چیلله

بو مقاله ایکی بؤلومدن عیبارتدیر. بیرینجی بؤلومده چیلله مراسیمی‌نین فلسفه‌سی  و تاریخیندن سؤز گئده‌جک، سونرا دا آذربایجاندا کئچیریلن چیلله مراسیمی‌نین بعضی اؤزللیکلری و گؤزللیکلریندن دانیشیلاجاق.

علیرضا صرافی

گیریش:

سوسیولوقلارا گؤره، ایلکین اینسانین دونیا گؤروشو، اساطیر ( میتولوژی )، آنیمیسم، توتمیسم و  بو کیمی دونیا گؤروشلری اساسیندا قورولموشدور. او طبیعتین بوتون اؤنملی حادیثه‌‌لری اوچون میتولوژیک مدل یاراداراق، اونلاری اؤز چیخارینجا تبیین ائتمیش،  هم ده اونلارلا باریشاراق گئچینه‌بیلمیشدیر. ایلکین اینسان  اؤزونون اویدوردوغو افسانه‌لره ایناناراق، طبیعتده باش وئرن چتینلیکلره قاتلانیب، یاشاماغی باجارمیشدیر.

ایستر اسکی تورکلرین شامانلیق اینانجلاریندا، ایسترسه ‌ده زرتشت دینینده، اود و اوجاق قوتسالدیر. آذربایجان خالقی‌نین اینانجلار سیستمی ترکیبینده ایسلامیتدن اؤنجه‌کی هر ایکی دین ( شامانلیق و زرتشتی‌لیک ) اساس رول اوینامیش و بوگونه قدر ده عرف، عادت و مراسیملریمیزده اؤزونو ساخلامیشدیر. بونلارین هر ایکیسینده ده ایشیق، ایستی و گوندوز خئیر، قارانلیق، سویوق، قیش و گئجه ایسه شر ساییلیر( پاشا افندیئف صص ۱۳۳-۱۳۶).

بیرینجی بؤلوم:

چیلله مراسیمی حقینده بیر پارا ملاحیظه‌لر

چیلله گئجه‌سی مراسیمی‌نین منشائی:

- آتالاریمیز  "قورخ گئجه شریندن" دئمیشلر

- ایلین ان اوزون گئجه‌سی چیلله گئجه‌سیدیر، هم ده قیشین ایلک گئجه‌سی، قارانلیق، سویوق، اوزون بیر گئجه، عجبا بو مجمع‌الاشرارین کناریندان راحات‌می کئچمک اولار؟

قاباق قیشدیر. کیم نه بیلیر نه قدر مال _ داوار پیه‌‌لرده قیریلاجاق، نئچه سود امر کؤرپه ‌ بلگینده دوناجاقمیش. قیشین ایلک گئجه‌سینین قره ‌قئییدی هرکسین جانینی آلدیقدا، بیر ایلنجه‌لی مراسیمله، بو گئجه‌نین شرینی بیر تهر باشدان آشیریب و قارا قیشین قارشیسینا گوجلو روحیه ‌ایله چیخماق لازیمدیر.  منجه چیلله گئجه‌‌سی مراسیمی‌نین  اساس فلسفه‌سی‌ بودور. آما بونا باشقا سببلر ده سایماق اولار، بو آرادا دکتر یاشار کالافات‌ین دوشونجه‌لری دقته لاییقدیر.

یاشار کالافات_آ گؤره چیلله مراسیمی تورک خالقلارینین ایناجلاریندا آللاهدان برکت و بوللوق تمناسی ایله علاقه‌داردیر، او یازیر:

« اوزون قیش مؤوسیمی، اینسانلارین و حیوانلارین یئیه‌جکلرینین، یاخاجاقلارینین توکندیگی جیدّی بیر امتحاندیر. عادتا تصوفده‌کی "چیله" ( چیلله ) یاشانیلاراق نفس تربیه‌سیندن گئچمیشدیر. نئجه کی قیشین دؤنملری آراسیندا " بؤیوک چیلله " و " کیچیک چیلله " ده واردیر، چیلله‌دن چیخیش بیر قوتلاماغی و حمدی بایرامینی گتیریر، بو روزی یئتیرنه بیر شوکران یئنه ده داها بول وئرمه‌سی اوچون یالواریشدیر » (Yaşar Kalafat, S.243) .

