ایسلامی ائولیلیک

اینسانی الله یارادیب. بو دانیلماز بیر فاکتدیر. الله یاراتدیغی اینسانی دا هامیدان یاخشی تانیییر. حتی اینسانین اؤزوندن ده. بو دا اینکار ائدیلمه‌ین بیر حقیقتدیر. الله اینسانی یارادیب و اونون حیات یولونو دا موعیین ائدیب. نه یئمه‌ییندن، نئجه گئیینمه‌ییندن باشلایاراق اینسانا لازیم اولان هر شئیی اونا ایلاهی وحی ایله بیلدیریب. بیلدیرمکله کیفایتلنمه‌یه‌رک بوتون بو امر و قانونلاری یاشایاراق بیزلره اؤیره‌دن پئیغمبرلری و اونلارین داوامچیلارینی دا گؤندریب.

پئیغمبرلرین وظیفه‌‌لریندن بیری ده گلن امرلری بَیان ائتمک ایدی. بضا بونو سؤیله‌یه‌رک، بضا یاشایاراق و یا گؤستره‌رک ایضاه ائدیردیلر. اونا گؤره ده قورآنی آنلاماق اوچون سوننتی بیلمک اساس شرطدیر. بو ایکیسینی بیر-بیریندن آییرماق اولماز.

الله عبادتدن اطاعته قدر بیزه لازیم اولان هر شئیی وحییله بیلدیریب دئدیک. قورآن، اوخوماقلا یاشاماق آراسیندا باغ قورور. نئجه یاشاماق لازیم اولدوغونو اونو اوخویاراق اؤیره‌نیرسن.

حیات اوچون، حیاتین داوامی اوچون ایسه ان واجیب اولان اساس بیر شرط وار: بو دا عائله‌‌دیر. عائله‌‌، بیر - بیرینه مؤهتاج اولان، گوونن، بیر-بیرینده سوکونت و حضور تاپان قورومدور.

“سیزی تک بیر جاندان خلق ائدن، اونسیت قوروب سوکونت تاپسین دئیه اوندان اونون زؤوجه‌سینی یارادان اودور...” [اراف، 189]

عائله‌‌ ایکی نفرین باشلاتدیغی و اونلارین تمه‌لی اوزرینده یوکسه‌لن بیر بینادیر. بو ایکی نفر برابر اولدوقدا سوکونت تاپا بیلرلر، اونلاری بیر-بیریندن آییرسانیز هیدروگئنله اوکسیگئن آیریلینجا نه باش وئره‌جکسه اونون شاهیدی اولاجاقسینیز. اونلار آیریلینجا اورتادا عائله‌‌ دئیه بیر شئی قالمیر. بوشانماق ایسه “اللهین ان چوخ سئومه‌دیگی حالالدیر”. هر موسلمان بونو دوشونمک مجبوریتینده‌دیر. و ائولنرکن اللهین قویدوغو طلبلره اویمالیدیر. چونکی موسلمان جنّتده بئله بو موناسیبتی‌نین داوام ائتمه‌سینی آرزولادیغی بیری ایله ائوله‌نیر. ائولیلیک حیاتی دردی، آجینی و جنّتی پایلاشماقدیر. بیرلیکده جنّتده اولماق اوچون بو دونیادا فداکارلیغی اؤیرنمکدیر. عائله‌‌ قورماق اوچون ایسه اساس اولان حیات یولداشینی دوغرو سئچمکدیر. بوردا دا اساس شرط الله ریضاسینا نایل اولماق و اونون قویدوغو تمللره یؤنلمکدیر.

“موشریک قادینلار ایمان گتیرمه‌یینجه اونلارلا ائولنمه‌یین! البته‌‌، ایمان گتیرمیش بیر کنیز، سیزی حئیران ائدن موشریک بیر قادیندان داها خئییرلیدیر. موشریک کیشیلر ایمان گتیرمه‌یینجه [مؤمین قادینلاری] اونلارا اره وئرمه‌یین. البته‌‌، ایمان گتیرمیش بیر کؤله، سیزی حئیران ائدن موشریک بیر کیشیدن داها خئییرلیدیر. اونلار سیزی آتشه چاغیریرلار. الله ایسه سیزی اؤز ریزاسی ایله جنّته و باغیشلانماغا دعوت ائدیر. داها دوغروسو اؤز مئساژلارینی اینسانلارا بَیان ائدیر کی، بلکه، دوشونوب عیبرت آلسینلار.” [بقره، 221]

اللهین بونو سؤیله‌مه‌سینده‌کی اساس مقصد آیدیندیر: بیزه اؤیود وئریر، باغیشلانماغا دعوت ائدیر، آتشین عذابیندان قورویور.

دوغرو سئچیم اوچون سنه شرط بَیان ائدیلیب. بوندان سونرا بیلمیردیم دئمه. یانلیش قرار وئردینسه آتشه حاضر اول. هم بو دونیادا، هم ده آخیرتده.

