عاشیق ماهنی‌سی

علیرضا ذیحق
چوخ کئچمیش لرده کی هله اینسانلار موسیقی نین نه اولدوسونو بیلمیردیلر، دلی قانلی بیر گنج اوغلان یاشاییردی کی بیر گون کؤنلونده سئودیگی گؤزل بیر قیزین قارا گؤزلرینده کی پاریلتی نی دویوب دوشونجه سینه بئله نکی بیر آنلاشیلماز سورغو ایاق قویور: »ندن دیرکی سئوگیلی لر آیریلیق دان یاندیریجی آجی حیس لره دالارکن اوره ک لری آلیشیب یانیر آمما سؤندورمه یه ویصال دان باشقا بیر مرهم تاپیلماییر؟«
درین دویغولار و دوشونجه لر بو سو آل اوزره حیاتینی قارالدارکن بیر آن گؤزلرینی گؤیه تیکیب یوزلرجه اولدوزون آی ایشیقیندا پارلاماسی اونلارین آلیشان اوره ک لری نین مشعل کیمی یاندیق لاری اونو کدرلن دیریب داها بیر سورغو فیکرینه گلیر: »من کی ایستک لی سئویملی یاریمی گؤرمه یینجه اوره ییم بیر کؤز اولوب آز قالیر کوله دؤنه، ندن دیر کی اولدوزلار بو قدر یالنیزلیق چکیب ویصالا قووشمادان یانا ـ یانا سایریشیب ایشیق ساچیرلار اؤزوده کوله دؤنمورلر؟ بو ایش ده حتماً بیر سیر واردیر کی اولدوزلار عشق اودوندان یانسالاردا سؤنمه دن ازل دن ایندی یه جان دایانیب‌لار!
گنج اوغلان اؤزونو اولدوزلاردان خوشبخت بیلیب دئدی: »سئوگیلیمه چاتارکن اوره یی مین اودو سؤنوب یانیقلی کؤنلومه بیر سرین سوسپیله جک. آمما اولدوزلار دونیا بویو عشقی یاشاییب آلاولار ایچره یانمالی و آیریلیقین چکیلمز آجی سینا دؤزمه لی دیلر.«
گنج اوغلان سحر اولدوقدا سئوگیلی سینه عشقیندن و صوبحه جان نه لره دوشوندویوندن سؤز آچدی و ساچی بورما قارا گؤز قیز دئدی: »من ده سن کیمی بیر گئجه کئچیریب و منی سئویرسن سه گرک دیر بو سیرّی آچیب بوتون محبت له آلیشان قلب لره تحفه وئره سن! آمما دونن گئجه من آیین پارلاق ایشیغیندان ذوقا گلن قوش لارین نغمه سیله یوخویا گئتدی ییمه گؤره حتماً کی بو نغمه لرده گیزله نن کور بیر دویون واردیر. منجه اولدوزلار بو آجی ایله آلیش سالاردا اونلاری آیاقدا ساخلایان طبیعت ده کی نغمه لردیلر. سن اووا چیخیب نغمه لری اوولاماق ایچون بیر یول تاپمالی سان!
او، دلی قالی گنج ایگیت ائه‌رته‌سی گونو بیر باغا گئدیب قوشلارین نغمه سینی اوولاماق ایسته دی. آمما نغمه لر او قدر سئحیرلی ایدیلر کی گؤزه گؤرونمه دن چاغلاییب آخیردیلار و اوولاماق لاری مومکون اولموردی. آمما سئوگی سینه وئردیگی سؤزو بیر تهر یئرینه یئتیرمک ایچون سونکی گون گونش هله داغلار آردیندان بویلانیب دونیایا نورجالامادان اوّل، یئددی گون لوک آذوقه، چئشیدلی تورلار و کمانی ایچون یوزلر اوخ گؤتوروب گوللو چیچک لی گؤزل بیر باغا گئتدی. باغا چاتدیقدا او قدر یورقون ایدی کی آتی نین یهرینی آچیب باشی آلتینا قویوب گوللو بوداقلی پیتراق بیر قیزیل گولون کؤلگه سینه اوزانیب دینجه‌لمک ایسته‌دی. قوشلارین اوچوشونا دالیب اونلارین چئشیدلی و سئویملی نغمه لرینه قولاق آسدیقجا اوره گینده بیر سرین لیک حیس ائدیب شیرین یوخویا گئتدی. گؤزلرینی آچدیقدا بولبول لرین یئل دن یئین اوچوب سئودیک لری گوللره قونماسینی گؤره رکن. اونلارین اورک لریندن آخان قان اونو شاشدیریب گؤز یاشلارینی توتا بیلمه‌دی.
