انقلاب در موسیقی شعر با ظهور سبک زلال
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلی
خومارا باخ ! (قافیه لی عروضی زلال)
باهارا بـاخگیلا سن!
یاشیللیقدا نیگارا باخگیـلا سن!
دوداقلاریندان آخان بال نه گؤر دؤنوب چاخیرا !
بو ایشده گَل آخارا باخگیلا سن!
خومارا باخگیلا سن!
دای گلیب هاوا باشیما (قافیه لی عروضی زلال)
ایسته یین بیل هاردا گزیر
سئوگی دیر کی قان تکی داماردا گزیر
قیـزمیشام محبّتیله سنـدن اؤتـرو دای اؤلـورم
گؤردویون جانیمدی منیم شوقون ایله اؤلکه اؤلکه قاردا گزیر
دای گلیب هاوا باشیما ایستی ایستی دویغولاریم ماهورا بهانه دوغور
عشقدن کؤنول دوتوب اوْد نئیله ییم کی بیر سه گاهلی تارداگزیر
هئچ کس آختاریب دئمه سین پس دادا هایاندا قالیب
کئفله نیبدی کوچه ده بازاردا گزیر
بیـر گـؤزو خـوماردا گــزیر
یوخاریداکی شعرین وزنی:
مفتعلُن مفتعلُن
مفتعلُن مفتعلُن مفتعلُن
مفتعلُن مفتعلُن مفتعلُن مفتعلُن
مفتعلُن مفتعلُن مفتعلُن مفتعلُن مفتعلُن
مفتعلُن مفتعلُن مفتعلُن مفتعلُن مفتعلُن مفتعلُن
مفتعلُن مفتعلُن مفتعلُن مفتعلُن مفتعلُن
مفتعلُن مفتعلُن مفتعلُن مفتعلُن
مفتعلُن مفتعلُن مفتعلُن
مفتعلُن مفتعلُن
غریب قاداشلیغین چیخدی (آردیلی قافیه لی عروضی زلال)
غریب قارداشلیغین چیخدی
دوروب باخدین منی شر دال با دال ییخدی
گئجه گوندوز قارانلیقلا دیرَشدیم یانمادین بیــرجـه
دئدیم پس بوردا جان یوخدورسا مرّیخدی
داها یئر باغریمی سیخدی
او گون من آغلادیم بیردن
یئری تیکدیم گؤیه سَس گلمه دی یئردن
اؤزوم اؤز روحـوما آنجاق وئرَرکن ائـوده تسکینلیک
دوروب دینـلَنـدیـلـــر ارواح حـاضـــــــــردن
اوتـانـدیــم حیّ قـادردن
یوخاریداکی شعرین وزنی:
مفاعیلُن مفاعیلُن
مفاعیلُن مفاعیلُن مفاعیلُن
مفاعیلُن مفاعیلُن مفاعیلُن مفاعیلُن
مفاعیلُن مفاعیلُن مفاعیلُن
مفاعیلُن مفاعیلُن
اَل یئتیر باهارا (قافیه لی عروضی زلال)
گلین گئدک هامارا
سلام وئرک بولاق باشیندا یـارا
دییه ک یاشیللیغین آنجاق بیزه نوش اولمالیدیر
بـاخیـب آیـاقلاریمیزدا قابـارا
بیر ال یئتیر باهارا
زمانه بدخبر اولدو (قافیه لی عروضی زلال)
جاوانلیغین هدر اولدی
گؤزللیگین چاتیب سونا گئدر اولدی
یامان گونومده منیم دای یئتیشمه دیـن دادیـما
قیلینجین هرنه دن آخیر کسر اولدی
زمانه بـدخبــر اولدی
زُلالام (قافیه لی عروضی زلال)
گَل آخیم ایزلرینه
جالانیم سئوگی یایان سؤزلرینه
زُلالام منده سنین دوم دورو بیر عاشقینم
یئنه ده تیتره چیخیم دیزلرینه
یاخیلیم گؤزلرینه
ایستک (قافیه لی عروضی زلال)
کؤزَر سنیـــــله یانیـم
دایان سنه بیر آزجا آرخالانیــم
گؤزونده یئـــر ائله آنجاق دامیــم آیاقلارینا
بَــبَــکلرینده داشارکن جالانیم
بو عشقی ایسه قانیم
سنی سوراغلاییرام (قافیه لی عروضی زلال)
ایچیمده آغلاییرام
بو گؤردویون اورَکدی داغلاییرام
هایانداسان ؟! قوجاق دولی محبّت آختاریرام
اؤپوشلری گولوشله باغلاییرام
سنی سوراغلاییرام
سَسین هایاندا قالیب ؟! (قافیه سیز عروضی زلال)
سَسین هایاندا قالیب ؟!
ایزین کیمین یولوندا دالدالانیب ؟!
گؤزون یئرین هاراسیندا دیمیرلانیــر من اوچون ؟!
بونو بویور منه یالنیز سن اؤزون
بیلیـم نـه ائتـمه گیمی
سنه نه ! (قافیه لی عروضی زلال)
دولموشام داشیرام سنه نه !
لاپدا کئفلی یم بو گون آشیرام سنه نه !
سینمیشام بو یولدا اگر دال با دال اؤزوم بیله رم
سارماشیق تک ایسه دیرماشیرام سنه نه !
سئوگی دن چاشیرام سنه نه !
ایچیمده قـان آخاجاق (آردیلی قافیه لی عروضی زلال)
ایـنانمیــــرام گـلـه سـن
اینانمیـــــــرام کی دردیمی بیله سن
سنین یولونـدا داغیتدیم یاریمچیق عـؤمرومو کیـــم
بو سون گؤروشده بیر گلیب گوله سن
گؤزوم یاشین سیله سن
ولی غمین سیخاجاق
دوداقدان ایسّه یانغی جان چیخاجاق
دامارلاریــمدا جـوشارکن قـالارغـی نیـسگیلیـنی
منـی زمـــانــــه یاندیــریب یـاخاجاق
ایچیمده قـان آخاجاق
قایغی (قافیه لی عروضی زلال)
کاسیبلیغین کؤکو یانسین
زمانـه نین بـو حـالدا چــــرخی دایـانسیـن
بیـلیـنمه ییـــر نــه اوچـونـدور قـاچیـب چــالیــشمالاریـــم
کاش ایندیجه کولوم کول اوسته قالانسین
یاریمچیق عؤمر جالانسین
خبرین یوخدو خبردن (قافیه لی عروضی زلال)
خبرین یوخدو خبردن
دوشموشم من داها بو یئرده نظردن
خبرین یوخدو نئجه گؤز یاشیمی سئل تک آخاردی
بوکولوب قدّیم اوراق سانی کمردن
دولورام غصّه یه هردن
زلال نئجه شعردیر کیتابین اوخویون:
گیریش
« زُلال » شعیری ، ۱۳۸۸ هیجری شمسی ایلی، بهمن آیی نین ایکی سینده ، بوتون یول یؤندملر و تانیملاماکلاری ایله بیرلیکده اینترنت دونیاسیندا، ادبیات عرصه سینه تحویل وئریلیب باشقا شعیر قالیبلر ی قارشیندا اؤزونه دوزگون یئر آچیبدیر ، ایندییه دک دونیانین آیری اؤلکه لرینده ده نئچه دیلده، بو یئنی فورمادا شعیر یازماغا علاقه گؤستریبدیرلر. هله زلالین دوغوموندان چوخ زامان کئچمه ییر کی بورادک زلال حاققیندا نئچه کیتاب چاپ اولوب و چوخلو اؤلکه لرده یاییلییب و گئتدیکجه بو سایاقدا یازانلارین سایی آرتیر. بو نوع شعیرده عرفانی و عاشقانه دویغولار ساده جه ایفاده ده یارانان استعاره لره مالیک اولدوقدا پیامی دورو ( زلال ) دیر.
زلال شعیری نین عروضی قالیبلری، آذربایجان ماهنیلارینا جان وئرن خاصّ بیر آخیما مالیک اولدوقدا ، موسیقی ساهه سینده یئری واردیر.
زلال یازماق، باجاریق و دؤزوملوک ایسته ییر. بیر شاعیر کی زلالین قالیبین ساخلادیقدا سؤوزونون جوهرین آچا بیله، شاهکار ائدیبدیر. زلال شعیری دونیادا افتخار یاراتدیقدا کؤکو درینله شیر و داها قوروماغا یئری یوخدور . زلال گئتدیکجه آخیب، گله جک نسیللرده چیچکلی – عطیرلی ، ماهنی یوللاری سالاجاقدیر ، نییه کی جور به جور قالیبلریله دادلی ریتملر قوینوندا کی آهنگ لر ساهه سینده موسیقی و هنر ایله دوزگون قاووشوبدور.
آنجاق دوزگون زلال اودور کی قایداسیندان آزماییب بیر ریتمده یازیلسین.
بئله بیر شعیرده کی آدیندان بللی دیر، پیام، ساده جه و دورو اولمالی دیر. عروضی زلال لاردا سطیرلرین برابر آخیمی گؤزل دویغولو ماهنی لار یاراتماق اوچون جان وئریر. دئمه لییم کی زلال قالیبلرینده شورلو عرفانی و مذهبی شعیرلر یاراتماق اولار. آنجاق بو قالیبده یازماق آرتیق دؤزوم ، بیلیجیلیک و دویغو دؤشونده کلیمه لری دوزوب فورما سالماق اوچون داها یاراشیق لازیمدیر. منیم نظریمجه زلال یازماق شاعیرلیکدن علاوه هنر دنیزیندن قالارغی بیر ایزدیر.
او کی زلال شعیرین آیری شعیرلردن آییریر تایسیز قالیبلر و اؤزونه گؤره خاص بیر تعریف و قانونلارا مالیک اولماقی دیر. دئمک اولار بو شعیرین قالبی نین آراشدیرماسی دا یوزه یوز آیری قالیبلریله فرقیلیدیر. بونا گؤره دیر کی زلال شعیری باشقا متودلار و شعیر فورمالاریندان سئچیلرکن، اؤزگه قالیبلره باغیملی اولا بیلمز. اؤز تانیملاریلا آیاق دوتان زلال ، بو گون باغیمسیز و بوتونلوکده آنا متوددور.
آنجاق سیز اوخوجولاری قیسسا حالدا بو فورما ایله تانیش ائدیب ، ایسته ییرم آرتیق بیلگینیزی بو ساهه ده اینترنت عالمیندن ده فایدالاناسیز.
« زلال » شعیری نین بوتون تعریفی:
« زلال » بیر نوع شعیردیر کی آزدان باشلاییب آزدا قورتاریر ( پیلله پیلله نظم اوزره ، آز سطیردن باشلاییب آز سطیرده برابر، قورتولور )
بو شعیرین قالیبلری آزی ۵ سطیر و چوخو ۱۱ سطیردیر.
وزن باخیمیندان اوزون سطیره کی اورتا سطیردیر « آنا سطیر = سطر مادر » و قیراق سطیرلره « ایکیز سطیرلر = سطرهای قرینه » دئییلیر.
« زلال » قالیبی ایکی جوره دیر (عروض و آزاد) کی هره سی نین اؤزونه گؤره خاصّ قائده و یول یؤندَملری واردیر.
«زلال»ین بوتون قانونلاری:
۱- ایلک سطیر و سون سطیر ، چوخو بئش ضرباهنگ (دینگیلتی) عروضی مثلّثی وزنده و یا چوخو آلتی هیجا (بارماق سایی) آزاد مثلثی وزنده دیر.
