترانگاری فرزندان خویش نیز قرار می‌دهند. فرزندان آنان هر چه بزرگ‌تر می‌شوند او، کوچک‌تر می‌شود و بیشتر پی به «عیب» خود و «لهجه داشتن» و «کمداشت» خویشتن می‌برند.

اما اگر در «هویت یابی» موفق شود، به یک «گریز» (Fugue) از «اصالت» دست می‌زند و از این که مبادا رگه‌هایی از «اصالت» را در وجود خود نگه دارد، و ناهشیارانه گاه در «گریز» دست از پا خطا نکند، علیه «حوالت الهی» برمی‌خیزد و اگر نتواند گریز خود را توجیه کند، خود را یا به «کودنی» (Moronity) محکوم می‌کند، یا به اضطراب (Anxiety) دچار می‌شود و یا حتی به درجاتی از «بزهکاری» (Delinquency) سوق داده می‌شود.

انگیزه‌ی اصلی این راه حل و طریق گشودن عقده‌ی احساس کهتری، اعتراض است. جانمایه‌ی این اعتراض آن است که فرد می‌خواهد به گونه‌ای وانمود کند که وی به محیط یا گروه دیگری تعلق دارد و «سعی می‌کند خود را از محیط ابتدایی خویش کاملا مجزا سازد و تمام آثاری که ممکن است محیط گذشته‌ی وی را به خاطر بیاورند، محو سازد.[5]

2- شیوه‌ی دوم آن است که فرد به هیچ یک از شرایط حاکم بر جامعه و جو عمومی مبنی بر کمتربینی و کهترانگاری ترکان، وقعی ننهد و تلاش کند که بی‌توجه به همه‌ی رویدادهای ناخوشایند، ناشی از تمسخر و استهزاء و تحقیر و حتی تهجین که برای او پیش می‌آید، آرامش خویش را حفظ کند و با الفاظی نظیر «قوی جهنم اولسون!»، «غلط ائلیر!» و نظایر آن خود را تسلی دهد.

ولی این شیوه و راه حل بسیار دشوار است و اگر فردی آن را ادامه دهد، یقیناً به بیماری روانی «روان گسیخته گونگی» (Schizoid) دچار خواهد شد و از محیط خواهد برید و آن وقتی است که بی‌اعتنایی به دیگران، توام با احساس ضعف در خود است که به دلیل عدم توانایی در غلبه بر این احساس، فرد در نومیدی غوطه‌ور می‌شود و به بیمار روانی تبدیل می‌گردد.

3- طریق سوم، مقابله و مبارزه با شوونیسم و افشا و رسواسازی حیل و دسایس آنان و تبیین «احساس کهتری واقعی» در میان شوونیست‌ها است که به نظر می‌رسد مطلوب‌ترین رو در رویی (Reciprocity) با شوونیسم است. در این شیوه ارزش‌های القایی شوونیست‌ها به ضد ارزش بدل می‌شود و در واقع فرد به آراء عمومی و نسل‌های حال و آینده رجوع می‌کند و آنان را به حق، با خود همراه می‌سازد.

فردی که این طریق را بر می‌گزیند اولاً در خود «ضعف» احساس نمی‌کند و ثانیاً از این احساس ضعف، رنج نمی‌برد و ثالثاً این رنج را نیز بار سنگینی نمی‌داند تا تلاش کند که برای خویشتن «موقعیت آسان‌تری» دست و پا کند و به هویت‌زدایی دست زند.

۲۳- مراقبت از شرایط حکومتی

آن چه گفتنی است این است که شوونیسم آریامهری در ایران، پیوسته سعی کرده است که «بزرگ پنداری» خود را از راه استحقار ترک و فارس تامین کند. شوونیسم هیچ گاه بر جامعه‌ی خود متکی نیست، قلدر بی‌فرهنگی است که به اشاره یا با دخالت مستقیم اجنبی، به امید توانمند ساختن خویش و فزون طلبی و بزرگ‌خواهی به استحقار مقطعی ترکان،- این ایرانیان اصیل و آزاده - پرداخته است تا بر استحقار واقعی خود سرپوش گذارد. اینان ترکی ستیزی را به موازات اسلام ستیزی پیش می‌برند که همه‌ی ایرانیان را حقیر سازند.