بقره سوره‌سی‌نین بو آیه‌سی ایله اویغون گلن بیر حدیث ده رسول اللهدان نقل ائدیلیر: “قادینلا دؤرد شئیه گؤره ائوله‌نیرلر: 1. مالی، 2. گؤزللیگی، 3. نسلی، 4. ایمانی. سیز ایمانلی اولانی سئچین کی، ائوینیز برکتلی اولسون.” [کوتوب-بیر سیتته و ایمام احمدین موسنه‌دی]

ایسلام، ائولیلیگین اوزون عومورلو اولماسی ایچین دوغرو بیر زؤوج سئچیمینی اساس آلیر. یووانین حضور، سعادت، خوشبختچیلیک و قارشیلیقلی گوونه سؤیکنن پرینسیپلر اوزرینده قورولماسی اوچون بو یووادا دینین اؤن پلاندا اولماسی واجیب شرطدیر. چونکی دین اوزرینده قورولان ائولیلیکلرده اینسان یاشلاندیقجا محبت آرتار، موناسیبتلر داها دا گؤزللشر، اینکیشاف ائدر و عائله‌‌ باغلاری بیر آز دا قوووتلنر. زنگینلیک، ظاهری گؤزللیک، اصل-نجابت کیمی اونسورلر هم کئچیجیدیر، هم ده اینسانی تکببورلندیریر. بونا گؤره ده رسول الله ائولیلیگی قارانتییایا آلماغی توصیه‌‌ ائدیر. ایمانلی بیری ایله ائوله‌نین دئییر. محض بونون اوچون ده ائولیلیکلر جمعیتین دیَرلرینه گؤره دئییل، اللهین دیَرلرینه گؤره قورولمالیدیر. ایسلاما گؤره ساغلام عائله‌‌ قورمانین شرطی مؤمینلرین بیر-بیری ایله ائولنمه‌سیدیر.

اللهین و رسولون امرینه اویماق بیزه قورآندا امر اولونوب. ایمان ائتمیسنسه بو امری پوزماق کیمی شانسین یوخدور. “الله و رسولو بیر ایشه حؤکم وئردیگی زامان آرتیق مؤمین بیر کیشییه و قادینا او ایشی اؤز ایسته‌یینه گؤره سئچمه شانسی یوخدور. کیم اللها و رسولونا قارشی گلرسه او آچیق-آیدین زلالته دوشوب” [احزاب، 36]

اؤزونه من موسلمانام دئین بیری هر حالی ایله اللهین ریزاسینی دوشونمه‌لیدیر. ائولیلیک ده بو ریزا اوچون قورولمالیدیر کی، “ایمان یاریسی”نی الده ائتمیش اولاسان. پئیغمبریمیز ائولیلیک ایمانین یاریسیدیر دئییر. بو نه معنایا گلیر؟ ائولنمکله اینسانین ایمانیمی آرتیر؟

1. ائولیلیک اینسانی زینادان، حرامدان قورویور. جمعیتی مهوه سوروکله‌ین عامللرین باشیندا زینا گلیر. مؤمینلر اللهین امرینه اطاعت ائده‌رک بو چیرکین ایشه بولاشماقدان چکینرلر.

2. ائولی جوتلر عبادتده بیر-بیرینه یاردیمچی اولور، بیر-بیری‌نین اکسیگینی دوزلدیر.

3. اوممتین چوخالماسی، دینین یاییلماسی یالنیز قانونی بیر ائولیلیکله مومکوندور. اللهین دینینه و رسولون سوننتینه اویاراق ائولننلرین سایی چوخالدیقجا جمعیتین تمللری مؤحکملنر.

4. بئله عائله‌‌ده بؤیوین اوشاق کؤرپه‌لیکدن اللهی تانییار، قاداغالارینی بیلر، امرلرینه ساریلار. طبیعی کی، بوردا والیدئینلرین اوزرینه ده بؤیوک بیر یوک دوشور. ایلک باشدا تمللری دوغرو آتیلمیش بیر عائله‌‌ بونؤوره‌سی مؤحکمدیرسه، نیت اللهین راضیلیغیدیرسا او زامان اؤولادین شانسی چوخدور. "اؤلدوکدن سونرا ثاوابی کسیلمه‌ین ان گؤزل ایشلردن بیری ده صالح اؤولاد یئتیشدیرمکدیر. والیدئینلری اؤلدوکدن سونرا بئله اؤولادین ائتدیگی دعالار موطلق اونلارا چاتار." [موسلیم]

ایسلام، بیر یاشام طرزیدیر؛ ائولنمکدن بوشانماغا، یئمکدن ایچمه‌یه، یورومکدن اوتورماغا، عبادتدن ایشله‌مه‌یه، تیجارتدن سیاسته، باریشدان ساواشا قدر بوتون حرکتلرینی، ایسلامی اساسلار اوزرینده نیظاملایانلار، حقیقتن ده مؤمینلردیر. ایسلامین بیر حیصه‌‌سینی حیاتینا تطبیق ائدن، بیر حیصه‌‌سینی ترک ائدنلر ایسه موشریکلردیر. بونو بیز دئییل قورآن دئییر.

"اوچونجو" جینس؟!