۲- ایکی سطیرین آراسیندا اولان دینگیلتی نین سایی ( ایکی یان سطیرلرین بیر بیریندن باصاماک فرقی ) عروضی مثلثی وَزنده یالنیز « 2 » دینگیلتی و هیجانین سایی ، آزاد مثلّثی وَزنده چوخو آلتی بارماقدان عبارتدیر کی برابر آرا آچماقلا پیلله سایاغی فورموندا آزالیب چوخالیر.(( یعنی: اگر ایکینجی سطیرین دینگیلتی سایی ( تعداد ضرباهنگ ) ایلک سطیرین دینگیلتی سیندن ایکی دانا چوخ اولسا ، گرکدیر کی اوچونجو سطیرین ضرباهنگی نین ساییدا ایکینجی سطیردن ایکی دانا چوخ اولا. بئله لیکله ایکی ایکی پیلله تکی قالخیب یئتیشیر آنا سطیره ، سوندا ائله او سایاقدا ایکیز و برابر حالدا آزالیر. ))
۳- موسیقی آخیمی باشلانیشدان قورتولوشادک بیر هاوادا قالمالیدیر .
۴- هر بیر زلال ، 5 سطیردن آز و 11 سطیردن چوخ اولمایاجاقدیر.
۵- حتماً سطیرلر بیر بیری نین آلتیندا یازیلسین.
۶- ایکیز سطیرلر ( سطرهای متقارن )، عروضی وزن بویو و یا هیجا و دینگیلتی ساییسی باخیمیندان بیر اولمالیدیر.
(( بو سیرری دویون : بوتون عروضی زلال لارین سطیرلری نین اورتاسیندا اولان ضرباهنگ ( دینگیلتی ) ، یالنیز « 2 » ضربه دیر.
« زلال » ین نوعلاری
بوتونلوکده زلال ژانری نین قالیبلری دؤرد یئره بؤلونوبدور کی بونلاردان عبارتدیبر:
قافیه لی عروضی زلال
قافیه سیز عروضی زلال
آزاد زلال
آردیلی زلال
اوستده کی هر دؤرد زلال حاققیندا ، زلالین بوتون قانونلاری رعایت اولور آنجاق بو فرقلن کی:
الف- قافیه لی عروضی زلال دا ، شعیرین عروضی وزنی ، آخیملی موسیقی هاواسیندا قاباغا گئدیر و قافیه دن تعریف اوزره اؤلچوسونده فایدالانیر . بوجورکی: اؤنجه ایکی سطیر و سون ایکی سطیر قافیه لی و قالان سطیرلر آرا بیر ، قافیه دن فایدالانیر.
( یادا سالمالییام کی : گؤرورسن بیر شاعیرین خوشو گلیر بوتون سطیرلری قافیه لی ائدیر . آنجاق دئمک اولار بو ایش شاعیرین اختیارینا یئتیر و هئچده عیبی یوخدور )
ب- قافیه سیز عروضی زلال دا شعیرین عروضی وزنی ، آخیملی موسیقی هاواسیندا قاباغا گئدیر آمما شاعیر قافیه ایشلتمگه مقیّد دَییل. ائلییه بیلر قافیه دن هئچ حالدا فایدالانمایا و یادا ایکی اوچ سطیرده ، شعیر صنعتی باخیمیندان، گؤزللیک اوچون فایدالانا.
ج- آزاد زلال دا، آخیملی عروضی وزن و هاوادان ، سطیرلرده فایدالانماییب، ردیف قافیه دن خبر یوخدور . بورادا قالیبین شکیل تیکینیشی ( مثلّث یا لوزی فورموندا ) قانون ساهه سینده هنره مالیکدیر. ائله بیلیرسن کی اوزوگون قاشین یونورسان داها آرتیق ماراقلیغی گؤزه چیرپسین!
زلال یازماق دؤزوم ایسته ییر .
بیری اگر زلال قالبین عیبسیز الده ساخلایا و اورگینده کی سوزونون شیره سین او قالیبده تاماشایا گویا بیله ، ادبیات تاریخینده قالارغی و هنری شاهکارا مالیک اولماغا چیخار گؤرسه دیبدیر.
د- آردیلی زلال دا ، ایکی یا نئچه زلال ، دال با دال ، بیر مضموندا یازیلیر.
یعنی اگر بیر موضوع دا ایکی یا ایکی دن چوخ زلال بیر وزنده اولاراق ، برابر حالدا بیر بیری نین آلتیندا قرار تاپالار اونا آردیلی زلال ( زلال پیوسته دئییلیر ). بو نوع زلال دا ، بوتون قرینه سطیرلر و آنا سطیرلر اؤز تایلاریله بیرلیکده ، بیر وزن ده و بیر هاوادا و یا بیر اؤلچوده – هیجادا اولمالیدیر.
دئمک : آردیلی زلال دا ، آنا سطیرلرین وزنی بیر بیر لریله، برابر و بیر هاوادا داوام تاپیر.
آردیلی زلال اؤزو اوچ بؤلومدن عبارتدیر:
1- قافیه لی عروضی آردیلی زلال
2- قافیه سیز عروضی آردی سیز زلال
3- آزاد زلال
توجّه: هاچان ایسته سز بیله سیز بیر شعیر زلال قالیبینده دیر یا یوخ؟
اؤنجه زلالین اوسته یازیلان « 6 » بندده اولان بوتون قانونلارینا دقّت بویورن!
الف- قافیه لی عروضی زلالین تعریف و قانونلاری:
1- بو نوع قالیبده ، شعیر ، آخیملی عروضی هاوادا بیتیشیر.
2- سطیرلرین سایی بئش دن اون بیره دک دیر
3- ایلک و سون سطیرلرین وزن باخیمیندان ، اوزونلوغو نون چوخو بئش ضرباهنگ ( دینگیلتی ) دیر
4- ایکی برابر سطیرلرین وزن باخیمیندان اوزونلوغونون فرقی ، یالنیز « 2 » ضرباهنگدیر
5- ایکیز سطیرلرین ریتم و وزن اوزونلوغو ،بیربیرلریله برابر اولمالیدیر.
6- ایکی اؤنجه سطیر و ایکی سون سطیرلر قافیه لی ، قالان سطیرلر آرا بیر قافیه لی دیرلر.
ب- قافیه سیز عروضی زلالین تعریف و قانونلاری:
بو نوع قالیبده، نئجه کی آدیندان بللی دیر، شعیر آخیملی عروضی وزنده یارانیر آمما قافیه دن آزاددیر. ائلییه بیلر قافیه دن فایدالانماسین، یادا قالیبین منظّم حالدا ریتمین گؤزللندیرمک اوچون ، کلیمه لرین سَسینده شیرینلیک یاراتماق اوچون نئچه یئرده قافیه دن فایدالانسین.
قافیه سیز عروضی زلالین فایداسی بوردادیر کی زلالین قالیب هنرین یاراتدیقدا قافیه دارلیغیندا اؤزون ایتیرمه ییب راحاتلیقلا پیامین یئتیریر. آنجاق بوردا گؤزل استعاره لره میدان آچیلیر.
ج- آزاد زلال نئجه قالیبدیر؟! :
آزاد زلال ، ردیف قافیه حبسینده قالماییب، عروضی وزنیندن آرخاییندیر. دئمک اولار بورادا قالبین شکیلی قانونو مراعات ائتمکله اؤز یاراشیغین گؤزه چکیر. بو نوع قالیبده، شاعیر ردیف قافیه و عروض باخیمیندا زورا دوشمه ییر آمما هنر گؤزللیکلری خاص بیر شیرینلیک یارادیر. بو نوع زلال دا چوخلو تصویر ، تخیّل، آز دئییب ناز دئمک، و پیامی مؤحکم و سادجه یئتیرمک ، خاصّ افاده لریندندیر.
بونو دویماق لازیمدیر کی: آزاد زلال ، زلال شعیرینین بوتون قانونلاریندان قیراغا چیخماییر. بو نوع زلالین آزادلیغی یالنیز عروض زحمتلری و ردیف قافیه یورقونلوقلاریندان بَری اولماقدیر.
بو نوع قالیبده زلالین بوتون قانونو اوزره ، سطیرلرین آراسی هیجا سایی لاریله اویغون اولمالیدیر .
آزاد « زلال » ین قانونلاری:
1- ایلک و سون سطیر ، هره سی ، لاپ چوخو آلتی (6) هیجادان عبارتدیر.
2- ایکی سطیرین اورتاسیندا اولان هیجانین سایی ، لاپ چوخو آلتی (6) اولمالیدیر و سطیرلرین آراسیندا اولان هیجا سایی لاری نین فرقی برابر گئتمه لیدیر.
3- هیجانین ساده ریتمی اؤن سطیردن سون سطیره دک بیر هاوادا قاامالی دیر.
4- سطیرلرین سایی بئش دن آز و اون بیردن چوخ اولمایاجاقدیر.
5-سطیرلر حتماً بیر بیری نین آلتیندا یازیلسین . سطیرلرین نظافتی اؤز تعریف و قانونو و حساب کیتاب اوزره اویغونلاشسا ، قالبین شکیلی صحیفه نین قیراغیندا «مثلّث» و صحیفه نین اورتاسیندا « لوزی » فورمونا دوشور. بو شکیللر بیزیم کئچمیش قالارغی هنرلریمیزده ، عرفانی – مذهبی و ماراق یارادان ، مقدّس طرح لردن دیر.
6- قرینه سطیرلر بیرگه ، وزن بویو باخیمیندان و هیجا تعدادیندان داها برابر اولمالیدیرلار.
د- آردیلی زلال ( زلال پیوسته ):
بو نوع زلال، ایکی یا ایکی دن چوخ زلال دان یاراندیقدا،
بیر موضوعدا، بیر وزن ده اولوب و هر زلالین سطیر سایی لاری بیر بیرلریله برابر دیر. حتّی آنا سطیرلر و قرینه سطیرلر برابر و بوتونلوکده بیر هاوادا قوشولمالیدیرلار.
آردیلی زلال ، اؤزو ایکی جوره دیر: ( عروضی – آزاد ) کی بودا عبارتدیر:
آردیلی عروضی قافیه لی زلال
آردیلی عروضی قافیه سیز زلال
آردیلی آزاد زلال
قافیه لی عروضی آردیلی زلالین قانونلاری:
1- هر زلالین سطیرلری نین سایی بئش دن اون بیره دک ( 5 – 11 )
2- اؤن و سون سطیرلرین وزن اوزونلوغو ، چوخو بئش (5) ضرباهنگ ( دینگیلتی )
3- ایکی سطیرین آرا فرقی یالنیز ایکی (2) ضرباهنگ ( دینگیلتی )
4- قرینه سطیرلر هامیسی بیر بویدا و بیر هاوادا اولمالیدیر.
5- هر زلال دا ، ایکی اؤنجه سطیر و ایکی سون سطیرلر قافیه لی ، قالان سطیرلر آرا بیر قافیه لی اولمالیدیرلار و لازیم دَییل بیر زلالین قافیه لری او بیریسی ایله اوخوسون. هر بیر زلال آیری قافیه ایله مضمونا داوام وئره بیلر.
( بوکی بیری نین خوشو گله هامی سطیرلری قافیه لی ائده شاعیرین اختیاریندان ساییلیر. )
6- زلال لارین سطیرلری نین سایی بیرگه برابر اولمالیدیرلار. ( مثال اوچون: آردیلی زلالدا ، زلالین بیری بئش سطیر و بیری یئددی سطیر اولماسین. ائله بئش سطیرله باشلانسا ، هامیسی بئش سطیر بئش سطیر داوام تاپسین ).
7- آنا سطیرلر هامیسی وزن باخیمیندان بیر بویدا و بیر هاوادا اولمالیدیرلار.
عزیز قلمداشلار!
یوخاریدا کی زلال سایاغی نین قالیبلری نین هر هانسی سین ایسته سز ، اینترنت دونیاسیندا اوخویابیلرسیز.
آنجاق نمونه اولاراق بیر بالاجا زلال عروض نوعوندان و بیر دانادا « آزاد زلال » ، باشا دوشمک اوچون ، آچیقلاییب سیز ایستکلیلره بؤیوک تانری دان داها آرتیق سئوگی دیله ییب ، آرزیلاییرام گونو گوندن بو سایاق شعیر ،اؤلکه میزده بوداقلانارسا ، گلن نسیللر اوچون یاخشی پای اولسون.