بونا شاهید اولاراق، سالماسدا یاشایان کوره‌سوننولرین بیر عنعنه‌سینی قئید ائتمک اولار: سالماسلی کوره‌سوننولر چیلله گئجه‌سینده قووورغا قوووروب، دامین دؤرد بوجاغینا داغیدارلار، برکت رمزی اولان بوغدالاری داغیتماقلا دا اینانارلار کی گلن ایل بوللوق اولاجاق ( فیروز سعیدی ).

بوکیمی عادت و اینانجلار، چیلله مراسیمی‎نین برکت موتیویله سیخ باغلیلیغینی گؤسترمکده‌دیر.

ناردوقان، گون‌دوغان، یلدا:

گوللو یول‌اوغلونون یازدیغینا گؤره، اسکی تورکلر چیلله‌نین ایلک گونونو بایرام ائدردی. " نار دوقان"  ( یاخود گون‌دوغان ) آدیلا مشهور اولان بو بایرامی هله ده تاتارلار، باشقوردلار، چوواشلار و... قئیده آلیرلار. " نار" مونقولجا گونش دئمکدیر. تاتارلار اونا " کویاش تووآ= گونش دوغان"، باشقوردلار ایسه " ناردوقان " یا دا " ماردوقان " ، چوواشلار " نارتاوان" یاخود دا " نارتوکن" دئیر و بو گونو بایرام ائدیرلر.

آذربایجاندا " گون دوغان " بایرامی تمامیله اونودولموشسا دا آنجاق بیر عادت اولاراق بوگون بیر _ بیرینه راست گلنلر « اوزونه گون دوغسون »، « گونون آغ اولسون »دئیه خئییر _ دوعا وئررلر(Güllü Yoloğlu). ماراقلیدیر کی اسکی تورکلرین بو مراسیمی‌نین آدی، قدیم سوریانیلرده و آسوریلرده ده عینی معنانی وئرن بیر کلمه‌دیر: یلدا.

بیلدیگینیز کیمی تورک کلاسیک ادبیاتیندا بؤیوک چیلله‌نین ایلک گئجه‌سینه، "یلدا گئجه‌سی" ده دئییلمیشدیر. بو گون بعضی شهرلی آذربایجانلیلار یلدا گئجه‌سی ترمینینی ده چیلله گئجه‌سی ایله پارالل ایشلدرلر.

اصلینده سوریانیجه اولان " یلدا " سؤزونون آنلامی " دوغوش" دئمکدیر. آسورجادا ایسه عینی ایله " بت یلدا " سؤزو دوغوشدور. دئمک " یلدا " یاخود " گون‌دوغان "دان اعتیبارا گونلر بؤیومگه باشلار، بونا گؤره ده دوغوش معناسی وئرن بو آدلاری اونا وئریلمشدیر.

آرتیرمالییام بو اینانج دونیانین ایلک کریستیان خالقی اولان آسوریلرین طرفیندن سونرالار حضرت مسیحین دوغوشو ( میلادی ) ایله عوض ائدیلرک، مسیحیلرین ایچینده

" کریسمس" اولاراق یاییلمیشدیر.

چیلله‌نین لغتده و خالق تقویمینده‌کی آنلامی:

قیرخ آنلامینا گلن تاتجا " چهل" یاخود " چل" کؤکوندن اولان "چیلله" سؤزونون آنلامی آذربایجان دیلی‌نین ایضاحلی لغتینده بئله قئیده آلینمیشدیر:

1- دوغوشدان، تویدان و یا اؤلمکدن کئچن قیرخ گونلوک مدت

2- قیشین بؤیوک و کیچیک چیلله‌دن عیبارت ایلک ایکی آیی ( ایضاحلی لغت، چیلله ماده‌سی )

فرهنگ معین‌ده ایسه بونلاردان علاوه " درویشلرین بیر بوجاغا سیغیناراق قیرخ‌ گونلوک ریاضت ایچینده عیبادت ائتمه‌لری" آنلامی دا قید اولموشدور.