باخدیقدا گؤردو بولبول لر ائله اوره گه یاتیم نغمه لرله گوللره ساری اوچورلار کی تیکانلی بوداق لاردان هئچ قورخمادان کؤکس لری تیکان لارا تانقی لیب بیر آه چکمه دن جان وئریلر. آمما یئنه باشقا بولبول لر اونلارین یئرینی توتوب بو سئوگی اوغروندا کی نغمه لر و جان آتیش لاری بیتمک بیلمیرلر.بئله لیک له یئددی گئجه گوندوز او باغدا قالیر و آنلاییرکی نغمه لری اوولاماق نه اوخ ایشی دیر و نه تور ایشی. آنجاق بو مودّت ده گوروب تانیدیقی هر بیر وارلیقی اوره ک تئل لری ایله دویارکن اونلارداکی گیزلی نغمه لری جان ائوینه قوناق ائدیب آمما نه قدر چالیشسادا، ائشیتدیگی مین لر نغمه دن بیرینی زمزمه ائده نمه دی.
کور پئشمان سئوگیلی سی نین یانینا قاییدیب اونون باخیش لارینا دالارکن دئدی: »من نه تکجه طبیعت ده بلکه گئجه نین سوکوتوندا ایسه چوخلی نغمه لر دویوب قوشلارتک بوغازیمین تئل لریندن آسیلسام دا تکجه بیر نغمه ده اوره ییمدن جوشمادی! بونا گؤره گل بو سئودادان واز کئچیب بیر سقفین التیندا یاشاماقلا، اوره ییمیزده کی عشق اودونو یاشادارکن اونون یاندیریجی آلاوینی سؤندوره ک و دونیادا گؤردویوموز باشقا سئوگیلی لر تک قوشا قاری ییب حیات یولوموزو بیرگه دوام ائده‌ک.
گول اوزلو آل یاناق سئوگیلیسی گولومسه رکن گؤردویو بیر رؤیادان سؤز آچیب قارا اوزون ساچلاریندان یئددی تئل آییریب اونا هدیه ائتمک له دئدی: »بو تئل لری باغرینا باسیب دورنالارین اوچوشو ایله آغری داغینا یولا دوشوب اوردا کؤکی ریشه سی گؤی لره یوکسه لن بیر آغاج آختارمالی سان. دونیادا هر نه نغمه وارسا او آغاجین کؤنلون دن قوپوب عطیر کیمی کاییناتی و اوره ک لری بورویوب دور. آنجاق بوراجان هئچ بیر اینسان، محبت دالغالاریله اونون چاغلایان نغمه لرینه لاییق اولمایینجا، تانری نین اینسانلارا او آغاجدان بیر هدیه سی اولماییب دیر! سئوگی دولو کؤنول له او تحفه نی اوولاییب قاییتماغینا اینانارکن، یولونو یئنه گؤزله یه جه یم.