گله جکده « عروضی زلال ماهنیلاری » بیزیم قورتولماز اؤوونمکلریمیزه اینجار باغیشلایاجاقدیر. حئییف کی اوندا من ایستکلی نسیللرین یغینجاقلاریندا و دادلی توپلانتی لاریندا اولمایاجایام ، نییه کی عؤمورلره اعتبار یوخدور. دویغوز داواملی اولسون.
آشاغیداکی زلال شعیرینه باخین:
قـارداش دیلک لـردن دانیش!
یـار دؤشلری،سینمیش اورک لردن دانیش!
داغـلار تـانیشدیـر دویـغومـا ، گـؤزلــر یـانـاشدیـر باغریما
دیل بیلمه یَن یولسوز کولک لــردن دانیش!
سینمیش بیلک لردن دانیش!
یوخاریداکی شعیر، قافیه لی عروضی زلال و موسیقی ریتمی بویوندا « مستفعلُن مستفعلُن » هاواسیندا « مستفعلُن » دَخالتی ایله داوام تاپیر:
مستفعلُن مستفعلُن
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن
مستفعلُن مستفعلُن
قالیبین فنی آچیقلاماسی:
ض= ضرباهنگ، دینگیلتی
2- قـارداش دیلک لـردن دانیش!( 4 ض)
1- یـار دؤشلری،سینمیش اورک لردن دانیش! (6ض)
+- داغـلار تـانیشدیـر دویـغومـا ، گـؤزلــر یـانـاشدیـر باغریما (8ض)
1- دیل بیلمه یَن یولسوز کولک لــردن دانیش! (6ض)
2- سینمیش بیلک لردن دانیش! (4ض)
2- مستفعلُن مستفعلُن(4ض)
1- مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن(6ض)
+- مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن (8ض)
1- مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن(6ض)
2- مستفعلُن مستفعلُن(4ض)
شعیرین آخیمی : عروضی
دینگیلتی دوزومو: 4-6-8-6-4
سطیرلرین آراسینداکی دینگیلتی نین سایی: 2 ضربه
بوتون سطیرلرین سایی = 5
آنا سطیر(+):
+- داغـلار تـانیشدیـر دویـغومـا ، گـؤزلــر یـانـاشدیـر باغریما (8ض)
+- مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن (8ض)
آنا سطیرین دینگیلتیسی سگگیز بارماقدیر و ایکیز سطیرلریله بیر هاوادا
ایکیز سطیرلر(1):
1- یـار دؤشلری،سینمیش اورک لردن دانیش! (6ض)
1- دیل بیلمه یَن یولسوز کولک لــردن دانیش! (6ض)
1- مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن(6ض)
هر ایکی سطیر ین دینگیلتیسی آلتی بارماق ، هر ایکی سی ده بیر اؤلچوده و بیر هاوادا دیر.
ایکیز سطیرلر(2):
2- قـارداش دیلک لـردن دانیش!( 4 ض)
2- سینمیش بیلک لردن دانیش! (4ض)
2- مستفعلُن مستفعلُن(4ض)
هر ایکی سطیر ین دینگیلتیسی دؤرد بارماق ، هر ایکی سی ده بیر اؤلچوده و بیر هاوادا دیر.
زلال قالیبی نین قیلیقین اله گتیرمک اوچون آشاغیداکی یازییادا دَریندن باخین:
مستفعلُن مستفعلُن
قـارداش دیلک لـردن دانیش!
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن
یـار دؤشلری،سینمیش اورک لردن دانیش!
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن
داغـلار تـانیشدیـر دویـغومـا ، گـؤزلــر یـانـاشدیـر باغریما (آنا سطیر )
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن
دیل بیلمه یَن یولسوز کولک لــردن دانیش!
مستفعلُن مستفعلُن
سینمیش بیلک لردن دانیش!
یوخاریداکی زلالین قافیه دورومو:
...........قافیه
....................قافیه
...............................آزاد
....................قافیه
...........قافیه
سؤنوچ :
یوخاریداکی شعیر ، زلال فورماسی نین قالیبلری نین قایداسینا باخاراق ، عروضی قافیه لی زلال دیر.
« آزد زلال » قالیبیندن نمونه آچیقلاما:
یورقون گؤزلریندن
ایـچیـله جـــه یـَـم سنـه دای.
سـن منــی گــؤی کیـپـریکـلــرینـدن ، آه
سن منــی آسلایــان گـوندن
تـؤکـولورم سنـه!
2- یور/قون/ گؤز/ لـَ/ ـرینـ/دن = 6 تاققا
1- ای/چی/له/ جه /یـَم / سـَــ/نه/ دای = 8 تاققا
+- سن/ مــَــ/نـی/ گـؤی/ کیپ/ ریک/ لَ/ رین/ دن/آه / = 10 تاققا
1- سن/ مــَـ/نی/ آس/ لا /یان/ گون/ دن = 8 تاققا
2- تـؤ/ کـو/ لو/ رم/ سـَـ/ ـنـه = 6 تاققا
دقّت بویورون:
2- یورقون گؤزلریندن ( 6 تاققا)
1- ایـچیـله جـــه یـَـم سنـه دای (8 تاققا)
+- سـن منــی گــؤی کیـپـریکـلــرینـدن ، آه ( 10 تاققا )
1- سن منــی آسلایــان گـوندن (8 تاققا )
2- تـؤکـولورم سنـه! ( 6 تاققا )
آنا سطیر(+):
+- سـن منــی گــؤی کیـپـریکـلــرینـدن ، آه ( 10 تاققا )
+- سن/ مــَــ/نـی/ گـؤی/ کیپ/ ریک/ لَ/ رین/ دن/آه / = 10 تاققا
نئجه کی گؤرورسوز ، آنا سطیر اون تاققادیر و کلیمه لرین موسیقی ریتمی ایکیز سطیرلریله بیر هاوادا دوزه لیشیبدیر.
ایکیز سطیرلر(1):
1- ایـچیـله جـــه یـَـم سنـه دای (8 تاققا)
1- ای/چی/له/ جه /یـَم / سـَــ/نه/ دای = 8 تاققا
1- سن منــی آسلایــان گـوندن (8 تاققا )
1- سن/ مــَـ/نی/ آس/ لا /یان/ گون/ دن = 8 تاققا
نئجه کی گؤرورسوز، ایکیز سطیرلرین هره سی سگگیز تاققا و کلیمه موسیقی هاوالاری دا بیردیر.
ایکیز سطیرلر(2):
2- یورقون گؤزلریندن ( 6 تاققا)
2- یور/قون/ گؤز/ لـَ/ ـرینـ/دن = 6 تاققا
2- تـؤکـولورم سنـه! ( 6 تاققا )
2- تـؤ/ کـو/ لو/ رم/ سـَـ/ ـنـه = 6 تاققا
نئجه کی گؤرورسوز، ایکیز سطیرلرین هره سی آلتی تاققا و کلیمه موسیقی هاوالاری دا بیردیر.
سؤنوچ :
یوخاریداکی شعیر ، زلال فورماسی نین قالیبلری نین قایداسینا باخاراق ، آزاد زلال دیر.
عزیز اوخوجولار! نئجه کی اوستده اشاره اولموشدو ، زلال شعیری ایران اؤلکه سیندن سونرا آیری یئرلرده ده او جومله دن تاجیکستان کیمی اؤلکه ده استقبال اولوندو. خانیم دوکتور ثریا حکیم آوا ، تاجیکستاندا ، خجند دانشگاهی نین تدقیقاتچیلاریندان و ادبیّات اوستادلارینداندیر. تاجیکستانین ادب ساهه سینده چالیشانلاریندان اولان و باجاریقلی زلال یازان ، دوکتور خواجه اف خجسته جنابلاری ، تلفون ایله منه بویوردولار خانیم دوکتور حکیم آوا ،خجند دانیشگاهیندا زلال باره سینده تدقیقاتا باشلادیقدا اؤزوده گؤزل زلال لار یازیرلار. اونا گؤره ایسته دیم ، زلال شعیرین باشقا اؤلکه لره یاییلدیغینا گؤره ، قیسسا حالدا نظرلرین ایسته سینلر کی اودا لطف قیلیب بیزه گؤندریبلر. آشاغیدا اوخودوغوز یازی عزیز شاعیر و اوستاد، خانیم دوکتور ثریا حکیم آوا داندیر.
ساغ اولون ، ساغ یاشایین!
قلمداشلارین قوللوقچوسو
ابوالفضل عظیمی بیلوردی (دادا)
قیش - ۱۳۹۰
ایکی ایل اولار کی « زلال » شعیری معاصر ادبیات عالمینه وارد اولوبدور. بو آز زاماندا زلال فورماسی ( سبک زلال ) اؤز ایستییه نلرین و هاواسین ساخلایانلارین یانینا چکدی. سئوینیریک کی بو گون ایران، افغانستان، تاجیکستان، آذربایجان و باشقا باشقا اؤلکه لرده ، بو سبک ده شعیر یارادیرلار. اوجور کی من بیلیرم، بو گونه دک ایکی یوز حدودینده شاعیر دونیانین اؤلکه لرینده زلال دئییرلر. و نئچه لری ده ، زلال شعیرین تانییاندان سونرا ، باشقا شکیلده کی شعیرلرین داها دالیسین دوتماییرلار.
چوخ زلال یازان شاعیرلر واردیلارکی ایسته سک بیر بیر اونلارین آدین آپاراق اوزونا چکر. و بونا گؤره ده کی بو ژانرین آردیسی واردیر و قلمدن دوشن اولار ، بیرینین دلگیر اولماسینا سبب اولماغی ایسته میرم. آنجاق شکّسیز ، دونیادا باجاریقلی شاعیرلر واردیرلار کی بو یئنی « زلال » فورماسیندان استقبال ائدیب ، قالارغی و شاهکار زلال یارادیرلار. بونو بیلمک لازیمدیر کی : بیر شعیرین یئنی یارادیجیلیغیندا، هنری باخیملار اونون قالارغی اولماغیندا مؤثّردیر . دئمک اولار بدیعی سبک ده، ژانر قانونلاری، ریتم و آهنگ هاوالاری ، ادبی صنعتلر و قالیبین شکیلی نظره آلینمالیدیر.
« زلال » شعیرین، یاراشیق و هنر باخیمیندان سالیب چیخماق ، درین ساوادلا دوزگون تدقیق ایسته ییر. چونکی اوزدن باخماقلا « زلال » قالیبلری نین بوتون چیخارلارین ، شعیر عالمینده ، یئنی یارانیش باخیمیندان ، سایماق مومکون دَییل. بونلان بئله زلال قالیبی نین داها موسیقی چیخارلیغین و هنری گوجون دانماق اولماز . نییه کی شاعیرین بوتون ایسته یینه جاواب وئرندیر و یئری واردیر بو چیخارلاردان کی باشقا شعیر قالیبلرینده ده کی آز دَییل، باجاریقلی فایدالار تؤرنسین.
نه اولار ائشیدک: بیر « زلال » یاراناجاقدیر کی بوتون ادب یانقی لارین بو گؤزل و دادلی قالیبده دویورسون! بو ایش اولماز مگر باجاریقلی زلال یازانلار چالیشیقلاری نین دالیسین دوتسونلار.
خوشبختلیکدن، بو گونه دک یارانان زلال لارین چوخو، زلال فورماسی نین گله جکده داها ایشیقلانماسیندان خبر وئریر. هئچ شکّ ائتمه یین کی « زلال » ، یاخین گله جکده ، دونیا ادبیّاتیندا، اؤز واقعی یئرین آلاجاقدیر.
