آذربایجان ناغیل‌لارینین خصوصیتلری
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلی
آذربایجان ناغیل‌لارینین خصوصیتلری
یازان: رمضان قافارلی
کوچورن : محمدرضا اسماعیل زاده
قایناق : دورنانیوزناغیل‌لارین ژانر ایسپئسیفیکلیگی، ناغیل‌لارین قروپلاشدیریلماسی، حیوان‌لار حاقیندا ناغیل‌لارین علامت‌لری. سئحیرلی ناغیل‌لاری معیینلش‌دیرن عامللر. سوسیال معیشت ناغیل‌لارینین اؤزونهمخصوص جهت‌لری. ناغیل‌لارین پوئتیکاسی. ناغیل سوژئتی‌نین خصوصیتلری. آ.ن.وئسئلووسکی‌نین ناغیل سوژئت‌لرینده موتیوه اوستونلوک وئرمه‌سی. و.ی.پروپپون «فونکسیا‌لار» نظریه‌سی و ناغیل‌لارین «مورفولوگیاسی». سوژئت تیپ‌لری. حیوان‌لار حاقیندا ناغیل‌لاردا سوژئت ایستروکتورو. سئحیرلی و سوسیال-معیشت ناغیل‌لارینین سوژئت خومومیت‌لری. میف و ناغیل باغلی‌لیغی.
آذربایجان فولکلورونون موهوم ژانرلارین‌دان بیری اولان ناغیل‌لاردا خالقیمیزین چوخعصرلیک تاریخی، معیشت طرزی، دونیاگؤروشو، عادت-عنعنه‌لری، قهرمان‌لیغی، موباریزه‌سی، ایستک و آرزولاری اؤزونهمخصوص شکیلده عکس ائتدیریلیر. پوئتیک شیفاهی خالق یارادییجی‌لیغینین باشقا ژانرلاری ایله موقاییسه‌ده ناغیل‌لار حادثه‌لری داها گئنیش، اطرافلی، یئرلی-یاتاقلی، آنلاشیقلی و جانلی تصویر ائدیر، اونا گؤره ده عصرلر بویو – یازی و کیتابین کشفیندن قاباق دا، سونرا دا خالقین دقتینی ماقنیت کیمی اؤزونه چکمیش‌دیر. ناغیل‌لارلا ائپیک عنعنه‌ده سوژئتقورمانین اساسی قویولموش، تصویر اصول‌لاری فورمالاشمیش، بدیعی یارادیجیلیغین پرینسیپ‌لری میدانا گلمیش‌دیر. ناغیل‌لار بوتون زامان‌لاردا یارانان ادبییات و اینجهصنعت اثرلری‌نین مایاسی، قایناغی، بیر چوخ حال‌لاردا ایسه اؤزولو اولموش‌دور. اونلاردا شیفاهی خالق یاردیجی‌لیغینا خاص بوتون خصوصیت‌لره راست گلیریک. اونا گؤره ده خالق پوئتیک یارادیجی‌لیغینین ائپیک عنعنه‌سی‌نین ان قدیم، پوپولیار نومونه‌لری کیمی بؤیوک تربیوی و ایدراکی اهمیته مالیک‌دیر.
دونیا خالق‌لارینین فولکلورونو ناغیل‌لارسیز تصویر ائتمک مومکون اولمادیغی کیمی، فولکلورشوناسلیق علمی ده اونلارین تدقیقین‌دن کناردا مؤوجودلوغونو ثبوت ائده بیلمز. ناغیل‌لار کمیت اعتیباریله چوخلوق تشکیل ائتدیگی قدر مؤوضوع، فورما و ایستروکتور جهتدن ده رنگارنگدیر.
فولکلورشوناسلیق علمی‌نین میدانا گلدیگی ایلک گونلردن باشلایا‌راق ناغیل‌لارین منشایی تدقیقات‌چی‌لارین دقت مرکزینده دورموش، بو ساحه‌ده موختلیف علمی-نظری مولاحیظه‌لر ایره‌لی سورولموش‌دور.