گنج عاشیق، سئوگیلی جانانی نین تئل لرینی قوتسال بیر امانت کیمی اؤزو ایله داشی یارکن آیلار بویو دورنالار آردیجا یول دؤیوب آغری داغینا چاتارکن، آغری دان و یورقون لوق دان آز قالا حیاتینی ایتیرسه ده سینه لریندن قان فیشقیران بولبول لری یادا سالیب اؤزونه گوج وئردی. آغری داغینی آلت ویریب اوست چیخارکن، اونون زیروه سینده بولورلار تک آخان پارلاق بیر شلاله گؤردو. جان آتیب قایالارا دیرماشارکن شلاله نین آخدیقی اوجالیقا چیخدی. اورا چیخدیقدا یوزلرجه چاغلایان دوم دورو بولاغ گؤردو و سئوگیلی سی نین دئدیگی کیمی، گؤی لرده گؤی قورشاغی تک ریشه سالان آغاجی. دینجین آلیب اؤزونو تاپارکن تانری نین عظمت لی وارلیقی نا و اونون معجزه لرله دولو یارانیشینا حیران قالیب باغرینداکی قارا تئل لری او آغاجین مین لر تئله آیریلان و یوزلر رنگه چالانبیر جیلینه آسیب گؤزلری ایشیقدان ائله قاماشدی کی حیس ائتدی درین بیر یوخونا گئتمه لی دی. باشینی یئره آتیب یاتارکن، رؤیاسیندا آی دان یونولموش بولور قانادلی بیر ملک گؤردوکی اونا ساری گلدی و نورلار ایچره گیزله نن بیر هدیه گتیردی. تحفه نی آلارکن گؤردو ایندی یه جان هئچ گؤرمه دیگی بیر زاد دیرکی اونون وارلیقی کؤکی گؤی لره یوکسه‌لن‌آغاج‌دان‌دوغرولارکن سئوگیلی سی نین پارلاق تئل لریله بزه نیب دیر.
أل لرینی تئل‌لره وورماقلا مین لر نغمه نین جوشدوغو بیر آن چکمه دی. شاشقین حالدا بو نغمه لردن لذت دویارکن، ایپک ساچلی او ملک گولوب دئدی: »تانری اینسانلارا سونسوز هدیه وئرسه ده، بو تحفه نی اوره ک ده پاک سئوگی بسله ین عاشیق لرین حورمتی ایچون آداملارا ایتحاف ائدیر. اینسانلار دردلری، کدرلری یالنیزلیق لاری و عشق آلاولارینی اونودماقا خاطیر، بونون نغمه لری له آرامیش تاپیب لذت لی یئنی دویغولارلا حیاتین آغیر یوکونو، یونگول لت مه یه چالیشاجاق لار.
گنج اوغلان ملک دن بو تحفه نین آدینی سوروشارکن دئدی: »بونا هر ائل اوبا اؤز دیلینده بیر آد وئرسه ده اونون گرچک آدی »ساز« دیر کی اؤز وارلیقی له اینسانلارین دانیشیق خزینه سینه یئنی آنلاملارلا ایکی کلمه داها آرتیراجاق. اودا »عاشیق« و »ماهنی« دیر.
بو سازی سینه نه آلیب درین ایلهاملار کؤنلونو ایشیق لاندیرارکن ائله سؤزلر و نغمه لر اوره ییندن و سازدا اوینایان بارماق لاریندان چاغلایاجاق کی هامی اینسانلاری واله و حیران ائده جک.
سنین عشقی نین صافلیغی و یاشارلیقی ایچون سنه و سندن سونراکی ساز چالانلارا »عاشیق« و سئوگیلی نین آدی ماهنی اولدوغونا خاطیر، دیلدن دوداق دان قوپان سئحیرلی و شعیرلی نغمه لره »ماهنی« دئییله جک دیر.«
گنج عاشیق جادولار قدر اینانیلماز اولان بو رؤیادان آییلارکن، باشی اوستونده داها کؤکی گؤی لره اوجالان آغاجی یوخ بلکه او آی تکین ملکین هدیه ائتدی یی سازی گؤردو.
دلی قانلی گنج اوغلان یولا دوشوب یوردونا دؤنه رکن، سازی ایله و ماهنی لاری ایله ائل اوبایا شن لی نغمه لر ایتحاف ائدیر و سئوگیلیسی، بیر ملک کیمی اوناساری قاناد آچارکن اونا »عاشیق« دئییب باغرینا آلیر.
ایکی سئوگیلی بیر ـ بیرلرینه قاوووشارکن اونلارین عشقی ایله دونیادا ماهنی ایله ساز چئشیدلی آدلارلا حیات تاپدی و شن لیک بیر نسیم تک اوره ک لره کؤچوب اینسانلارین دویغولاری ایله سایسیز ـ حساب سیز موسیقی هاواسی، هاوانی دالغالاندیردی و بئله لیک له سئوگی دولو یانیقلی و دردلی اوره ک لره مرهم اولوب نسیل دن نسیله سئل تک جوشوب آخدی.