دوکتور ثریّای حکیم اوا
استاد دانشگاه خجند. تاجیکستان.
قیش – 1390 هــ. ش
یوخوم بالیشدا قالیب
سؤزوم یاغیشدا قالیب
گؤزوم یاشی دونوبدو قیشدا قالیب
ایچیمده هـرنـه واریـمیش تؤکندی ایـزلـریـنه
دادیم دوزوم شیرین دانیشدا قالیب
یوخوم بالیشدا قالیب
خومار گله جکدیر
باهار گله جکدیر
باهارکی گلدی یار گله جکدیر
یارین دوداقلاری آنجاق اؤپوش دوغاجاقدیر
اؤپوشدن هرنه وار گله جکدیر
خومار گله جکدیر
یالان قوسور اؤلولر
منی ایچـن یوخوموش
منیم یانیمدان هئچ کئچن یوخوموش
بـو دؤنگه لـرده ائشیتدیـم یـالان قـوسور اؤلولـر
سؤزون باهارینا کؤچن یوخوموش
دوزو بیچن یوخوموش
یازیق منم کی سویام
نقدرده آخـام، بـویـام کی بویام
آیاقـلارین گـؤزو یـوخدور ، اَییلمه ییـر بئللر
اؤزومده گیزلـه نن بیرآبرویام
گرک بو دردی دویام
داغلار تانیشدیر دویغوما
قـارداش دیلک لردن دانیش!
یار دؤشلری، سینمیش اورک لردن دانیش!
داغـلار تانیشدیـر دویغوما ، گؤزلـر یاناشدیـر باغـریـما
دیل بیلمه یَن یولسوز کولک لردن دانیش!
سینمیش بیلک لردن دانیش!
سن اولماساندا اولار
سن اولماساندا اولار
گلیـر زمانه ایندی کی منـه دار
سَسیم چـوخ اینسانی بـوگونده یاندیریب یـاخـاجـاق
او چاغـدا کیم قارا گئجه م اوزانار
یاغیش یاغار یادا قار
میللییّت
اینسانین شخصیّتی
بیـرده کی هـریـاندا گیزلین نییّتی
نفسی گوج تاپدیقجا خانلیـق ائیـله یَن چاغ بیلله نـَر
اؤلدوره ر درد اهلین آنجاق غیرتی
اولمـاسا میـللییّتی
غریب قاداشلیغین چیخدی
غریب قارداشلیغین چیخدی
دوروب باخدین منی شر دال با دال ییخدی
گئجه گـونـدوز قـارانـلیقلا دیـرَشدیـم یـانمادیـن بیــرجــه
دئدیم پس بوردا جان یوخدورسا مرّیخدی
داها یئر باغریمی سیخدی
او گون من آغلادیم بیردن
یئری تیکدیم گؤیه سَس گلمه دی یئردن
اؤزوم اؤز روحـومـا آنجـاق وئـرَرکن ائـوده تسکینلیک
دوروب دینلَنـدیـلـرارواح ِ حاضـردن
اوتـانـدیــم حیّ قـادردن
قان آختاریرام
درمـان آختـاریرام
درد ایچینده من جان آختـاریـرام
بیـر جانی کی آنـلایــا دویــا منـی بــو گئـجـه
آنجاق ایستی بیر قان آختاریرام
اینسان آختاریرام
قورشاقیم گوده لیب
من دئدیم باهاردی گلیر
دویـغو دویـغو اینـجارا دامـاردی گلیــر
یـوخسا دونـداریـب ایـنـامیـن، یـاتمایـیـرسـان ایستیلیگـه!
گؤزلـریندن آخشام اوستو قاردی گلیـر
کؤنـلومـه قـابـاردی گلیر
من دئدیم پس ایندیجه قان
دالغـا دالغـا سئـوگیمیـزه بـاغـلادی جـان
یوخسا قورشاقیم گـوده لیب بیــِر قـوجاق سَریـن گتیـریـر
بیر باخیش یانیب کئچه رک بویلو زامان
بـایـرامیـم دوغـوبـدو یـالان
منی سیندیردی زامان
دئــدیلر یـازدیــر اویان گَل!
داها سن سئوگیـلر عشقینـده دولان گَـل!
اویانیب چوخـدا سئوینجک یـاشیـل احساسلا بـویـانـدیــم
منی سیندیردی زامان ، سؤیله دی: یان گل!
اینامین هر نه دی دان گل!
خومارا باخ !
باهارا بـاخگیلا سن!
یاشیللیقدا نیگـارا بـاخگیـلا سن!
دوداقلاریندان آخان بال نه گؤر دؤنوب چاخیرا !
بو ایشده گَل آخارا باخگیلا سن!
خومارا باخگیلا سن!
بوی آتدیلار تره لر
بُـوی آتـدیلار تره لر
آچیلدیـلار یـاریمچیـق حنجـره لـر
عطیرله نیرسه گولوشلر،یول اوسته سئوگی بیتیر
بـاخیش سَپیـر ایشیقـلی پـنجره لر
گلیب سنی گؤره لر
دئییشمه،سن،منه تای
یئتن کـؤنـوللری آنجـاق گئـنـه سـای
آخیــردا دوزلـوک اؤزونـدن بـو یئرده ایـز سالاجاق
ایتیب بـاتاندیـرهــر نه دَنسه قولای
قـالان ایناملا هارای
سنیله آغلاییب سنیله گوله ک
سنیـن اودونـدا یـانماق ایستـه ییـــرم
سنیــله کؤنلومـو آنجاق دولانـماق ایـستــه ییـــــــــرم
دایـان سیـزیلتیلاریـندان دوگـون ووروم گؤزومـده قـان یــاشیـــما
دایـان کـی سنسیز آنجـاق عشقـی دانـماق ایسته ییرم
دولوب داشیب جالانماق ایسته ییرم
سنیـله یـازلانـار آیازلی کوله ک
سنیـله گـوج تاپـار قلم دولاندیـرارسا بیـله ک
ایشیـق یـاغیـر دورو شعریـم گـؤزونله سان بـولانلیـق آخشامیـما
گره ک آیاقـلارین اوستـه گونش تکی سَریله ک
سنیله آغلاییب سنیله گولـه ک
دایانماق شاعیـره ماندیر
سوتک شاعیـر گرک آخسین
آخیب حتـّی کی یـوز ایـل سونـرایـا باخسین
ائلیـن هـر بیـر یوکون چیگنینده تـا جـان وار دولانـدیـرسین
اؤزون درد اولسـادا درمــانـلارا یــاخـسیــن
آی اولدوزداندا چوخ شاخسین
سو تک شاعیر گرک داشسین
یئـری تیکسیـن گـؤیـه گؤیـلـرلـه یـوللاشسین
کؤنولـدن سیلسین آنجاق هــر نه دن باش، زیغـلی افکـاری
دایـانماق شاعیـره مانـدیـر گرک قـاشسیـن
بـوتـون وَریـانـلاری آشسیـن
کولـَشله اودلادین بو خرمنی سن!
دامیـم سنیـن یـانیـنـدا آلـچاقـدیـــــر
اوزوم آیـاقـلاریـن آلـتیـنـدا نَـملـی تـورپـاقـدیــر
پـاییـزلانیـــــرسـان ایـچیـمـدن، خــزل خــزل محبّتیـم اوزولــور
بـو کؤنـلوم آددیمیـن آغــزیـندا سانکی یارپاقدیر
ایشین گوجون سویوق دانیشماقدیر!
نــه ائتمیشم کـی چئینه دین منی سن؟!
سؤزیـله ییــرتـدین هــرنه دن آغـیــر بـو پرده نی سن!
یـاغـیـشلیـغیـنـدادا آنـجـاق کــی بیــر ایـچیــم تـؤکـولمه دیـن قـانیـما
یئتیـــرمه دیـن دای آغـزیـما یئـرینده کـن دَنی سـ!ن!
کــولـَشله اودلادیـن بـو خـرمنی سـن!
منی ایچگیله
دایان آی گؤزل !
منیـم عـشقیـمی ایـنـان آی گـؤزل !
ایـچیـم آغـلاییر یـاغـیش ایسته یـَن ســاوالان تـکـی
گؤزوم ایچره گَل دولان آی گؤزل!
اویان آی گؤزل!
منی ایچگیـله
منی گـول تکی یئنه بیچگیـله
یانیـرام گولوشلرینیله دای ، توکول اوستومـه
یئنـه یـاز کؤنـوللره کئچگیـله
منی سئچگیله
سن سیز
قالانمیرام داها سن سیز
کؤنول سازین چالانمیرام داهـا سنسیز
منیـم اومـود یـولـوم! ای سئوگیـم ، ایسته ییم ، دیله ییـم !
دیـزیم گـوجـون آلانمیرام داها سن سیز
دولانمیرام داها سن سیز
ائل ماهنیسی
گـلـدی جـانیــم فغـانـا
اولدوم آخیــر گؤرون نئجه دیـوانـا
گؤزوم دوتـدو عینالی دا بیـر قـارا گؤز مارالی
یاییندی تئز اؤزون سالدی گومانـا
دوشدوم عجیب دومانا
آلــدی بـولـود بـاشیـــمی
ایـسلادیـر آنـجاق منی گـؤز یـاشیـمی
قـالمیـشام ایـنـدی بـاخیـشــی جئیـرانـیـمدان آرالــی
هـاردادی بیـلمم او اَمک داشیـمی
سئومه لی سیرداشیمی
یئتیش دادا
هایانداسان گؤزللرین گؤزلی؟!
ائدیــر منی او سئوگین آیـریلیـق یولوندا دَلـی
اَزیـر بو کؤنلومو آنجاق چاپیـر زمانـه دویغـوم اوستـه داهــا
یئتیش دادا کسیلمه سین بو یـول محبّت الـی
دانانمیرام گونش سنی گؤره لی
ایچیمده قـان آخاجاق
ایـنانمیـرام گـلـه سـن
ایـنـانـمیــرام کـی دردیـمی بیـله سـن
سنین یولونـدا داغیتدیم یاریمچیق عـؤمرومو کیـم
بو سون گؤروشده بیر گلیب گوله سن
گؤزوم یاشین سیله سن
ولی غمین سیخاجاق
دوداقدان ایسّه یانغی جان چیخاجاق
دامارلاریــمدا جـوشارکن قـالارغـی نیـسگیلیـنی
منـی زمـــانــــه یاندیــریب یـاخاجاق
ایچیمده قـان آخاجاق
اوخودوقجا یاز!
دایان آی گؤزل!
منی سنده بیـر ایـنان آی گؤزل!
بئله گئدسه، عؤمرومو داللایـار پاییزین - قیشین
اؤله رم داهـا جاوان آی گؤزل!
اویان آی گؤزل!
گؤزوم آغلاییر
سنـه بـاغـلانـان اؤزوم آغـلاییـر
نه اولـوبدو روزگــاریـم داهـا منـه اود قـویــور؟!
ایچه ریم دولوب،کؤزوم آغلاییر
سؤزوم آغلاییر
آخاجاق جانیم
اؤزون عشقینه یاخاجاق جانیم
اگر ایسته سن منی ایچمه یی، منی دویماغی
سنه آیری جور باخاجاق جانیم
شاخاجاق جانیم
نئجه یالواریم؟!
سنـه باغـریمی نه سایاق یاریم؟!
دئمه دین مگر هامی اؤلسه ده، سنه من وارام؟!
من او وارلیغی نه دن آختاریم؟!
منیم ایلقاریم؟!
یئتیشیبدی یاز
اوره گیـمده وار نئـچـه میـن آواز
یاغ اؤزون داها آخ اؤزون داها ، منی اَزمه چوخ!
گؤزوم اولمامیش سن اوچون آراز
اوخودوقجا یاز!