( فرهنگ فارسی، چله ماده‌سی).

قید ائتمک لازیمدیر کی اؤزبکیستان و قاراچای تورکلری ائله‌جه ده ایران تاتلاری آراسیندا قیش چیلله‌لریندن علاوه، یای چیلله‌لری ده وار. یای چیلله‌سی تیر آیی‌نین اوّلیندن باشلار. ایلین ان ایستی زامانینا فارسلارین " چلّه‌ی تابستان " دئدیکلری ده ائله همین خالق تقویمینه عایید ترمیندیر. یای چیلله‌لری ده قیشین‌کی کیمی ایکی بؤیوک و کیچیک چیلله‌دن عیبارتدیر و جمی 60 گون سورر.

آذربایجان و تورکیه‌ده "چیلله" سؤزو باشقا بیر آنلام دا داشیماقدادیر، او دا چتینلیک و زحمت دئمکدیر. دئمه‌لی هله ده خلق ایچینده ایشلنمکده‌ اولان "چیلله تؤکمک، چیلله کسدیرمک، چیلله‌سی چیخماق"، بیر گلینین، زاهی‌نین، اوشاغین... هانسیسا بیر چتینلیک ویا زحمتدن قورتولماسینا عایید ایشلنن ترمینلردیر.

ناصر منظوریه گؤره چیلله سؤزو تورکجه‌دیر  معناسی ایسه سون درجه گئریلمه و چکیلمه‌دیر. چیلله‌گئجه‌سی ده قیش فصلی‌نین ان سویوق و ان اوزون گئجه‌سی اولدوغوندان بو آد اونا وئریلمیشدیر.  ( منظوری ناصر )

آنجاق بونو دا دئمه لییم کی سایین ناصر منظوری‌نین چیلله‌یه وئردیگی بو یئنی معنایه هئچ بیر سؤزلوکده راسلامادیم.

آذربایجان خالق تقویمینده اساس قیش یئتمیش گوندن عیبارتدیر:

40 گون بؤیوک چیلله: دی ‌آیی‌نین اوّلیندن ( دسامبرین 22_سیندن ) بهمنین دوققوزونا کیمی ( یانوارین 29_ونا کیمی )

20 گون کیچیک چیلله: بهمنین اونوندان ( یانوارین 30_وندان ) بهمنین سونونا کیمی

( فئورالین 19_ونا کیمی )

10 گون قاری‌ننه چیلله‌سی: ایسفندین بیریندن ( فئورالین 20_سیندن) اسفندین اونونا کیمی

( فئورالین سونو مارتین بیرینه کیمی ) ( انجوی شیرازی ص 42)

خالق اینانجلارینا گؤره بؤیوک و کیچیک چیلله ایکی باجیدیر. بو اوچ شر قوه‌لرین ( بؤیوک باجی، کیچیک باجی و قاری ننه‌نین) هر اوچونون ده مونث یاخود قادین اولماسی،  اونا عایید اینانجلارین  آناارکیل‌لیک ( مادرشاهلیق ) دؤوروندن گلیب بیزه چاتدیغینی ثبوت ائتمکده‌دیر.

ایکینجی بؤلوم:

آذربایجاندا چیلله مراسیمی:

چیلله قارپیزی

آذربایجاندا قیشا گیرمزدن اول قیش تدارکو گؤرولر، بیر چوخ یئرلرده بوتون پاییز آیلاریندا‌ قادینلارین اساس چالیشماسی قیش زومارینا صرف اولار. قوورما، تورشو، لاواشا، دن _ دؤش، یئرآلما، سوغان، قوروگؤی، روب و ... بو کیمی یئمکلری حاضیرلاییب، قیش زوماری ائدرلر. بونلارین ایچینده بیر ده " چیلله قارپیزی " اولمالیدیر.

بؤیوک چیلله باشلانان گئجه هامی بیر-بیرینین ائوینه توپلانار، بیر چوخلو قورو یئمیشلر

( سبزه، جویز و قاخ... )، قووورغا، اییده، بعضا ده نار (  و بو کیمی یاش مئیوه‌لر )، پشمک، قوووت، حالوا قوناقلار اوچون گتیررلر، ان سوندا دا چیلله‌ قارپیزینی دیلیم _ دیلیم کسیب هامییا پایلارلار. چیلله قارپیزینی هامی یئمه‌لیدیر، بیریسی ائوده اولماسا دا پایینی ساخلارلار و بئله اینانارلار کی چیلله قارپیزینی یئسه‌لر اونلارا سویوق دیمییه‌جک.