جنبش فرهنگی دانشجویان و فرهیختگان آذربایجانی در سال‌های اخیر به این دلیل است که مراقبت شدید از شرایط و ویژگی‌های حکومتی رهبران جمهوری اسلامی بکنند تا مبادا باز گروه مستحقَری با شیوه‌ی «مردمی‌ بازی» به اعمال سیاست‌های شوونیستی بپردازند و ترکی‌ستیزی را این بار جدای از اسلام‌ستیزی پیش ببرند تا بلکه نیمی از ایرانیان (ترکان) را حقیر کنند.

آن چه مسلم است، این است که حکومت ایران اکنون بر پایه‌ی فرهنگ دیرپای و بنیادین اسلامی با صبغه‌ی الاهی و معنوی و مردمی آن شکل گرفته است و با توجه به آرمان «ره سپردن به سوی عزت الاهی» ایجاد احساس کهتری و استحقار ترکان نمی‌تواند جزو سیاست‌ها و برنامه‌های فرهنگی حکومت باشد. اما بلحاظ آن که این سیاست در پنجاه سال گذشته با سرکوب اعمال شده است، خطر تبدیل آن به «نیمچه فرهنگ» در میان اقشار مختلف مردم وجود دارد و عوامل واپس‌ خورده‌ی شوونیسم با بهره‌جویی از اهرم‌هایی که با فرصت‌طلبی به دست می‌آورند سعی در تثبیت این نیمچه‌فرهنگ دارند. از این رو، ما مراقبت را لازم می‌دانیم و بایسته‌تر آن که مسئولان طراز اول حکومتی باید علیه تثبیت چنین سیاستی به اقدام عملی شفاف دست بزنند و سیاست‌بازان شوونیستی – صهیونیستی را ناکام سازند.

 * * * *

انسان‌ها صرف‌نظر از رنگ و زبان و نژاد  ره به سوی عزت الهی دارند و نشانه‌ی خدا بر روی زمین اند. ایجاد هرگونه احساس کهتری اعم از پایدار یا ناپایدار، شایسته‌ی امانت‌داران الهی نیست. تنها مربیان کفر و زندقه و مبلغان افکار پوسیده‌ی فرق ضاله با مسلمان‌نمایی اکنون در ایران به این کار دست می‌یازند. « ترکی ستیزی» در ایران از سوی هر مقام و هر گروهی، از این قماش فعالیت‌هاست. ترکی ستیزان دانسته یا ندانسته به لحاظ آنکه اسیر هوای نفس خودند دارای احساس کهتری هستند. ترکی، یکی از زبان‌های اصلی سرزمین مقدس ایران اسلامی است و از آنجا که دو پشتوانه‌ی قوی دارد:

1.مردم مسلمان و معتقد و مؤمن و پای‌بند و غیرتمند و متعصب و امانت‌دار الهی

2. میراث گران‌های ادبی سرشار از معارف اسلامی و مفاهیم قرآنی

هیچ‌گاه از ایران رخت برنخواهد بست و زودا که در سرتاسر ایران اولاد مسلمان ما اعم از ترک و فارس و غیره با ظرائف و دقائق این زبان توانمند و سرشار و غنی آشنا شوند و قدرت خواندن و نوشتن به این زبان  را بیابند و با آثار عدیده‌ی اسلامی ترکی مأنوس گردند.