قایغی
کاسیبلیغین کؤکو یانسین
زمانـه نین بـو حـالدا چــــرخی دایـانسیـن
بیـلیـنمه ییـــر نــه اوچـونـدور قـاچیـب چــالیــشمالاریـــم
کاش ایندیجـه کولوم کول اوسته قالانسین
یاریمچیق عؤمر جالانسین
خبرین یوخدو خبردن
خبریـن یوخدو خبردن
دوشموشم من داهـا بـو یئرده نظـردن
خبرین یوخدو نئجه گؤز یاشیمی سئل تک آخاردی
بـوکولوب قـدّیم اوراق سانی کمردن
دولورام غصّه یه هردن
نامرد میش سن !
ایستیرم سن سیز قالیـم من
جان وئریب چؤللرده گولشن سیز قالیم من
ایستیـرم داشـلاردا بیـلسین سـن نئجـه نـامـردمیش سـن
کاش بئـله منلیک لره من سیز قالیـم من
آج اؤلوب دنسیز قالیم من
زمانه بدخبـر اولدو
جاوانلیغین هـدر اولدو
گـؤزللیگین چاتیب سونا گئدر اولدو
یامـان گـونـومـده منـیـم دای یئتیـشمـه دیــن دادیـما
قیلینجین هرنه دن آخیر کسر اولدو
زمانه بـدخبــر اولدو
زُلالام
گَل آخیم ایزلرینه
جالانیم سئوگی یایان سؤزلـرینه
زُلالام ، منده سنین دوم دورو بیـر عـاشقیـنـم
یئنه ده ، تیتره ،چیخیم دیزلـرینه
یاخیلیم گؤزلرینه
ایستک
کؤزَر سنیــــله یانیـم
دایـان سنه بیـر آزجا آرخالانیــم
گؤزونده یئـــر ائله آنجاق دامیــم آیـاقـلاریـنا
بَــبَــکـلـرینده داشـارکن جالانیـم
بوعشقی بیرده قانیم
سَسین هایاندا قالیب ؟!
سَسین هایاندا قالیب ؟!
ایزین کیمین یولوندا دالدالانیب ؟!
گؤزون یئرین هاراسیندا دیمیرلانیــر مـن اوچون ؟!
بونو بویور منه یالنیز سن اؤزون
بیلیـم نـه ائتـمه گیمی
آی قارداش!
ایـزال اول دای قـاداش !
منـی دینـدیـرمــه گـیـلـن آی قـارداش !
سیـرریـمی یـایـما بئــلـه هــــر یئتَنیـن کـؤکسـونـده
عـؤمـرومـو ائیــلمه گَل زای قارداش !
سالما چوخ های قارداش !
سنی سوراغلاییرام
ایچیمده آغـلاییـرام
گؤزوم یاشیله اورک داغلاییـرام
سنین کونولده اولان دردینی آریدلایاراق
سئوینجیمی دیلکله باغلاییـرام
سنی سوراغلاییرام
منیم آی آرخا داشیم
دئـدیم سنیـله بیــر بولاقدا داشیم
آخیب دان اولـدوزو تـک من دنیــزله دالغالانیم
بو یولدا گئدسه ده آنجاق کی باشیم
گرک سئلیله آشیم
دای گلیب هاوا باشیما
ایسته یین بیل هاردا گزیر
سئوگی دیر کی قان تکی داماردا گزیر
یـانمیشـام محبّـتینـه سنـدن اؤتــرو دای اؤلــورم
گؤردویون جانیمدی منیـم شوقـون ایله اؤلکه اؤلکه قاردا گزیر
دای گلیب هـاوا باشیما ایستی ایستی دویغـولاریـم ماهـورا بهـانـه دوغـور
عشقدن کؤنول دوتوب اوْد نئیله ییم کی بیر سه گاهلی تاردا گزیر
هئچ کس آختاریب دئمه سین پس دادا هایاندا قالیب؟!
کئفلـه نیبـدی کـوچــه ده بـازاردا گـزیـر
بیـر گـؤزو خـوماردا گــزیر
دیغ
دای دورماغا گلمز
بیهوده دوداق سـورماغا گلمز
هر بیر کؤنـَـزین سکته دوغان فعلینه اویما
غیرتلی بویون، بورماغا گلمز
جان،یورماغا گلمز
نئیله سین یالقیز کؤنول؟!
مـن سنی ایچدیم گئنه
زهـری شربت دن بو گون سئچدیم گئنه
آغـلاسام سوزسن گؤزومدن نئیله سین یالقیــز کؤنول؟!
وار یوخومدان،هرنه دن ، کئچدیم گئنه
عؤمرومو بیچدیم گئنه
ایسته رم جان تک سنی
ساخلارام قلبیمده مـن قان تک سنی
گـؤزلـریـن شیـداسی اوللام حُسنیـویـن پـروانــه سـی
خوشلارام هریئرده مئهمان تک سنی
بسله رم خان تک سنی
آدام اؤلور دیریلیر
بو دردی عشق بیلیر:
یـازانـدا غصّـه دن قـلـم اَکیـلیــر
سوزور سوزور آخیــر دوشوب تیـکان دالیندا بیتیر.
گؤزللیـگین قـانـادی کی قیـریلیر
آدام اؤلــور دیـریـلیـر
چیخارتما یاددان
بهـانـه آختاریرام
قـارا تئلینده شانـه آختـاریرام
یئتیش،گؤزللیگین آنجاق بوی آتسین عشقیمیله
سووارماغا جـوانـه آختـاریـرام
نیشانه آختاریرام
اؤپوش دوغور دوداغیم
الیـــم اولـوب تـومـارلامـاق داراغیــم
خیـالیمیـن قـانـادیـن آچ دولانـدیـر ایستـه ییـنـی
چیخارتما یاددان،ایندی توت سوراغیم
ایشیقلانـا چیـراغیـم
یاز گلدی یئنه
یاز گلدی یئنه
سئوگیم چالا ساز گلدی یئنه
آنجاق باساجاق باغرینا بیـر کؤکده منی
خوش سَسلی آراز گلدی یئنه
ناز گلدی یئنه
ییرقان بویانا
نیسگیل لریـم اودلاردا یـانـا
دردیـم کـول اولـوب دالغالاریندا بـوغـولا
آخ، قلبیمی اوزموش زامانا
قییما دایانا
باهار بیزیم اولاجاق
گلین گئدک هامارا
سالام وئرک بولاق باشیندا یـارا
دییه ک یاشیللیغین آنجاق بیزه نوش اولمالیدیـر
بـاخیـب آیـاقـلاریمیـزدا قابـارا
بیر ال یئتیر باهارا
باهار بیزیم اولاجاق
بوتون سولار بیزیم باغا دولاجاق
خبر وئرین هامی گوللر سورونسون عشقه ساری
گونش قالان تیکانلاری یولاجاق
کدر بوتون سولاجاق
خومار گؤز
گـل ای گیله نار گؤز
گؤرجک سنی باخ گؤرنه آخار گؤز!
یـاز فصلی منیـم باغــریـــمی آز غـملـریـله قـاز
سنسیـز یـاشاییشدانـدا یـومـار گــؤز
تک گئتمه خومار گؤز!
قارقیش ائدرم من
کوسسن یازینی قیش ائـدرم من
بـاخسان منـه آددیـملاریـن آردینجـا سـو اولـلام
آخسار جانی دیش دیش ائدرم من
درویش ائدرم من
گل گئتمه سن آلله!
بـو قـلبی کباب ائیـلمه گـاه گـاه
سنسیز داهـا بـو قالماغیمین فایـداسی اولماز
سنسیزمنه هرگون گئجه دیر، آه
ای سیرریمه آگاه !
آه
یورقون گؤزلریندن
ایـچیـله جـــه یـَـم سنـه دای
سـن منــی گــؤی کیـپـریکـلــرینـدن ، آه
سن منــی آسلایــان گـوندن
تـؤکـولورم سنـه!
یئتیش دادا (قافیه لی عروضی زلال)
هایانداسان گؤزللرین گؤزلی؟!
ائدیــر منی او سئوگین آیـریلیـق یولوندا دَلی
اَزیـر بو کؤنلومو آنجاق چاپیـر زمانـه دویغوم اوستـه داهـا
یئتیش دادا کسیلمه سین بو یول محبّت الی
دانانمیرام گونش سنی گؤره لی
سن سیز (قافیه لی عروضی زلال)
قالانمیرام داها سن سیز
کؤنول سازین چالانمیرام داها سنسیز
منیم اومود یولوم! ای سئوگیم،ایسته ییم،دیله ییـم!
دیزیم گوجون آلانمیرام داها سن سیز
دولانمیرام داها سن سیز
ائل ماهنیسی (آردیلی قافیه لی عروضی زلال)
گـلدی جـانیــم فغـانـا
اولدوم آخیــر گؤرون نئجه دیـوانـا
گؤزوم دوتـدو عینالی دا بیـر قـارا گؤز مارالی
یاییندی تئز اؤزون سالدی گومانا
دوشدوم عجیب دومانا
آلــدی بـولـود بـاشیـــمی
ایسلادیر آنجاق منی گؤز یاشیـمی
قـالمیشام ایندی باخیشی جیـرانیـمدان آرالی
هـاردادی بیـلمم او اَمک داشیـمی
سئومه لی سیرداشیمی
منی ایچگیله (آردیلی قافیه لی عروضی زلال)
دایان آی گؤزل !
منیم عشقیمی اینان آی گؤزل !
ایچیم آغلاییر یاغیش ایسته یَن سـاوالان تـکی
گؤزوم ایچره گَل دولان آی گؤزل!
اویان آی گؤزل!
منی ایچگیـله
منی گول تکی یئنه بیچگیله
یانیــرام گولوشلرینیله دای ، توکول اوستومـه
یئنـه یـاز کؤنـوللره کئچگیـله
منی سئچگیله
نئیله سین یالقیز کؤنول؟! (قافیه لی عروضی زلال)
من سنی ایچدیم گئنه
زهـری شربت دن بو گون سئچدیم گئنه
آغلاسام سوزسن گؤزومدن نئیله سین یالقیز کؤنول؟!
وار یوخومدان ، هرنه دن ، کئچدیم گئنه
عؤمریمی بیچدیم گئنه
یوخاریداکی شعرین وزنی:
فاعلاتن فاعلات
فاعلاتن فاعلاتن فاعلات
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلات
فاعلاتن فاعلاتن فاعلات
فاعلاتن فاعلات
سنیله آغلاییب سنیله گوله ک (آردیلی قافیه لی عروضی زلال)
سنین اودوندا یانماق ایستـه ییـــرم
سنیــله کؤنلومـو آنجاق دولانـماق ایـستـه ییـــــــــرم
دایــان سیـزیلتیلاریـندان دوگــون ووروم گؤزومـده قــان یــاشیـــما
دایان کی سنسیز آنجاق عشقی دانماق ایسته ییرم
دولوب داشیب جالانماق ایسته ییرم
سنیـله یـازلانـار آیازلی کوله ک
سنیله گوج تاپـار قلم دولاندیـرارسا بیـله ک
ایشیـق یـاغیـر دورو شعریـم گـؤزونله سان بـولانلیـق آخشامیـما
گره ک آیاقلارین اوسته گونش تکی سَریله ک
سنیله آغلاییب سنیله گوله ک
یوخاریداکی شعرین وزنی:
مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن فعلات
دایانماق شاعیره ماندیر ( آردیلی قافیه لی عروضی زلال)
سو تک شاعیـر گرک آخسین
آخیب حتّی کی یـوز ایـل سونرایا باخسین
ائلیـن هر بیـر یوکون چیگنینده تـا جان وار دولاندیرسین
اؤزون درد اولسـادا درمــانـلارا یــاخـسیـن
آی اولدوزداندا چوخ شاخسین
سو تک شاعیر گرک داشسین
یئـری تیکسیـن گؤیـه گؤیـلـرله یوللاشسین
کؤنولدن سیلسین آنجاق هر نه دن باش،زیغلی افکاری
دایـانماق شاعیره مانـدیر گرک قاشسین
بـوتـون وَریـانـلاری آشسیـن
یوخاریداکی شعرین وزنی:
مفاعیلن مفاعیلن
مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن
مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن
مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن
مفاعیلن مفاعیلن
خوشلارام (قافیه لی عروضی زلال)
ایسته رم جان تک سنی
ساخلارام قلبیمده من قان تک سنی
گؤزلرین شیداسی اوللام حُسنیوین پروانه سی
خوشلارام هر یئرده مهمان تک سنی
بسله رم خان تک سنی
یوخاریداکی شعرین وزنی:
فاعلاتن فاعلات
فاعلاتن فاعلاتن فاعلات
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلات
فاعلاتن فاعلاتن فاعلات
فاعلاتن فاعلات
قانیم جوشور (غدیر بایرامیندا) (قافیه لی عروضی زلال)
چیچکله نیــر بو گون محبّت الی
گؤزللیک ایله قاووشموش نه گؤر عدالت الی
اؤزون نیشان وئریر آنجاق گونشله نرکن ایستی سئوگیمیزی
سالام یاغیــر گونو گوندن اومود باغی ، قانادلانیر یاشیـــل جماعت الــی
قانیم جوشور یئنه دویغوم دامارلاریمدا یانغی یانغی یازیـــــر:
گرکـدیــــر آسمان اوزالـدا حقّـه بیـعت الـــی
ائدیبدیر عشقدن اطاعت علی(ع)
یوخاریداکی شعرین وزنی:
مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن مفاعلن مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن فعلات
تـؤکـولورم سنـه! ( آزاد زلال )
یورقون گؤزلریندن
ایچیله جه یـَم سنه دای
سن منـی گـؤی کیپریکریندن…آه…
سن منی آسلایان گوندن
تـؤکـولورم سنـه!