سالماسدا یاشایان کوره‌سوننولرین بئله بیر قایداسی وار کی چیلله‌قارپیزینی مجلیسده اولان آغ‌ساققاللارین بیری کسیب « قادا_ بالامیزی بو گئجه کسدیک » دئیر و صاباحیسی گون چیلله قارپیزینین قابیقلارینی آخار سویا وئررلر ( فیروز سعیدی ).

چیلله‌لیک:

چیلله گئجه‌سی اوغلان ائویندن آداخلی قیزا چیلله‌لیک گؤندریلر، دئمه‌لی چیلله گئجه‌سینه عایید یئمکلر او جمله‌دن: پشمک، قوووت، حالوا، قورو یئمیشلر، نار و ان واجیب اولان چیلله قارپیزینی ( عموما بزه‌یرک )، بیر خونچادا توپلانیب، آخشام باشی قیز ائوینه گؤندریلر.

ائولندیکدن سونرا دا بیر نئچه ایل قیز گلینه چیلله‌لیک گئدر، آمما بو دؤنه خونچا اوغلان ائویندن دئییل، قیز ائویندن گؤندریلر. قیزین آتا _ آناسینا گؤره بو هدیه‌لر اوغلان ائوی یانیندا قیزلارینین باش اوجالیغی ساییلیر.

چیلله گئجه‌سی اوخونان نغمه‌لر:

مراسیم و مؤسیم نغمه‌لرینین بیر پاراسی چیلله ایله علاقه‌داردیر. داش ماکیدا چیلله گئجه‌سی بو نغمه‌نی اوخویارلار:

آی چیلله _ چیلله قارداش

آتین قمچیله قارداش

بیر گلدین دانیشمادین

قلبیم آچیلا قارداش ( انجوی شیرازی، ص  47)

مشهور فولکلورشوناس عزیزه خانیم جعفرزاده ده اؤز آتاسیندان ائشیتدیگی بو نغمه‌نی بئله ثبت ائتمیشدیر:

قوووب، قیشی آیازی

کسدیک چیلله قارپیزی

آللاه یئتیرسین روزی

ائل قالماسین تامارزی

کلاسیک ادبیاتیمیزدان، ماکیلی شاعیر "یلدا" نین دیللر ازبری اولان بو میصراعلاری، دا چیلله گئجه‌لری ییغینجاقلاریندا بیر تاپماجا کیمی اوخونار:

یلدا گئجه‌سی بیردی

ایلده بیر اولار یلدا

یا رب بو نئجه سیردی

بیر آیدا ایکی یلدا ؟

بورادا سئوگیلی‌سی‎نین آی اوزونون ایکی طرفینده ساللانان هؤروکلرینی گؤرن شاعیر، اونو بیر آیا و ایکی قارا و اوزون یلدا گئجه‌سینه بنزدرک بو اسرارانگیز گؤزللیگین قارشیسیندا حیرته دالمیش و بو اینجه شعری یاراتمیشدیر.

فالا باخما:

. چیلله گئجه‌سی فالا باخارلار، کندلرده و ائلات ایچینده یایغین فاللار بایاتی فالی و قولاق‌آسدیدیر. قئید ائتمک لازیمدیر کی بو فاللار چیلله گئجه‌سیندن علاوه آخیر چرشنبه‌ده ده یاییغیندیر.