                                                                                                            بمنّه و کرمه

قسمت دوم

10. احساس کهتری مقطعی و گذرا

گونه‌ای که شوونیزم آریامهری در گستره‌ی وسیع و طیف«ایران پهنای» ترکان ایرانی به ویژه قشر درس‌خوانده و فارسی‌آموخته‌ی ترکان ایجاد کرده‌است و مخصوصاً با پیدائی گروه‌هایی«خودباخته و کم شعور» که اغلب فاقد حس وجدان ملّی و ناموس مردمی و شعور دینی و اجتماعی و آرمان بزرگ مردمی هستند، شوونیزم توانسته است تلقینات خود را به دستیاری «نوکران خودباخته شوونیزم» که از میان ترکان برمی‌گیرند گسترش دهد و خود کنار بکشد و تماشاگر باشد. چنانکه در رژیم منحوس پهلوی افرادی نظیر عبدالعلی کارنگ، سرهنگ شعار، منوچهر مرتضوی، احمد کسروی، یحیی ذکاء، رضا ملک‌زاده، ناصح ناطق، رعدی آذرخشی و دیگران که خود ترک بودند، برای پنهان ساختن و کتمان این احساس کهتری به نوکری شوونیزم درآمدند و به «دگردیسی» پرداختند و به امحاء و مسخره و ریشخند میراث فرهنگی و نوامیس قومی خود آغاز کردند و به دنبال افتخارات کذائی «دگر دیسانه» رفتند و بچه‌های خود را «فارس» کردند. و نتیجه آن شد که اکنون در ایران کلمه‌ی «فارس» تهی از هرگونه مفهوم نژادی است و فقط معنا و مفهوم«زبانی» دارد در حالیکه پیش از تسلط شوونیزم پهلوی بر ایران، برادران و خواهران مسلمان فارس ما دارای پشتوانه‌ی تاریخی قومی و نژادی بودند و تمدّن عظیمی را در جهان پی افکنده‌اند که مایه‌ی افتخار ایرانیان مسلمان و از جمله مایه‌ی مباهات ما ترکان مسلمان نیز است.

بدین‌گونه می‌بینیم که«شوونیزم آریامهری-پهلوی» نه تنها در مقابل ترکان غیرتمند و دوران‌ساز و تاریخ‌ساز ایران، خود احساس کهتری واقعی می‌کرده‌است، بلکه به قوم فارس نیز که قرن‌ها دوش‌به‌دوش ما ترکان ساییده‌اند و پرچم اسلام را سرافراز و سربلند نگه‌داشته‌اند،خیانت ورزیدند و لفظ «فارس» را تهی از معنای تاریخی و اسلامی خود کردند و سعی در این داشتند که «وحدت اسلامی ترک و فارس» را در ایران به هم زنند و اگر انقلاب اسلامی پیش نمی‌آمد، ترکان غیرتمند ایرانی به تنبیه ترکانه‌ی شوونیست‌ها دست می‌زدند و به تعصبات قومی و قبیله‌ای و باستانگرائی و شوونیستی نقطه پایان می‌نهادند و به برکت انقلاب اسلامی و رهبری داهیانه‌ی امام راحل، شوونیزم واپس زده شد و منزوی شد و عن‌قریب به مزارستانی ضدانقلاب سپرده خواهد‌شد.

11. احساس کهتری واقعی و پایدار

گفتیم احساس کهتری مقطعی و گذرا در میان درس‌خوانده‌های ترکان ایرانی ایجاد شده‌است. و نیز تنها در قشری از«فارسی آموخته»های کم شعور و فاقد شرف و ناموس و وجدان ملّی و دینی که سبب شده‌است به میراث فرهنگی بازمانده از نیاکان خود و زبان توانمند و گران‌جای ترکی بی اعتنائی نشان دهند و فرزندان خود را به بهانه‌هایی نظیر«لهجه دار شدن»،«کاربردی بودن زبان فارسی»، «خوب درس خواندن در مدرسه» و در اصل به خاطر کتمان«احساس کهتری مقطعی و گذرا»، آنان را از آموزش زبان ترکی محروم می‌سازند و «ترکی ستیزی»می‌کنند.

اما «احساس کهتری واقعی و پایدار» از آن شوونیزم آریامهری است که او خود را واقعاً در مقابل مردم ایران بویژه ترکان غیرتمند، حقیر و کوچک و مجرم و گناهکار و سزاوار کیفر و تنبیه می‌شناسد. شبیه کسانی که دارای علت‌های طبیعی- اجتماعی نظیر زشتی بیش از حد و نقائص بدنی که در بالا برشمردیم هستند و برای جبران این کمبود واقعی و پایدار خود به «جبران انتقامی» دست می‌زنند.