من او وارلیغی نه دن آختاریم؟! (آردیلی قافیه لی عروضی زلال)
دایان آی گؤزل!
منی سنده بیر اینان آی گؤزل!
بئله گئدسه، عؤمرومو داللایـار پاییزین - قیشین
اؤله رم داهـا جاوان آی گؤزل!
اویان آی گؤزل!
گؤزوم آغلاییر
سنـه بـاغلانان اؤزوم آغـلاییـر
نه اولـوبدو روزگــاریـم داهـا منـه اود قـویــور؟!
ایچه ریم دولوب،کؤزوم آغلاییر
سؤزوم آغلاییر
آخاجاق جانیم
اؤزون عشقینه یاخاجاق جانیم
اگر ایسته سن منی ایچمه یی، منی دویماغی
سنه آیری جور باخاجاق جانیم
شاخاجاق جانیم
نئجه یالواریم؟!
سنه باغریمی نه سایاف یاریم؟!
دئمه دین مگر هامی اؤلسه ده، سنه من وارام؟!
من او وارلیغی نه دن آختاریم؟!
منیم ایلقاریم؟!
یئتیشیبدی یاز
اوره گیـمده وار نئـچـه میـن آواز
یاغ اؤزون داها آخ اؤزون داها، منی اَزمه چوخ!
گؤزوم اولمامیش سن اوچون آراز
اوخودوقجا یاز!
یوخاریداکی شعرین وزنی:
متفاعلن
متفاعلن متفاعلن
متفاعلن متفاعلن متفاعلن
متفاعلن متفاعلن
متفاعلن
کولـَشله اودلادین بو خرمنی سن! (آردیلی قافیه لی عروضی زلال)
دامیـم سنیـن یـانیـندا آلـچاقـدیـــــر
اوزوم آیـاقـلاریـن آلـتیـنـدا نَـملـی تـورپـاقـدیـر
پـاییـزلانیـــــرسان ایـچیمدن، خـزل خـزل محبّتیـم اوزولــور
بـو کؤنـلوم آددیمیـن آغـزیندا سانکی یارپاقدیر
ایشین گوجون سویوق دانیشماقدیر!
نه ائتمیشم کی چئینه دین منی سن؟!
سؤزیـله ییــرتـدین هرنه دن آغیر بو پرده نی سن!
یـاغـیشلیغیندادا آنـجاق کی بیـر ایچیم تؤکولمه دین قانیـما
یئتیـــرمه دین دای آغـزیما یئـرینده کن دَنی سن!
کــولـَشله اودلادیـن بـو خـرمنی سـن!
یوخاریداکی شعرین وزنی:
مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن فعلات
دیغ ( عروضی قافیه لی زلال )
دای دورماغا گلمز
بیهوده دوداق سورماغا گلمز
هر بیر کؤنـَـزین سکته دوغان فعلینه اویما
غیرتلی بویون، بورماغا گلمز
جان،یورماغا گلمز
فعلُن متفاعل
فعلُن متفاعل متفاعل
فعلُن متفاعل متفاعل متفاعل
فعلُن متفاعل متفاعل
فعلُن متفاعل
خومار گله جکدیر
( عروضی قافیه لی زلال )
باهار گله جکدیر
باهارکی گلدی یار گله جکدیر
یارین دوداقلاری آنجاق اؤپوش دوغاجاقدیر
اؤپوشدن هرنه وار گله جکدیر
خومار گله جکدیر
قورشاقیم گوده لیب
(عروضی قافیه لی آردیلی زلال)
من دئدیم باهاردی گلیر
دویـغو دویـغو اینـجارا دامـاردی گلیــر
یوخسا دونـداریـب اینـامیـن،یـاتماییرسان ایستیلیگه!
گؤزلریندن آخشام اوستو قاردی گلیر
کؤنـلومـه قـابـاردی گلیر
من دئدیم پس ایندیجه قان
دالغا دالغا سئوگیمیـزه بـاغـلادی جـان
یوخسا قورشاقیم گوده لیب بیر قوجاق سَرین گتیریر
بیر باخیش یانیب کئچه رک بویلو زامان
بـایـرامیـم دوغـوبـدو یـالان
مفتعلن مفتعلن
مفتعلن مفتعلن مفتعلن
مفتعلن مفتعلن مفتعلن مفتعلن
مفتعلن مفتعلن مفتعلن
مفتعلن مفتعلن
بوی آتدیلار تره لر
(عروضی قافیه لی آردیلی زلال)
بُـوی آتـدیلار تره لر
آچیلدیـلار یـاریمچیـق حنجـره لـر
عطیرله نیرسه گولوشلر،یول اوسته سئوگی بیتیر
باخیش سَپیر ایشیقلی پنجره لر
گلیب سنی گؤره لر
دئییشمه،سن،منه تای
یئتن کؤنوللری آنجاق گئنه سای
آخیـــردا دوزلـوک اؤزونـدن بـو یئـرده ایـز سالاجاق
ایتیب باتاندیر هر نه دنسه قولای
قــالان اینـامـلا هـارای
مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن فعلات
سن اولماساندا اولار
( عروضی قافیه لی زلال )
سن اولماساندا اولار
گلیر زمانه ایندی کی منـه دار
سَسیم چوخ اینسانی بو گونده یاندیریب یاخاجاق
او چاغدا کیم قارا گئجه م اوزانار
یاغیش یاغار یادا قار
مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن مفاعلن فعلات
مفاعلن فعلات
میللییّت
( عروضی قافیه لی زلال )
اینسانین شخصیّتی
بیـرده کی هریاندا گیزلین نییّتی
نفسی گوج تاپدیقجا خانلیق ائیله یَن چاغ بیلله نَر
اؤلدوره ر درد اهلین آنجاق غیرتی
اولمـاسا میـللییّتی
فاعلاتن فاعلات
فاعلاتن فاعلاتن فاعلات
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلات
فاعلاتن فاعلاتن فاعلات
فاعلاتن فاعلات
یالان قوسور اؤلولر
(عروضی آردیلی قافیه لی زلال)
منی ایچن یوخوموش
منیم یانیمدان هئچ کئچن یوخوموش
بو دؤنگه لرده ائشیتدیم یالان قوسور اؤلولر
سؤزون باهارینا کؤچن یوخوموش
دوزو بیچن یوخوموش
یازیق منم کی سویام
نقدرده آخام، بویام کی بویام
آیاقلارین گؤزو یوخدور ، اَییلمه ییر بئللر
اؤزومده گیزله نن بیر آبرویام
گرک بو دردی دویام
داغلار تانیشدیر دویغوما
(عروضی قافیه لی زلال)
قارداش دیلک لردن دانیش!
یار دؤشلری،سینمیش اورکلردن دانیش!
داغلار تانیشدیر دویغوما ، گؤزلر یاناشدیر باغریما
دیل بیلمه یَن یولسوز کولکلردن دانیش!
سینمیش بیلکلردن دانیش!
یوخوم بالیشدا قالیب
(عروضی قافیه لی زلال)
سؤزوم یاغیشدا قالیب
گؤزوم یاشی دونوبدو قیشدا قالیب
ایچیمده هرنه واریمیش تؤکندی ایزلرینه
دادیم دوزوم شیرین دانیشدا قالیب
یوخوم بالیشدا قالیب
آدام اؤلور دیریلیر
( عروضی قافیه لی زلال )
بو دردی عشق بیلیر:
یـازانـدا غصّـه دن قـلم اَکیـلیــر
سوزور سوزور آخیر دوشوب تیکان دالیندا بیتیر.
گؤزللیـگین قـانادی کی قیریلیر
آدام اؤلــور دیـریـلیـر
چیخارتما یاددان
( عروضی قافیه لی آردیلی زلال )
بهـانـه آختاریرام
قــرا تئلینده شانـه آختـاریرام
یئتیش،گؤزللیگین آنجاق بوی آتسین عشقیمیله
سووارماغا جـوانـه آختـاریرام
نیشانه آختاریرام
اؤپوش دوغور دوداغیم
الیـــم اولـوب تـومـارلامـاق داراغیــم
خیـالیمیـن قـانـادیـن آچ دولانـدیـر ایستـه ییـنی
چیخارتما یاددان،ایندی توت سوراغیم
ایشیقلانا چیراغیم
نامرد ایمیشسن!
(قافیه لی عروضی زلال)
ایستیـرم سنسیز قالیم من
جان وئریب چؤللرده گولشنسیز قالیم من
ایستیرم داشلاردا بیلسین سن نئجه نامرد ایمیشسن!
آخ بئـلـه منلیکلـره منسیـز قـالیـم مـن
آخ،اوزول،دن سیز قالیم من
نامرد میش سن !
(عروضی قافیه لی زلال)
ایستیرم سن سیز قالیم من
جان وئریب چؤللرده گولشن سیز قالیم من
ایستیـرم داشلاردا بیـلسین سن نئجه نـامـردمیش سن
کاش بئـله منلیک لره من سیز قالیـم من
آج اؤلوب دن سیز قالیم من
زمانه
(عروضی قافیه لی زلال)
سَقّلیـم آغاردی یـاواش یـاواش
زمــانـه عؤمـرومـو یـاردی یـاواش یـاواش
اؤلـومـون اولمـاغیـن ایـچدیـم تـوپـوردوم اوزاق آرزیـلاری
تانری نین سیرری آشکاردی یاواش یاواش
دای اوزوم قیـزاردی یاواش یاواش
سؤزوم یاغیشدا قالیب
گؤزوم یاشی دونوبدو قیشدا قالیب
ایچیمده هـرنـه واریـمیش تؤکندی ایـزلـریـنه
دادیم دوزوم شیرین دانیشدا قالیب
یوخوم بالیشدا قالیب
زلال سبکی نین ایلک کیتابی
تورکو دیلینده یاییلدی
کیتابین آدی: زلال نئجه شعردیر؟
چاپ ائدیب یایانی: انتشارات ندای شمس
بو کیتابدا زلال شعری نین نئجه لیگی یازیلیب آچیلیشیب،
سونرا دادا بیلوردی نین اوتوز دوققوز عنواندا تورکو زلال لاری
یانغی آختاریر.هرکیم تورکو دیلینده اولان زلال لارایله تانیش اولوب،
زلال شعرلریندن داها آرتیق فایدالانماق ایسته سه،
بو یئنی اثری آلیب اوخومالیدیر.