بایاتی فالی:

چیلله گئجه‌سینده بیر قیز اوشاغینی بولاق باشیندان سو گتیرمگه گؤندررلر، او یول بویو کیمسه ایله دانیشمامالی، چاغیرسالار بئله جواب وئرمه‌مه‌لیدیر. قیز گتیردیگی سو کؤزه‌سینی ائوده آغ‌ بیرچک بیر خانیما تاپشیرار، او دا سویو تؤکر بیر قابا اوستونه ده تمیز بیر پارچا چکر. سونرا قیز گلینلر و فالینا باخماق ایسته‌ین خانیملار قابین اطرافینا توپلانار، هره‌سی اؤزوندن بیر نیشان سو قابی‌نین ایچینه آتار. مثلا مینجیق، اوزوک، سانجاق و ساییره، قیزلاردان بیری الینی سالار قابین تکینه و سویو دولاندیرا-دولاندیرا، مجلیسده‌کیلر ده هره‌سی ایسته‌دیکلری بایاتی‌نین ایلک میصراعسینی اوخویارلار،

مثلا بیری دئیر:

_ الینده بایدا گلین

او بیری ایسه:

_ قاپیدان بیری گلدی

و.......

کیمین قابا آتدیغی نیشان قیزین الینه گلسه، اوخونان سون بایاتینی کامیل‌لشدیرمه‌لیدیر و او بایاتی همین شخصین وصف-حالیدیر دئیرلر. مثلا:

الینده بایدا گلین

دوروبدو چایدا گلین

تانری مورادین وئرسین

آچیلان آیدا گلین

(بونون معناسی بودور کی نیشان صاحیبی گلن آی اؤز مورادینا چاتاجاقدیر)

قاپیدان بیری گلدی

گؤزومون نورو گلدی

بو آرخی کیم آریتدی

سو بئله دورو گلدی

(دئمک نیشان صاحیبی‌نین یولدا مسافیری وارسا، او ساغ- سلامت گلیب، چاتاجاق، یا دا نیشان صاحیبی‌نین گلن گونلری خئییرلی و ایشیقلی اولاجاق) ( یکانی زارع صص64-66).

.

. قولاق آسدی:

کند ائولرینده بیر _ بیرینین دامینا چیخیب، قولاق یاتیردارلار گؤرسونلر ائو اهلی ندن دانیشیر. سؤزلری هر بیر مؤوضوعدا اولسا، اؤز فیکیرلرینجه اونو بیر یئره یوزوب، اورکلرینده توتدوقلاری نیتین جوابینی آلارلار.

اونا گؤره ده بو گئجه هامی چالیشار خوش صؤحبتلر، یاخشی سؤزلر دانیشسین، آغیزینی خئیره آچسین، دئیرلر ائشیدن اولار قوی قولاغینا خئییرلی سؤزلر دَیسین، بلکه موشگولو آچیلسین! (یکانی زارع ص 66).

چیلله‌لرین دئییشمه‌سی:

خالق اینانجلارینا گؤره ، بؤیوک چیلله نیسبتا عاغیللی و انصافلیدیر، آما کیچیک باجی عکسینه چوخ عصبی و منطیقسیزدیر. آجیغی توتاندا کیمسه‌یه آمان وئرمز. اردبیلده چیلله گئجه‌‌سی یئییب، ایچدیکدن سونرا جماعت چؤله چیخار و شاختایا اوز توتوب، دئیرلر:

- بؤیوک چیلله! سن آللاه برک توتما

بونو دئیرکن ده اینانیرلار کی دوغرودان دا بؤیوک باجی بونلارین سؤزونو ائشیدیر و بو قیشی  برک توتمایاجاق.

بؤیوک چیلله و کیچیک چیلله آراسیندا خالقیمیزین دیلینده دولاشان بئله بیر میتولوژیک روایت وار:

"بیرگون بو ایکی باجی بؤیوک چیلله و کیچیک چیلله اییده آغاجی آلتیندا اوتوروب، دانیشیردیلار، کیچیک باجی ، بؤیوک باجیدان سوروشار:

_ سن گئتدین نئیله‌دین؟

دئیر :

_ من گئتدیم هامی‌نین اللرین تندیرین اوستونه سالدیم، دونداردیم، اوشوتدوم، ناخوشلاتدیم، گلدیم!

کیچیک باجی دئیر:

_ بولار بیر ایش دئییل کی من گئتسم، قاریلاری کورکدن، لولئیین‌لری لولوکدن، گلینلری بیلکدن، کؤرپه‌لری بلکدن ائلرم!

بؤیوک باجی دا دئیر کی:

سن ده بیر ایش گؤره بیلمزسن چونکو قاباغین یازدی، عؤمورون آزدی.