12- چهار رنج

شوونیزم آریامهری از یک «احساس کهتری واقعی» روانی رنج می‌برد. مانند هر کودک یا نوجوان عاجز یا ناقص، گوژپشت یا لنگ، سنگین گوش و یا نزدیک‌بین، عقب افتاده‌ی عقلی یا نحیف و کند ذهن، در برابر نارسائی خود، در واقع چهار بار رنج می‌برد:

یک‌ بار به این علت که در محیط خود، واقعاً در موقعیت کهتری است و بار دوم به این علت که عزت‌نفس قوم سرافراز فارس را جریحه‌دار می‌کند و بار سوم به این جهت که مورد تنبیه ترکان مسلمان قرار خواهد‌گرفت و بار چهارم به این سبب که فارس‌های مسلمان از شوونیزم روی‌گردان خواهند شد و بی‌اعتنائی نشان خواهند داد. این نوع کهتری، بیشتر از انواع دیگر دردآور و در تمام عمر، گریبانگیر شخص است، زیرا که مقطعی و گذرا نیست بلکه واقعی و پایدار است.

13- ویژگی‌های اخلاقی شوونیست‌ها

هم از این روی شوونیزم بسیار بی‌رحم است. غیرت ندارد. منطق نمی‌شناسد. حیله‌گر و دسیسه‌ساز است. سفسطه‌پرداز و مغلطه‌باز است. بی‌شخصیت و ناجوان‌مرد است. از هر وسیله‌ای برای رسیدن به هدف بهره می‌جوید. عمل‌گرا و پراگماتیست است. دین و آرمان ندارد. قابل اعتماد نیست. آشتی ناپذیر است. دشمن قسم خورده‌ی غیرتمندان و آرمان‌گرایان و دین مداران و خدامحوران است.

شوونیستها اگر از وطن‌دوستی و پاس داشتن زبان‌فارسی و ادعاهایی نظیر آن نیز در ایران دم می‌زنند، فقط در راستای ترکی ستیزی عمل می‌کنند. چنانکه شوونیستهایی که در سال‌های بعد از انقلاب ینگی به دنیا فرار کردند، اکنون در منزل خود به «انگلیسی آمریکایی» صحبت می‌کنند و دیگر فارسی را پاس نمی‌دارند!

«او. کلاینبرگ» در کتاب «روان‌شناسی اجتماعی» (social psychology) در باب این دوگونه احساس کهتری بحث می‌کند و نتیجه می‌گیرد که واکنش‌های ناشی از احساس کهتری مقطعی و گذرا، قابل سرزنش و عقوبت نیست زیرا که هر فردی راغب و علاقه‌مند است در اجتماع خود مورد نظر واقع شود و نمی‌خواهد به شیوه‌ی دیگری که اجتماع دیکته می‌کند عمل کند و در واقع به مناسبات حاکم بر اجتماع سازش می‌کند و به «همسان سازی» خود با اجتماع می‌پردازد و دوری از این همسان‌سازی (entification) را نوعی واپس روی و ارتجاع می‌شمارند و بدین‌گونه خود را تسکین می‌دهند و خود یا فرزندان خود را مشابه دیگران می‌کنند تا با احساس کمبود، ارزش خود را تباه نسازند.

و «آلفرد آدلر» معتقد است که اگر به کیفیات شخصیتی پیشین این نوع اشخاص که احساس کهتری مقطعی و گذرا دارند، بها داده شود و مناسبات موجود و واقعی اجتماع در هم بریزد، اینان به «کم شعور» بودن خود اعتراف خواهند ‌کرد که «به دام افتاده بودند». اما همه‌ی روان‌شناسان اجتماعی باتفاق واکنش‌های کسانی را که احساس کهتری واقعی و پایدار روانی دارند، جرم و بزهکاری و جنایت به حساب می‌آورند که آشکارا علیه اجتماع به دشمنی می‌پردازند و معتقدند که رفتار آنان نسبت به همنوع خود کمتر از طراز رفتار ستیزه‌گرانه‌ی جنایت‌کاران نیست و به علت دورویی و تنافق از آن نیز بدتر است.