سامانیلر کی عرب سویلو وایسلام خلافتینین الی آلتیندا حوکوم سوروموشدورلراونلاردان سونرا تورک لرین حاکمیتی غزنویلریله باشلامیشدیرتا پهلویلرین گلیشینه قدر/اوراجان کی بیلیریک پهلویلرایسه رسما اینگلستا نین الیله حاکیم اولموشدورلار فارس دیلینین ده حاکمیتی  پهلویلرله  باشلامیشدیر.

بوتون یازیچی لارین وتاریخجی لرین باخیشینا گؤره ایسلامدان سونرا بوتون زامانلاردا بو آدلارینی چکدیگیمیز جغرافیادا  اوچ دیل ایستفاده  اولونموشدور .1-عرب دیلی  2-تورک دیلی  3- فارس دیلی

1-عرب دیلی دین   فلسفه  علم   تجارت وعرفان دیلی  اولموشدور

2- تورک دیلی حوکمدارلیق اوردو  شعر عرفان ودین دیلی اولموشدور

3- فارس دیلی  دولت  شعر  دین وعرفان دیلی اولموشدور

تاریخ  بویو بو ا وچ  دیل بیر بیریله  یاناشی  چوخلو  قونو لاردا ایستفاده  اولونموشدور آنجاق اساس یازی دیلی اوزه للیکله  شعرو نثر (دین فلسفه وبیلیمسل قونولاردا) دیلی عربجه اولموشدور و فارس دیلی عرب دیلی له یاناشی شعرو ادبیاتدا ایشلنمیشدیر آنجاق تورک دیلی بو ایکی دیله نسبت آز ایستفاده اولونوب  وآز یازیلمیشدیر نده ن عرب وفارس دیللری بیر تورک  اولکه سینده  و تورک  هگمنلیگینده تورک دیلیندن چوخ  یازیلیب وادبی لشمیش دیر بو سورغویا آشاغیدا جواب  وئریریک.

1ـ عربلر آذربایجانا ایرانا واورتا آسیایا یوروش ائدیب و غلبه چالاندان سونرا بو جغرافیا نین اینسانلاری موسلمان لاشمیشدیرلار وایسلام ایدئولو‍‍‍‍‍‍‍‍‍ژی سی بیر اوستون وغالیب ایدئولوژی یه چئوریلمیشدیرو ایسلامین کولگه سینده عرب دیلی بیر حاکیم دیل کیمین یئرین توتموشدور  وچوخلو اینسانلارین کونوللو ایسلامی قبول ائتدیکلرینه گوره بیر تورلو عربلشمه پروسسی گئتمیشدیرواینسانلار کونوللو عربجه اؤیرنمه یه اوز گتیرمیشدیرلر چون عربجه اؤیرنمک  قوتسال (مقدس) کیتابیمیز قرآنی ویاخود باشقا دینی کیتابلاری اوخویوب وآنلاماغینی راحات ائدیردی.

2ـ عرب دیلینین موکمل بیر دیل اولدوغو و اوزه للیک له چوخلو قونو لاردا  دولغون اولدوغو باشقا دیللری کولگه ده  ساخلامیشدیر(شعروادبیات )

3- اونجه دن بعضی اثرلرین عرب دیلینده اولماسی  عرب دیلینین ادبی ویازی فورما دوشمه سینین قاباغین آچمیشدیر.

4- عرب لشمه پروسسینده باشقا دیللره قارشی کونول لو بیر آسیما لاسیون گئدیردیر واینسانلار عربجه بیلمک دن ویازماقدان غورور دویوردولار.