بو توفارقان واریانتی ایدی، خویدا دا بئله دئیرلر:

« بؤیوک چیلله دئیر:

من گئتدیم هامی‌نین اللرین باغلادیم، تندیرین اوستونه سالدیم گلدیم.

کیچیک چیلله ده دئیر:

من سنین کیمین دئییلم، گئدیب، هامینی تندیردن قوووب، کوفله‌دن چیخاراجاغام، اوشاقلارین اللرین بئشیکده، قوجالارین اللرین بوز سیندیراندا چاتلاداجاغام ، گلینلرین الینی بولاق باشیندا دوندوراجاغام».

کوسا _ گلین:

ایکی چیلله‌نین آراسیندا بوتون قیش بویونجا چوخ اسکی زامانلاردان قالان کوسا_ گلین، خیدیر نبی، سایاچی کیمی مراسیملر و بایراملار کئچیریلر.

بورادا میثال اوچون کوسا _ گلین مراسیمینه قیساجا ایشاره ائده‌جگم:

کوسا_ گلین مراسیمی زیرنا، دوهول ایله مشایعت اولار، کوسا یئل قوواندان ساققال قویار، باشینا ایکی بوینوز تاخار، یانینا دا بیر گلین سالار، بیر ده اؤزویله چووال داشییان بیریسینی دولاندیرار. بونلار کند ایچینه گلیب، چالیب، اوخویوب، اوینایارلار. کوسا _ گلین شعرلریندن بیر نئچه‌سینی آشاغیدا وئریرم:

کوسا گلیر هاوادان

ساققالی یئل قووادان

کوسانین پایین گتیر

آی خانیم، ائوین آوادان

***

.*هه

جانیم قاراباش قویون

قارلی داغلار آش قویون

اوچ گون، اوچ گئجه کئچر

کوسایا یولداش قویون

.*****

***

جانیم او قاتار کئچی

قایادا یاتار کئچی

قیش سویوغو گلنده

بالانی آتار کئچی

.

* ***

آی خالا خالا دور ایندی

یوک دیبینه سوز ایندی

چؤمچه‌نی دولدور ایندی

آللاه بالان ساخلاسین

دو بیزی یولا سال ایندی (انجوی شیرازی ص 95-98)

چیلله قوودو:

قیشین باشلانقیجیندا چیلله‌لری قارشیلایان خالق، کیچیک چیلله‌نین سون گونو ده اونو قووالایاراق یولا سالار.

آذربایجاندا کیچیک چیلله‌‌نین سون گئجه‌سینه کورداوغلو بعضا ده صیاداوغلو دئیرلر. بو گئجه قیز _ گلینلر داما چیخار و دامدا اود یاندیریب، قارلاری اونون اوستونه سوووراراق اوخورلار:

چیلله قوودو، چیلله قوودو

سحر مینجیق، سحر مینجیق (انجوی شیرازی ص48)

سحر مینجیق دئدیکده صاباحیسی گون مینجیق _ مینجیق یاغیش یاغاجاغینا اینانارلار. سایین قالادا ایسه بو شعر اوخونار:

چیلله قاچدی‌ها چیلله قاچدی

بالالارینی گؤتدو قاچدی

کورد اوغلو:

چیلله‌ نین سون گونو حاققیندا دا میتولوژیک بیر روایت وار:

« دئییرلر کیچیک چیلله‎نین ایلک گونونده، لئیلک گلیب گؤلون دونوق سولارینا قونوب، بوزلاری اریدر. آما بیر دفعه هاوا بتر کولک ائلیردی. یامان سویوق دوشموشدو، پیشیکلر میرنووا دوشوب، آج قورد آدام اتینه یئریکله‌میشدی.  خالق نه قدر حاجی لئیلگین یولونو گؤزله‌دیلرسه اوندان خبر اولمادی.

صیاد بابا دئدیکلری بیر تاری تانییان، آغزی دعالی یاخشی کیشی وار ایدی او جماعته توختاخلیق وئریب، دئییردی: « نییاران اولمایین حاجی‌لئیلک هریاندان اولسا گلیب، چیخار. بیر آز دا دؤزمه‌لییک ».