ناغیل‌لارین گئنئزیجی، اینکیشافی ایله علاقه‌دار آیری-آیری مکتب و جریان‌لارین ایشله‌ییب حاظیرلادیغی کونسئپسیا‌لار، هئچ شوبهه‌سیز، بو ساحه‌ده ماراقلی نتیجه‌لر الده ائدیلمه‌سینه تکان وئرمیش‌دیر. معاصر فولکلورشوناسلیق کئچمیشین علمی-نظری ارثی‌نین دیرلی جهتلرینی اؤیرنمک و قیمتلن‌دیرمکله یاناشی، همین ارثه تنقیدی یاناشماغی دا ضروری حساب ائدیر و پوئتیک شیفاهی سؤز صنعتینه تاریخی‌لیک پرینسیپی ایله یاناشماغی باش‌لیجا معیار کیمی گؤتورور. بو پرینسیپدن چیخیش ائتمیین نتیجه‌سینده آشکار اولوندو کی، ایلکین نظریه‌لرده – میفولوژی، ایقتیباس، نئومیفولوژی، آنتروپولوژی، پسیخوانالیتیک مکتب‌لرده فولکلورا موناسیبت بیرطرفلی ایدی. مسئلن، ناغیل‌لارین منشایینی آراشدیرارکن اجتماعی-تاریخی شرایط نظره آلینمامیش‌دیر ی.ائ.مئلئتینسکی یازیردی کی، شیفاهی خالق ادبیاتیندا عکسینی تاپان ایبتیدای تصوورلر اونون اینکیشاف دؤورلرین‌دکی سوسیال عامل‌لرین‌دن آیری گؤتورولممه‌لی‌دیر.
سون ایللرده ناغیل‌لارین گئنئزیس و اینکیشاف مرحله‌لرینی آراشدیرماغا داها چوخ مئیل ائدیلیر. لاکین فولکلورون بو موهوم قولونون منشایینه نفوذ ائتمک آذربایجاندا آلی مکتب درس‌لیگی‌نین اوچئرکلری، قزئت، ژورنال، مجموعه مقاله‌لری، ان یاخشی حالدا ایسه دیسسئرتاسیا‌لارینین گیریش‌لری سویه‌سین‌دن اوزاغا گئتممیش‌دیر. بونون سببی آیدین اولماسا دا (داها چوخ آشیق پوئزیاسینا، داستان یارادیجی‌لیغینا اوز توتولموش‌دور، اصلینده بو ساحه‌ده ده بیر-ایکی فوندامئنتال آراشدیرمانی نظره آلماساق، وضعیت اورکاچان دئییل) بعضی مقام‌لارا توخونماق، پروبلئمین اؤیرنیلمه‌سی ایستیقامت‌لری باره‌ده مولاحیظه‌لر ایره‌لی سورمهیی لازیم بیلیریک. سؤزوگئ‌دن یازی‌لاردا تدقیقات‌چی‌لار بئله قناعته گلیرلر کی، سئحیرلی ناغیل‌لارلا موقایسه‌ده معیشت ناغیل‌لارینین منشایینی اؤیرنمک خیلی آسان‌دیر. گؤره‌سن نه سببه؟ و بعضیلری بیر قدر ده ایره‌لی «آددیملایا‌راق» هئچ بیر توتارلی فاکتا سؤیکنمه‌دن قطعی حؤکم چیخاریرلار کی، ایلک اولا‌راق حیوان‌لار عالمین‌دن بحث ائدن ناغیل‌لار یارانمیش‌دیر. بئله کی، فولکلوروموزون تدریسی، تبلیغی ساحه‌سینده یورولما‌دان چالیشان مرهوم پروفسور. و.ولیئو یازیر: «حیوان‌لار عالمین‌دن بحث ائدن ناغیل‌لار بیزی اینسان جمعیتی‌نین قدیم دؤورلرینه آپاریب چیخاریر.» بو قناعت‌دن سونرا همین قروپا داخیل اولان ناغیل‌لارین اینکیشاف یول‌لارین‌دان دانیشیر و اساساً اوچ مرحله کئچدیگینی گؤستریر. همین مرحله‌لره دقت یئتیرک:
«بیرینجی مرحله: جمعیتین ایلک پیلله‌سینه، اینسان‌لارین طبیعتین کورتبیی قوه‌لرینه قارشی موباریزه آپاردیغی دؤورلره عایددیر. معلوم‌دور کی، ایلک اینسان اوزرینده اوبیئکتیو طبیعی حادثه‌لرله یاناشی، آیری-آیری جانلی‌لارین دا قوتلی تاثیری اولموش‌دور. بو دؤورلر اینسان‌لارین بدیی تفککورونده اساطیری گؤروش‌لر یاراتمیش‌دیر. اونلار یاشاماق و طبیعتی اؤزلرینه تابع ائتمک یول‌لاریندا اساطیر یاراتدیق‌لاری کیمی، حیوان‌لارا دا سیتاییش ائتمیش، توتئم یاراتمیش‌لار. حیوان‌لار عالمین‌دن بحث ائدن ناغیل‌لارین بیرینجی مرحله‌سی توتئمله علاقه‌دار اولموش‌دور». قئید ائتمیشدیک کی، فولکلورشوناسلیق علمی ناغیل ژانرینین آراشدیریلماسی ایله اؤزونو تصدیقلمیش‌دیر و دونیانین مشهور آراشدیریجی‌لارینین، دئمک اولار کی، هامی‌سی موهوم تدقیقات اثرینی ناغیلا حصر ائتمیش‌دیر. و.ولیئو ده اونلاری یاخشی تانیییردی و درسلیگینده ده دفعه‌لرله آدلارینی چکیر، سیتات‌لار گتیریر. لاکین ناغیل نظریه‌لری‌نین موددها‌لارینی ایشله‌ییب حاضرلایان ایستر آوروپا کلاسیک تدقیقات‌چی‌لاری (ی. و و. گریم قارداش‌لاری، آ.آارنئ، او.میللر، و.آندرسن، ت.بئنفئی، ج.فریزر و …)، ایسترسه ده معاصر روس عالیم‌لری (آ.ن.وئسئلووسکی، و.ی.پروفسور، ی.م.مئلئتینسکی، ائ.و.پومئرئنسئوا، و.آنیکین و…) اساطیرلرله و توتئمله باغلی یارانان ناغیل‌لاری حیوان‌لار عالمین‌دن بحث ائدن ناغیل‌لار قروپونا داخیل ائتممیش‌لر، سئحیرلی ناغیل‌لارین خصوصیت‌لرینه جاواب وئردیگی اوچون همین قروپدا آراشدیرمیش‌لار. و.ی.پروپون «سئحیرلی ناغیل‌لارین تاریخی کؤکلری» آدلی مشهور مونوقرافیاسیندا فؤوقلتبیی قوه‌یه مالیک حیوان و قوش‌لار ایشتیراک ائدن بوتون ناغیل‌لار، او جمله‌دن «گؤیچک فاطما» ناغیلینین سوژئتینی اؤزونده داشییان «موروزکو» سئحیرلی ناغیل کیمی تقدیم اولونور.
بس نه اوچون اوزون ایللر بویو آذربایجان فولکلورونو آلی مکتب‌لرده اؤیره‌دن اساس درس‌لیکلرده قئیری-دقیق مولاحیظه‌لر باش-آلیب گئدیب؟ محض بو گون ده طلبه‌لرین مراجعت ائتدیک‌لری منبع همین کیتاب‌لاردیر. بیزجه، بو اوندان ایره‌لی گلیر کی، ناغیلدان و باشقا ژانرلاردان یازان بعضی تدقیقات‌چی‌لار چوخ حال‌لاردا همین ژانرلارین علامته‌لرینی دوزگون معیینلش‌دیره، بیرینی دیگرین‌دن آییران عامل‌لری گؤستره، بیر قدر سرت دئسک، تدریس ائتدیک‌لری فننین پرئدمئتینی بیلمیرلر. گؤرونور، تاریخیمیزه لاقئید یاناشدیغیمیز کیمی ادبییاتیمیزین بئشیگینده دوران بؤیوک ثروته ده جدی صنعت نومونه‌لری کیمی باخمامیشیق. بو سبب‌دن ده ۳۰-۴۰ ایل اوولکی دوشونجه‌نین محصولو اولان درس‌لیک‌لری گؤزوموزون اوستونده ساخلامیشیق. اصلینده ایسه دولاشیق فیکیرلی اوچئرک‌لر اوخوجویا، خصوصیله طلبه‌یه چاتمامیش، اونلارا دوزگون ایستیقامت وئرمک اوزینه، چاشباش‌لیق یاراتمیش‌دیر.. بو باره‌ده اونا گؤره بیر قدر گئنیش دانیشیریق کی، بیلیک اؤیرنمک اوچون مصلحت گؤردوگوموز اکثر وصایت‌لرده علمی‌لیک‌دن چوخ اوزاق قریبه بؤلگولرله، تصنیف‌لرله و تحلیل‌لرله راستلاشیریق و ایستر-ایستمز آدامدا مؤلف‌لرین تدریس ائتدیک‌لری فننین پرئدمئتینی دوزگون درک ائتمه‌سینه شوبهه اویانیر.