5- اینسانلار آراسیندا اؤنم داشییان ایدئولوژی امت چیلیک و موسلمان چیلیق ایدئولوژی سی اولموشدور نه میللت چیلیک –میللت چیلیک ویا غربی معناسیندا دئسک ناسیونالیزم آوروپا دا  18 ینجی عصیردن باشلامیش ودونیایا یاییلمیش دیر و شرق جغرافیا سیندا ایسه19 نجو عصرین سون لاریندان باشلامیشدیر ناسیو نالیزمین تمل فاکتلاریندان اولان دیل  وکولتور امت چیلیک آلانیندا تماما یئرسیزدیرا واساسدان اینسانلار آراسیندا هانسی دیلده یازماق آرتیق اؤنم داشیمیردیر.اوسته لیکله عربجه یازماق بوتون ایسلام دونیاسینا سؤز یئتیرمک آنلامینا گلیردیر.

آنجاق ایندی بو سورغو قاباغا گلیر بس نده ن فارسجا یازمیشلار ؟

دئدیک کی ایسلام ایدئولوژی سی آلتیندا عرب دیلی بیر هژمونیک دیله  چئوریلمیش  و باشقا  دیللری کولگه ده ساخلامیشدیرو او اساسدان  فارس وتورک دیللری عرب سؤزلرینله  دولمایا  باشلامیشدیربو آرادا عرب دیلینین نفوذو فارس دیلینده داها ائتگین اولموشدور اؤزه للیکله شعر ساحه سینده  فارس دیلی عرب دیلینین  تام اؤزونه  دونموشدور(فارس دیلی بوتون شعرقا لیبلری وعروض وزنینی عرب دیلیندن آ لیبدیر) یعنی فارس دیلینین اؤزونه اؤزه ل هئچ بیر شعرقالیبی یوخدور دئدیگیمیز نده نلردن دولایی عرب دیلینده یازان اینسانلارا فارس دیلینده یازماق( اؤزه للیکله شعرساحه سینده) داها راحات اولورموش      دیل اوزمانلارینین باخیشینا گوره عرب دیلی سامی ویا تصریفی دیللرین قولوندان -فارس دیلی تحلیلی دیللردن وتورک دیلی التصاقی دیللردن ساییلیر- بو آرادا تورک دیلینین عرب وفارس دیللریندن فرقلی بیر یاپی یا وقانون قایدایا مالیک اولدوغواساسدان بو دیل عرب دیلینین شعر قالیب لری وعروض قایدالارینی اؤزونده منیمسه مه میشدیرو تورک دیلینده عرب فورمالاریندا شعر یازماق داها چتین اولورموش  نئجه کی  بویوک اینسان  مولانا فضولی  بو سورونا  ایشاره ائتمیشدیرآنجاق سونرا لارتورک دیلینده ایسه عرب قایدالاریندا  شعر یازیلمیشدیر (نسیمی –فضولی وباشقالاری)

فارس تاریخ ادبیات کیتابلارینی واراقلایاندا  گورونور کی اوچونجو عصیردن اؤنجه هئچ بیر ادبی فلسفی ویا خود علم ساحه سینده یازیلی اثر یوخدور عربلرین ایرانی فتح  ائتمه سیله  وایسلام  دینینین آیدینلیغیلا یاناشی اوچونجو عصیردن سونرا فارس دیلینده اثرلر یارانماغا باشلامیشدیروبوتون یازیچی لار ایستر تورک  اولسون ویا خود  فارس اولسون 90فایز یازیلارینی عربجه  یا زمیشدیرلار اؤرنک اولاراق بویوک  تورک عا لیم و فیلسوفو فارابی ویا بویوک طبیب و فیلسوف ابن سینا کی اثر لرینین95 فایزین عربجه یازمیشدیرلار .

سونوج اولاراق علاوه ائتمه لییم کی فارس دیلینین اساسا علمی و فلسفی  قونولاردا  بیر آخساق وناقیص دیل اولماسی اینسانلاری عربجه یازماق مجبوریتینده  قویموشدوربو سورون هله ده فارس دیلینده دورماقدادیر وحداد عادلین سؤزلوک   فابریکاسی بوسورونو هله ده  چؤزه بیلمه میشدیر.