بو کیتاب،زلال سبکی نین تورکو دیلینده اولان قالارغی قایناغی دیر
باهار گله جکدیر (عروضی قافیه لی زلال)
باهار گله جکدیر
باهارکی گلدی یار گله جکدیر
یارین دوداقلاری آنجاق اؤپوش دوغاجاقدیر
اؤپوشدن هرنه وار گله جکدیر
خومار گله جکدیر
یالان قوسور اؤلولر ( عروضی قافیه لی آردیلی زلال)
منی ایچـن یوخوموش
منیم یانیمدان هئچ کئچن یوخوموش
بـو دؤنگه لـرده ائشیتدیـم یـالان قـوسور اؤلولـر
سؤزون باهارینا کؤچن یوخوموش
دوزو بیچن یوخوموش
یازیق منم کی سویام
نقدرده آخـام، بـویـام کی بویام
آیاقـلارین گـؤزو یـوخدور ، اَییلمه ییـر بئللر
اؤزومده گیزلـه نن بیرآبرویام
گرک بو دردی دویام
سنیله آغلاییب سنیله گوله ک ( عروضی قافیه لی آردیلی زلال)
سنیـن اودونـدا یـانماق ایستـه ییـــرم
سنیــله کؤنلومـو آنجاق دولانـماق ایـستــه ییـــــــــرم
دایـان سیـزیلتیلاریـندان دوگـون ووروم گؤزومـده قـان یــاشیـــما
دایـان کـی سنسیز آنجـاق عشقـی دانـماق ایسته ییرم
دولوب داشیب جالانماق ایسته ییرم
سنیـله یـازلانـار آیازلی کوله ک
سنیـله گـوج تاپـار قلم دولاندیـرارسا بیـله ک
ایشیـق یـاغیـر دورو شعریـم گـؤزونله سان بـولانلیـق آخشامیـما
گره ک آیاقـلارین اوستـه گونش تکی سَریله ک
سنیله آغلاییب سنیله گولـه ک
ایستک (عروضی قافیه لی زلال)
کؤزَر سنیــــله یانیـم
دایـان سنه بیـر آزجا آرخالانیــم
گؤزونده یئـــر ائله آنجاق دامیــم آیـاقـلاریـنا
بَــبَــکـلـرینده داشـارکن جالانیـم
بوعشقی بیرده قانیم
دای گلیب هاوا باشیما (عروضی قافیه لی زلال)
ایسته یین بیل هاردا گزیر
سئوگی دیر کی قان تکی داماردا گزیر
یـانمیشـام محبّـتینـه سنـدن اؤتــرو دای اؤلــورم
گؤردویون جانیمدی منیـم شوقـون ایله اؤلکه اؤلکه قاردا گزیر
دای گلیب هـاوا باشیما ایستی ایستی دویغـولاریـم ماهـورا بهـانـه دوغـور
عشقدن کؤنول دوتوب اوْد نئیله ییم کی بیر سه گاهلی تاردا گزیر
هئچ کس آختاریب دئمه سین پس دادا هایاندا قالیب؟!
کئفلـه نیبـدی کـوچــه ده بـازاردا گـزیـر
بیـر گـؤزو خـوماردا گــزیر
( zolal poetry is a drink ( dada bilverdi
زلال سبکینه حربه گلمک اوچون بیر پارا پاخیل اینسانلار خروسلاناراق،
نئچه اسکی شعیری، تاختا تاباخ باغلاماقلا،زلال قالیبینه اوخشاتماسینلار.
زلالین تعریفی ، قانونو واردیر . زلال لار اؤز آیاقلاری اوستونده دوروبلار.
( zolal poetry is a drink ( dada bilverdi
دادایا قولای باخیب شوبهه یاراتدیقدا، زولال سبکینه حربه گلمک اوچون
بیر پارا پاخیل اینسانلار خوروسلاناراق، نئچه اسکی شعیری،
تاختا تاباخ باغلاماقلا،زولال قالیبینه اوخشاتماسینلار.
زولالین تعریفی ، قانونو واردیر .
زولال لار اؤز آیاقلاری اوستونده دوروبلار.
ازدی منی دیلداشلاریم
(آردیلی عروضی قافیه لی زولال)
یار باشلادی قازلانماغا
گؤز یاشلاریملا گول له نیب یازلانماغا
یار گوپسه دی کؤنلوم یئره یاندیردی یاخدی سئوگیمی
منله اریندی یوللاشیـب سازلانـماغا
اوز قویدو دانقازلانماغا
من دای اؤزومدن کوسموشم
ساده باخـان یالقیـز گؤزومـدن کوسمـوشم
کـول کـول اوجـاقـلاردا منی نـامــرد آیـاقینـدا سَـره ن،
یئرسیز یانان داغلی سؤزومدن کوسموشم
آنجـاق کـؤزومدن کوسمـوشم
من اینسانام قارداشلاریم!
اینسان ال ایله قـان اولـور گؤز یاشلاریم
من بیــر غریبـم کی اؤپــور گونـدن گونـه اوخ یـاره می
آنجاق اؤز اؤلکه مده یازین سیرداشلاریم!
ازدی منـی دیـلـداشلاریـم.
یوخاریداکی شعیر،آردیلی عروضی قافیه لی زولال،
« مستفعلُن مستفعلُن » هاواسیندا باشلاییب « مستفعلُن » ایله داواملانیـر:
مستفعلُن مستفعلُن
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن
مستفعلُن مستفعلُن
قافیه فورمو:
..............قافیه
.....................قافیه
.............................آزاد
.....................قافیه
..............قافیه
یوخاریداکی قالیبیـن یازیلان وزنده کؤندون اله گتیرمک اوچون، باخیـن:
مستفعلُن مستفعلُن( 4 تاققا)
یار باشلادی قازلانماغا(4 تاققا)
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن(6 تاققا)
گؤز یاشلاریملا گول له نیب یازلانماغا (6 تاققا )
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن (8 تاققا )
یار گوپسه دی کؤنلوم یئره یاندیردی یاخدی سئوگیمی (8 تاققا )
مستفعلُن مستفعلُن مستفعلُن (6 تاققا )
منله اریندی یوللاشیـب سازلانـماغا (6 تاققا )
مستفعلُن مستفعلُن (4 تاققا )
اوز قویدو دانقازلانماغا (4 تاققا )
آذربایجان زلزله سیندن یارانمیش سیتقاماق
تانریم! (عروضی قافیه لی زولال)
آز شـوره دولگیلان
گل حؤووشنـه نی ائـلدن آلگیلان
یئـــر گـوجلـرین آزالـدا بیـلیـرسن آزالـد اؤزون
قوربـانینام دایـان، ائـله بـو اوچ ایـکی ریشتـرده قالگیـلان
قالخیزما بئل بوکن ته په ری یئددی سگگیزه
تـانریم! حاوادان طبلی سالگیلان
یومشاقجا چالگیلان
ایضاح:
یوخاریداکی زلال « مستفعلـُن فعـُل» ریتمینده باشلاییب
« مستفعلُ » آردیسی ایله داواملانیر:
مستفعلـُن فعـُل
مستفعلُ مستفعلـُن فعـُل
مستفعلُ مستفعلُ مستفعلـُن فعـُل
مستفعلُ مستفعلُ مستفعلُ مستفعلـُن فعـُل (آنا سطیر)
مستفعلُ مستفعلُ مستفعلـُن فعـُل
مستفعلُ مستفعلـُن فعـُل
مستفعلـُن فعـُل
قافیه دوزومو:
.....قافیه
.............قافیه
.....................آزاد
............................قافیه
.....................آزاد
.............قافیه
.....قافیه
عروضی زولال شعیری
موسیقی نین باغرین یاریب یئنی لیک یاراتماقدادیر
یامان گؤزلر!
(عروضی قافیه لی آردیلی زولال)
خومارلاندی
تـیـکانلارلا تـومـارلانـدی
اونو گؤرجک من ایستکدن یاغیشلاندیم
اودا یئللندی – قارلاندی
آزارلانـدی
نه جان گؤزلر
نـه دارلیقدان آمان گـؤزلر
کسه ر اؤز دویغوم ایله جانیمی هردن
ایچه ر آخدیقجا قان گؤزلر
یامان گـؤزلر
یوخاریداکی زلال ، عروضی آردیلی - قافیه لی نوعدان اولدوقدا « مفاعیلن » هاواسیندا داوام تاپیر:
مفاعیلن
مفاعیلن مفاعیلن
مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن
مفاعیلن مفاعیلن
مفاعیلن
قافیه فورمو:
........قافیه
..................قافیه
.................................آزاد
..................قافیه
......قافیه
منیم آی هم وطنیم!
گئنه دونیام بوزولور
گئنه احساسیمی آلقان سوزولـور
یئر آغیز آچدی نفس چکسین اؤزون دینجَتسین*
گؤردو داغ سینه سینه غم دوزولور
نـه اورکـلـر اوزولـور!
نه پتـک لـردن اؤتور
نه ده صاحیبسیز اینک لردن اؤتور،
بـاخـــارام آواریـلــــه ال بـــه یـاخـا ویـرنیخانـا
یـانـارام قانـلی بیـلک لـردن اؤتـور
داغ اورک لردن اؤتور
منیـم آی هم وطنیـم!
منیم آی غصّه یه باتمیش بدنیم!
دؤزگیلن بیرده سولان اؤلکه میزه یاز گلسین
چیچگه دولسون اوغولسوز گزنیم
یاشیل اولسون کفنیم
* دینجَتسین = دینجلتسین
جان سنه قوربان حسین(ع)!
( آزادلیق زولالی )
ای زولاللیقدا گزه ن!
ای بولانلیق گؤللرین باغرین ازه ن!
سنسیز هئچ میداندا من دوزلوک،شرافت گؤرمه دیم
سن سن آنجاق تانری نین غیرت جـوشان عرفان دَنیـزینـده اوزه ن.
سندن ایچدیم من بو گون آزادلیغین سون نغمه سین
دونیا وارسا تانری عشقیله بزه ن
ابلیسه آغزین بوزه ن!
ای بؤیوک اینسان،حسین(ع)!
ای بیـــــزه تـعلیـم ائـدن عــرفـان! حسیـن(ع)!
ظولمتیـن باغریــن یاریبـسـان پـارلاق اولـدوزلار تـکـی!
کیم کئچه ر سن تک بئله دریایه چاتدیقجا عطش جاندان حسین(ع)!
کیــم آلار حیـثـیّـتـیـن سـن تـک قیـــزیـل قاندان آقــا!
بـاغلامیشدیـن کیـملـه سن پیمان حسین(ع)!؟
جان سنه قوربان حسین(ع)!