و.ولیئو حیوان‌لار حاقیندا ناغیل‌لارا حصر ائتدیگی اوچئرکده بو قروپا داخیل ائدیلن بیر ناغیلین دا اولسا تحلیلینی وئرمیر. داها دوغروسو، تمثیل کیمی آنجاق بیر نئچه‌سی‌نین آدینی سادالاییر. حالبوکی، او ناغیل‌لار یالنیز آللئقوریک ایفاده واسطه‌سین‌دن ایستیفاده‌یه گؤره تمثیل‌لرله موقاییسه ائدیله بیلر. قالان مسئله‌لرده تمثیلله اوست-اوسته دوشن جهتلرین‌دن دانیشماق مومکون دئییل. «اووچو پیریم»، «گؤیچک فاطما»، «قارا آت» کیمی سئحیرلی ناغیل‌لار ایسه تامامیله عکس مؤوقعدن تحلیله جلب ائدیلیر. عالیم اونو دا اونودور کی، ناغیل توپلولاریندا آدی گئدن ناغیل‌لار اوخوجولارا سئحیرلی ناغیل کیمی تقدیم اولونور.
بئله چیخیر کی، اوزون مدت بئله کیتاب‌لاردان درس اؤیرنن (اونلارین آراسیندا فولکلوردان دیسسئرتاسیا مدافعه ائدیب یوکسک علمی درجه آلان‌لار دا آز دئییل) فیلولوق‌لاریمیز نه ناغیلین، نه ده تمثیلین ژانر خصوصیتلرینی بیلمه‌ییبلر. عکس حالدا بیری ده اولسا، آیاغا دوروب دئیردی کی، ناغیل حاقیندا ناغیل دانیشمایین…
ایندی گلک پروفوسورون بؤلگوسونون ایکینجی بندینه. «حیوان‌لار عالمین‌دن بحث ائدن ناغیل‌لارین ایکینجی مرحله‌سی تمثیل‌لرله علاقه‌داردیر. باشقا سؤزله، تمثیلین ادبی ژانر کیمی میدانا چیخماسی، اینسان‌لارین بدیعی یارادیجیلیغیندا حیوان‌لارین ایشتیراکی داها جانلی و مقصدلی کاراکتر آلیر». فیکرین قوصورلو اولماسینی قویاق بیر کناردا، بیلینمیر، مؤلف آذربایجان فولکلوروندان بحث آچیر، یوخسا یازیلی ادبییاتدان. هر حالدا اوشااق‌لاریمیزا باغچا یاشیندان تمثیل اؤیردیریک و اونلارین آراسیندا مؤلف‌سیز، خالق یارادیجی‌لیغینا مخصوص نومونهنی گؤسترن تاپیلماز.تمثیلین شیفاهی خالق یارادیجی‌لیغینین ژانری کیمی تقدیمی آغلاسیغمازدیر. یئنه ناغیل‌لاردان آلینیب تمثیلین یارانماسینا تکان وئرن آللئقوریک ایفاده واسطه‌سینه ایشاره اولونسایدی، درد یارییدی. بئله چیخیر کی، بو گوندکی آذربایجان فولکلورشوناسلیغیندا ناغیلین تدقیقینه بیر قدر اؤگئی موناسیبتین کؤکلری محض بو جور عالی مکتب درس‌لیک‌لریده آختاریلما‌لی‌دیر. مؤلف دوغرودان-دوغرویا فولکلورون ژانر سیستئمیندن، خصوصیله ناغیلدان یازدیغینی اونودور، تمثیلین رولونو و اهمیتینی قابارتماغا چالیشیر: «تمثیللر یالنیز تنقیددن عبارت اولمور، بورادا گنج نسلین تربییه‌سی، ناموس‌لو وطنداش اولماسی اوچون نصیحتآمیز، دیداکتیک مؤوضولارا دا گئنیش یئر وئریلیر. خالق ادبیاتینین «اینسان اینسانین دوستو و هاوا‌لاری‌دیر» ایدئیاسی تمثیل‌لرده ده گئنیش عکس اولونور». حتی کلاسیک یازیلی ادبییاتا باش ووروب تمثیل اوستا‌لارینین آدلارینی چکمیی ده لازیم بیلیر: «شرقین بؤیوک شاعری سعدینین، آذربایجارنین قودرتلی سؤز اوستا‌لاری ق.زاکیرین، س.ع.شیروانی‌نین، م.ع.صابیرین و باشقا‌لارینین تمثیل و نصیحتآمیز روایته‌لری بیرینجی نؤوبه‌ده «کلیله و دمنه»دن قیدا آلمیش‌دیر». بو صنعتکارلارین تمثیل‌لری‌نین آذربایجان فولکلوروندان مایالاندیغی اساسلاندیریلسایدی، یئرده قالان‌لارا گؤز یومماق اولاردی.