آما گؤزله گؤزون وار اولسون. ‌لئیلکدن خبر اولمادی آخیردا جماعت یورولوب، کور _ پئشمان ائولرینه دؤندولر. صیاد بابانین کورداوغلو آدیندا بیر اوغلو وار ایدی، ائوه گلیب، اوغلونا دئدی: « اوغلوم دور پار _ پالتاریوی گئی! باخ گؤر بلکه حاجی‌لئیلک گلیب، گدیکده قالیب ».

کورداوغلو چاریقلارینی گئییب، پاتاواسینی باغلادی، کورکونو ده چیگنینه سالیب، آلا چلپوو یاغا-یاغا داغ یوخاری یولا دوشدو. آخیردا گئدیب، یوخوشون باشینا چاتدی. باخیب گؤردو صیادبابا دئین کیمی لئیلک گلیب، قاردا قالیب. تئز اونو قوجاغینا آلیب، کنده ساری قاییتدی، بونو گؤرن کیچیک چیلله لاپ سالدی عینادینا ساغدان سولدان چارپاز قار یاغدیریب، کولک ائله‌دی. کورداوغلو، لئیلک اوشومه‌سین دئیه اونو کورکونون ایچینه آلدی، آما کیچیک چیلله قارلاری صیاداوغلونون اوز گؤزونه سوووروب، یولونو آزدیردی. کورداوغلو بیر داشین دالیندا گیزلنیب، اؤزونو کولکدن قورویوب، لئیلک ایله سحره کیمی اورادا قالدی.

آما گل گؤر کی کورداوغلو گلمه‌یینجه آتا _ آناسی برک نییاران قالدیلار، گئجه‌نی بیر نئچه ساعات یولا گؤز تیکدیلر، خبر اولمادی، کور _ پئشمان باشلارینی آتیب، یاتدیلار.

آناسی یاتدیغی یئرده دؤشونو چیخاریب، یئره دایادی، سحره یاخین صیاد بابانی اویاتدی کی « موشتولوغومو وئر، اگر کورداوغلو ایندییه‌جن دیری قالسا داها بوندان سونرا اؤلمز »دئدی.

دئدی: من دؤشومو یئره دایامیشدیم، سحره کیمی سویوقدان آز قالا دونوردو، آمما ایندی یئر قیزیشدی، دئمه‌لی یئر نفس چکیب، قیزیشماغا باشلامیشدیر!

بیر آزدان گؤردولر کورداوغلو ساغ _ سلامت گلیب، چیخدی.

او ‌لئیلگی ده بیر باشا گؤل سولارینا آپارمیش، او دا بوزلاری اریتمگه باشلادی ».

سونوج و سون سؤز:

1- چیلله‌یه عایید اینانجلار، آناارکیل‌لیک (مادرشاهلیق) دؤرونه قاییدیر.

2- چیلله مراسیملری، ایکی هدفی قصد ائدیر: بیرینجیسی بوللوق، آللاهدان برکت ایسته‌مه و ایکینجیسی  اینسانلاری  قیشین چتینلیکلرینه قاتلاشماق اوچون روحا حاضیرلاتماق .

3- آذربایجاندا بؤیوک چیلله‌دن کیچیک چیلله‌یه ایکی آی سورن مراسیم اصلینده چوخ مرکب و بؤیوک بیر کمپلکسدیر. اورادا ایلنجه، ماهنی، رقص، اینانج، فال، میتولوژی، بیر چوخ عادت عنعنه‌دن بحث ائتمک اولار.

و سون سؤز: بو عادت _ عنعنه‌لرین بیریسی ده چیلله گئجه‌سینده هامی‎نین آغیزلارینین خئیره آچیلماسیدیر. قوی منیم ده  سون سؤزوم خئییردوعا ایله بیتسین:

یایینیز یایلاق ، قیشینیز قیشلاق ایچینده اولسون!

یازینیز آیرانسیز، قیشینیز یورغانسیز اولماسین!

قارلی قیشینیز اولسون، کؤلگه‌لی یایینیز !

قارشی گلن قیش هاردا قیشلاسا دا، اوغول_ اوشاغینیزین  جانیندا قیشلاماسین!

سون