ایضاح:
یوخاریداکی، آردیلی عروضی قافیه لی زولال « فاعلاتن فاعلات » هاواسیندا ، « فاعلاتن » عبارتی نین یوکلنمه سی ایله داواملانیر:
فاعلاتن فاعلات ( ۴تاققا )
فاعلاتن فاعلاتن فاعلات (۶ تاققا)
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلات (۸ تاققا)
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلات ( آنا سطیر ) (۱۰ تاققا)
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلات (۸ تاققا)
فاعلاتن فاعلاتن فاعلات (۶ تاققا )
فاعلاتن فاعلات (۴ تاققا )
تاققا دوزولوشو: ۴-۶-۸ -۱۰-۸-۶-۴
قافیه فورمو:
.......قافیه
................قافیه
........................آزاد
..............................قافیه
........................آزاد
................قافیه
.......قافیه
زولال سبکی نین کیتابلاری
کیتابین آدی: چشمه زلال
قطع: خشتی
یازانی: آقای دکتر اعظم خواجه اف خجسته
دیل: فارسی و سریلیک
چاپ: ۱۳۸۹
انتشارات: آهنگ قلم
کیتابین آدی: زلال نئجه شعردیر؟
قطع: خشتی
یازانی: دادا بیلوردی
دیل: ترکی
چاپ: ۱۳۹۱
انتشارات: ندای شمس
کیتابین آدی: اولین های شعر زلال
قطع: وزیری
یازانی: دادا بیلوردی
دیل: فارسی
چاپ: ۱۳۹۱
انتشارات: فروزش
ائل ماهنیسی (آردیلی قافیه لی عروضی زلال)
گـلدی جـانیــم فغـانـا
اولدوم آخیــر گؤرون نئجه دیـوانـا
گؤزوم دوتـدو عینالی دا بیـر قـارا گؤز مارالی
یاییندی تئز اؤزون سالدی گومانا
دوشدوم عجیب دومانا
آلــدی بـولـود بـاشیـــمی
ایسلادیر آنجاق منی گؤز یاشیـمی
قـالمیشام ایندی باخیشی جیـرانیـمدان آرالی
هـاردادی بیـلمم او اَمک داشیـمی
سئومه لی سیرداشیمی
ایسته ییرسیز زولال یازان اولاسیز؟
آشاغیداکی آدرسه کیلیک وورون :
غریبه گوندو بو گون! ( عروضی قافیه لی زولال )
غــریـبـه گونـدو بـو گـون!
دوشوبدو گوندوزوم گئجئیـله دوگون
نه دامجیـلیـر ایشیغیندان نه ده آخیـر سئوگین
دالینجا هئی جانیم گلیر نه اوچون؟!
سورون سورون ها سورون
خوشدور سن اوچون یانماق ( عروضی قافیه لی آردیلی زولال )
بـو کؤنلـومـو یـازلانـسا
گوللوکده یاشیل سئوگولو قازلانسا
منـده سورونـوب آرزیـما چاتـدیقجـا جاوانلانسام
غمـلــــر قیــراغا بیــرده تـولازلانسا
خوش حالیما سازلانسا.
.
خوشدور سنه گوللنمک
قارشیندا سنین کئفله نیب هلله نمک
خـوشدور دورو دویـغویلا رکابینـدا زولال لانـمـاق
حـافظ لــه نیب هردن دَه غـــزل لنمک
سئوگینله گؤزل لنمک.
.
شن لیکدی سنی قـانماق
سنـدن آرالـی یـولچــولاری دانـمـاق
لـذّتـلیــدی آددیـمـلاریــن آلتیـنـدا اَزیـلمک لــر
عشقینله دوشوب اودلارا داغلانماق
خوشدور سن اوچون یانماق.
سنه ماهنی قوشارام (عروضی قافیه لی آردیلی زولال)
قیشیمی یاز ائله گـَل!
یارالی کؤنلـومـه پـرواز ائلـه گـل!
یئنه آل قوینونا بو عاشیقینی یانغی سایاق
سئوگیلر ماهنیسین آواز ائله گل!
غمیـمی آز ائـله گـل
.
منیـم آی جانیـما قان!
داماریــمـدا گـزه ن آذربـایـجـان!
سسیم آلمیش گئنه غئیرتلی کور اوغلوندان سس
دولـورام اینـجارینـا باشدا دومان
اوزوم اولموش ساوالان
.
سنه داغ داغ جوشارام
سنه نغمه سنه ماهنی قوشارام
سنیله سئوگیله نیب دولمالی اولسام دولارام
سنیله داشمالی اولسام داشارام
سنـه اینسان یاشارام
گئییب الوان دونو داغلار
بورونوبدور یاشیل احساس ایله باغلار
دولور آوازه بوتون نغمه سئوه ن یانغی قولاغلار
بو طبیعت نه گؤزل عشقی سوراغلار
جوشوب آخدیقجا بولاغلار
گزیرم شانلی دیاری
دویورام اؤلکه ده آنجاق کی باهاری
گئنه جان آلـدی آغاجلار دیریلیب سروی چنـاری
اوخـویـارکــن گولــزارلاردا قنــاری
سیلیرم گؤزده غباری
باهار آنجاق بیزیم اولدو
بو کؤنوللر سئوینیب ایسته یـه دولدو
ال آتیب لالــه بنـووشـــه کـدریـن زولفـونــو یـولــدو
یازین الوان چیچه گی اؤلکه ده بولدو
هریانیم عطیرلی کولدو
گئنه قان جوشدو داماردان
اوخویور سئوگیمی احساسلا باهاردان
سیلینیب رنـگه بـویـانمیش سولـو داغلاری غبـاردان
گئنـه اوچموش کـدر و غـم گولـزاردان
آلیـــرام گـوج بـو دیـاردان
گؤروشور داغلاری بیـزله
اؤپـوشور چایلاریمیـز یانغی دنیـزله
گئنه چؤللر دولـو گولـدور گزیــرم شانـلی دیــاری
تاپیرام عشقینی اینجار دولو دیزله
آلیرام عطرینی ایزله
ایچیـرم شانلی بـاهاری
دویورام عشقلی ایستکلی دیــاری
باخیــرام اؤلکه ده قارراقلانیرام گوللو سهنـده
اوخودوقجا مئشه ده بـاغـدا قناری
یؤنه لیر جان سنه ساری
ایضاح: یوخاریداکی شعر آردیلی قافیه لی عروضی زولال آشاغیداکی وزنده:
فعلاتن فعلاتن
فعلاتن فعلاتن فعلاتن
فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن
فعلاتن فعلاتن فعلاتن
فعلاتن فعلاتن
یانغی سس
نه قدرتدیر اؤلن سن سیز
نه بو دونیاده شهرت دیر اؤلن سن سیز
علی (ع) ای عارف و ایستکلی عالمده زولال اینسان
سوسوز میداندا میلّتدیر اؤلن سن سیز
عدالتـدیر اؤلـن سن سیز
***
گلیب بیر آن دولان یئرده
نه گؤر سایسیز یئتیم وار، باش یولان یئرده
قالیب دوزلوکدن آد یالنیـز ، قیـامتـدنـدیــــر ایـز یالنیـز
داهـا یـوخ حـقّـی ظالیـمـدن آلان یئــــرده
یالان یئرده،یالان یئرده
***
دوز اینسانه دایاز دونیا
بوتـون ارواحه زنـدان حوققا بـاز دونیـا
بلی، بو یئرده آنجاق هر نه دن آرتیق گؤز آلدیقجا
یغیب شهوت اوچون بوللو جاهاز دونیا
دوغور فتنه عجاز دونیا
***
عجازداندا عجاز دونیا
دوشونـدو نـه عبادت نـه نـاماز دونیـا
اولوب گؤر نه حسینه کربلا تک یئـرده آز دونیـا
دوزه قیش، اَیری یه یازداندا یاز دونیا
اَوَلدن درده باز دونیا
***
دوشنده شام یولی یاده
یـانیـــــر کلّ وجـودیـم دار دونیـاده
دَه یَنده تـازیـــــانـه حضرت زینبـله سجّــــاده
دولارمیش هر یئری افغان و فریاده
گلن اولمازمیش ایمداده
***
او گون بوللی ملک یاندی
بوتون انسانلیق،حرمت،دوز چؤرک یاندی
گون آلتیندا سوزالمیش قـوللارا زنجیـــر باغلانــدی
دمیــر قیزدیقجا هئی نازیـک بیلک یاندی
هارای سیز قان اورک یاندی
***
فقط سس گلدی جان زینب
اوشاقلاردان ساری صبر ائت دایان زینب
بــو دونیا فانـی دونیادیـــر وئریرسن امتحان زینب !
بیــزه ناظیــردی چـونکی آسمان زینب!
چـوخ اولما نـاگــــران زینب!
سؤزون بلا سؤوزودور
سسین یامان دولانیر
قولاقلاریمدا سان ایلان دولانیــر
سؤزونده هئچ نه عطیر وار نه دوز نه داد واردیر
نامازسیز ائیله بیل اذان دولانیــر
گؤزونده قـان دولانیـر
*
سؤزون بلا سؤوزودور
نـه مکّه بـلکه کــربـلا سؤزودور
دیلینده نیزه بیتیر هئی ایچینده شمر جوشور
بهانه دیر،نه کیم دادا سؤزودور
سؤزون ریا سؤزودور
قان آختاریرام (قافیه لی عروضی زلال)
درمـان آختـاریرام
درد ایچینده کن جان آختـاریـرام
بیـر جانی کی آنـلایـا دویـا منی بـو گئـجه
آنجاق ایستی بیر قان آختاریرام
اینسان آختاریرام
یوخاریداکی شعرین وزنی:
فاعلاتُ فعُل
فاعلاتُ فاعلاتُ فعُل
فاعلاتُ فاعلاتُ فاعلاتُ فعُل
فاعلاتُ فاعلاتُ فعُل
فاعلاتُ فعُل
یاز گلدی یئنه (قافیه لی عروضی زلال)
یاز گلدی یئنه
سئوگیم چالا ساز گلدی یئنه
آنجاق باساجاق باغرینا بیـر کؤکده منی
خوش سَسلی آراز گلدی یئنه
ناز گلدی یئنه
یوخاریداکی شعرین وزنی:
مستفعلُ فع
مستفعلُ مستفعلُ فع
مستفعلُ مستفعلُ مستفعلُ فع
مستفعلُ مستفعلُ فع
مستفعلُ فع
اوشاق شعری
من چمنم ( آردیلی قافیه لی زولال )
یاغدی یاغیش
آیـریـلیـبـان آغـلادی قیـش
شاختا کؤچوب گئتدی داها یئتیشدی یاز
آی گؤل آچیل بیرده دانیش
منـلـه بـاریـش
*
من چـمنـم
گوللریـن عطریـن سئـوه نم
یاغسا بولوت، شاخسا گونش بوی آتارام
تئز باریشیب گئج کوسه نم
سئوگی منم
سنی سوراغلاییرام (آردیلی قافیه لی عروضی زلال)
ایچیمده آغـلاییـرام
گؤزوم یاشیله اورک داغلاییـرام
سنین کونولده اولان دردینی آریدلایاراق
سئوینجیمی دیلکله باغلاییـرام
سنی سوراغلاییرام
منیم آی ارخا داشیم
دئـدیم سنیـله بیــر بولاقدا داشیم
آخیب دان اولـدوزو تـک من دنیــزله دالغالانیم
بو یولدا گئدسه ده آنجاق کی باشیم
گرک سئلیله آشیم
جان وطنیم (قافیه لی عروضی زلال)
جان وطنیم!
جان سنه قوربان وطنیم!
سن دیرچه له رک تـانریوی یـار اولسون
سئومَلی ایران ، وطنیم!
جان وطنیم
کَسکین (قافیه لی عروضی زلال)
ایـزال اول دای قـاداش !
منی دینـدیـرمه گیلن آی قارداش !
سیرّیمی یایما بئله هر یئتَنین کؤکسونده
عؤمرومو ائیــلمه گَل زای قارداش !
سالما چوخ های قارداش !
منی سیندیردی زامان (قافیه لی عروضی زلال)
دئــدیلر یـازدیــر اویان گَل
داها سن سئوگیـلر عشقینـده دولان گَـل
اویانیب چوخدا سئوینجک یـاشیل احساسلا بویـانـدیـم
منی سیندیردی زامان ، سؤیله دی : یان گل
اینامین هر نه دی دان گل
خومار گؤز (قافیه لی عروضی زلال)
گل ای گیله نار گؤز
سنی گؤرجک نه گؤرکی آخار گؤز
باهار چاغیندا منیم هرنه دن یاخین گؤزلیم !
دادا سنسیـز جماله یـومار گؤز
ائشیت آی خومار گؤز !