گؤرون، درس‌لیکده حیوان‌لار عالمین‌دن بحث ائدن ناغیل‌لارین اوچونجو مرحله‌سینه نهلر عاید ائدیلیر: «حیوان‌لار عالمین‌دن بحث ائدن ناغیل‌لارین اوچونجو مرحله‌سی معاصر دؤورله علاقه‌داردیر. حال-حاضردا اوشاق‌لاری طبیعتله و جانلی‌لارلا تانیش ائتمک، طبیعتی و جانلی‌لاری سئو‌دیرمک مقصدیله ناغیل‌لاردان گئنیش صورتده ایستیفاده اولونور. بو مقصدله تاریخن گئنیش خالق کوتله‌سی طرفین‌دن یارانان ناغیل‌لار اساس گؤتورولدوگو کیمی، عینی زاماندا یازی‌چی‌لار یئنی ناغیل، حکایه و پوئما‌لار یارا‌دیرلار. ع.شایق، م.دیلبازی، م.سیدزاده، م.موشفیق و … خالق ناغیل‌لارین‌دان یارادیجی صورتده ایستیفاده ائده‌رک اوشاق‌لار اوچون ماراقلی اثرلر یازمیش‌لار. بو اثرلردن «تیق-تیق خانیم»، «قوجا جاناوار» «دانیشیلمامیش ناغیل‌لار» و … گؤسترمک اولار» والسلام. شرحه احتیاج وارمی؟ بیرجه اونو باشا دوشموروک کی، بو اوچئرک‌دن طلبه خالق ناغیلینین ماراقلی قولو – حیوان‌لار عالمین‌دن بحث ائدن ناغیل‌لار حاقیندا هانسی بیلیگی و معلوماتی آلا بیلر؟
پ.افندیئو ده «آذربایجان شیفاهی خالق ادبییاتی» درس‌لیگی‌نین ناغیل بؤلمه‌سینده اؤز همکارین‌دان بیر آددیم دا اولسا ایره‌لی گئتمیر. حیوان‌لار حاقیندا ناغیل‌لاری ان قدیم و زنگین حساب ائتدیک‌دن سونرا سای‌سیز-حساب‌سیز توپ‌لولارا اوز توتور، لاکین بیر ناغیل دا اولسون تاپمیر کی، اونو بو قروپا عاید نومونه کیمی طلبه‌لره تقدیم ائتسین. سای‌سیز-حساب‌سیز ناغیل‌لاریمیزین ایچری‌سین‌دن اونون دا علینه کئچن ائله ایکی-اوچ سئحیرلی ناغیل اولور. مؤلف یازیر کی، «آذربایجان شیفاهی خالق ادبییاتیندا اینسان‌لارین حیوان‌لارا موناسیمبتینی اؤزونده عکس ائتدیرن ناغیل‌لارا «اووچو پیریم و «فاطمانین ناغیلی» کاراکتئریک مثال‌دیر» و سونراکی آبزاسدا حیوان‌لار حاقیندا ناغیل‌لار قروپون‌دان بحث آچدیغینی اونودا‌راق سؤزو گئدن ناغیل‌لاری محض سئحیرلی ناغیل کیمی شرح ائدیر: «اووچو پیریمین اعجازکار سلاحین‌دان، سال قایا‌لارا هکک اولونان افسانوی دمیر چیراق‌لارین‌دان دانیشیلیر». ماراق اوچون عالیمین حیوان‌لار حاقیندا ناغیل‌لار کیمی آدلارینی چکدیگی باشقا نومونه‌لره ده دقت یئتیرک: «آخماق کیشی»، «مقدس بالیق»، «آرمودانلا تولکو»، الیارلا دووشان»، «چیل مادیان». اصلینده بون‌لار دا سئحیرلی ناغیل‌دیر. نه قدر باش وورسانیز دا، سؤزو گئدن بحثده حیوان‌لار حاقیندا بیر ناغیلین، شرحینی ایستمدیک، ساده‌جه آدینی تاپا بیلمزسینیز. و طلبه‌لردن بو مؤوزودا ایمتاهان بیلئت‌لرینده قویولان بیر نئچه سوالا دوزگون جاواب ایستییریک؟ الله بیلیر اونلار بو جور درس‌لیک‌لرله راستلاشاندا معلم‌لری باره‌ده رنه دوشونورلر. بونا گؤره ده ناغیلین آراشدیریلماسینا ماراق گؤسترن تاپیلماییب. «تیق-تیق خانیمی»، «قوجا جاناوار» ایستنیلن قدر آراشدیریب‌لار، اما ناغیل‌لاریمیزا باش وورماغا هوس‌لری اولماییب. بو ایرادلارلا و.ولیئو و پ.افندیئوین آذربایجان فولکلورشوناسلیغین‌داکی خیدمت‌لرینی کؤلگه آلتینا آلماق فیکرین‌دن اوزاغیق. اونلار هر ایکی‌سی اؤز دؤورونده لازیم اولان قدر نایلیت‌لر گؤستریبلر. ساده‌جه اولا‌راق موستقیل رئسپوبلیکانین گلجیی نامینه حقیقتی یازماغی لازیم بیلیریک. و بیر ده اونا گؤره محض عالی مکتب‌لر اوچون یازیلان درس‌لیک‌لردن یاپیشدیق کی، بیرینجی‌سی، طلبه‌لر اونلاردان ایستیفاده ائدنده بیر قدر احتیاطلی ترپنسین‌لر، اوخودوق‌لارینا یارادیجی یاناشسین‌لار؛
ایکینجی‌سی، همین درس‌لیک‌لر بو واختا قدر ناغیل حاقیندا یازیلان تدقیقات ایشلرینه یئکون ووروب‌لار، آذربایجاندا ناغیل‌لارین تدقیقی‌نین وضعیتی حاقیندا تام تصوور یارا‌دیر.
منشأ، گئنئزیس مسئله‌سینده یوخاری‌داکی قناعت‌لرله اونا گؤره راضی‌لاشماق اولماز کی، ناغیل‌لارین قروپلاشدیریلماسی، تصنیف ائدیلمه‌سی سون یوز-یوز اللی ایله عاید مسئله‌دیر. ناغیل‌لار، ائله‌جه ده باشقا فولکلور ژانرلاری فورما‌لاشاندا ایسه بوتون مؤوضو قروپ‌لارینا عاید مسئله‌لرین روشئیم‌لری اونون ایچری‌سینه اریدیلیردی. باشقا سؤزله، منشأ-گئنئنزیس مسئله‌سینده قروپلاشما‌دان، فردی علامتلردن صحبت گئده بیلمزدی. باشلانغیجدا بوتون دئتال‌لار، ائلئمئنت‌لر روشئیم شکلینده مؤوجود اولور. او روشئیمین بؤیوگوب هانسی فورمادا دوغولاجاغینی قاباقجا‌دان معیینلش‌دیرمک چتین‌دیر. ان عمده‌سی ایسه اودور کی، ایلکین چاغ‌لاردا اولو اجداد هر شئیه باشقا گؤزله باخیردی. اونلارین یاراتدیق‌لاری حیوان، قوش، بیتکی اوبرازلاری آدی حالیندا دئییلدی، فؤوقلتبیی قوه‌یه مالیک شکیلده درک اولونوردو. بو ائله بیر دؤور ایدی کی، ان عادی اشیا بئله اؤز حالین‌دان چیخیب غیری-عادی وارلیغا چئوریله بیلیردی. حیوان‌لار عالمین‌دن بحث ائدن ناغیل‌لارین ایسه اساس علامتی اودور کی، اونون قهرمان‌لاری آدی حیوان، قوش و بیتکی‌لر اولسون، تولکو تولکولوگون‌دن، شیر شیرلیگین‌دن، قوش قوشلوغون‌دان چیخاریلماسین. اینسان‌لارا عاید خصوصیت‌لر بئله اونلارین اوزرینه خاصیت‌لرینه اویغونلاش‌دیریلا‌راق کؤچورور.
