زندگی نامه محمد بی ریا
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلی
شاگرد:
ایسته ییرسن کی،معلّم،بیز اورک دن باریشاق
آغزیمیــزدا دیلیمیــز وار،قوی او دیلــده دانیشاق
مــدنیّت بورومـــوش علـــم ایلـــه دونیـــا اوزونــو
داها تنبل لییی آت گل گئجه_ گوندوز چالیشاق
:معلّم
اشـتباه ائیلمــه یین وار هر ایشین قاعـده سی
او شیرین یئرلــی دیلـین مرکزه یوخ فایـده سی
امر ائدیبلر کی،سوخام آغزیوا جبـره ن بو دیلـی
دونیادا فارس دیلیدیر جوملـه دیلین والیده سی
:شاگرد
آی معلّـــم اونـــو اؤیــــرنمه یه یــــوخ طـــاقتیمیز
آنا دیلـــده دانیشیب گولــمک اولـوب عـــادتیمیز
چـوخ بؤیوکـدور او غریب دیل جیراجاق آغزیمیزی
بیـــز تصــــوّر ائله دیکــــجه دییشـــیر حـــالتیمیز
:معلّم
سیز اوشاق سیز نه بیلیرسیز ای اوغول یاخشی_یامان
خوراساندا بو دیله حرمــت ائـــدیر پیر و جــــوان
اونلارین خاطیرینــه سیزده گـــرک اؤیــرنــه سیز
سؤزومو رد ائله سـیز دولـت ائدر باشقا گومــان
:شاگرد
آی معلّــم بیــر اوتـان،ری لــی،گیلانی دئییلیک
ائلیمیــز یوردومــــوز آیـــری گـــاوالانلی دئییلیک
آزریســـتاندی بیــــزیم ملّتیمیـــز تاریخـــه بـــاخ
معده دن سؤیله میریک فیکری دومانلی دئیلیک
:معلّم
منــه تــاریخ اوخومــاق اینــدی یاراشـماز بیلیرم
دوزو لاپ زور_زوراکـی حــاققیزی اینکــار ائــدیرم
دیلیزی ترک ائله ییب ایندی گرک فارسلاشاسیز
آدی زی تـــــــاریخین اوّل واراقینــــدان ســـیلیرم
بسله نیر قلبیمده سونسوز حورمت، آذربایجانا
ایسته رم دونیاده من حوریت آذربایجانا
سانمایین اوز یوردومون اسرارینا بیگانه یم
من اونون سودای عشقیندن بوجور دیوانه یم
شمعه بنزر، دوره سینده فیرلانان پروانه یم
قویمارام اصلا قویولسون منت آذربایجانا
شاعیرم بیر بولبولم من، آشیانه مدیر وطن
سئیرگاهیم دیر افقلر، خوابگاهیم دیر چمن
چولده بیتمیش لاله لر، داغلاردا آچمیش یاسمن
هر بیری وئرمیش یئنه بیر زینت آذربایجانا
بیر گوزلدیر سئودیگیم کی، حسنونون حیرانیام
من اونا تعریف یازان شاعیرلرین قوربانییام
بیلمیرم صوفی پرستم، عارفم، روحانییام
قائلم معناده من، بیر قیمت آذربایجانا
من خیانت ائتمه دیم مرحوم اولان اجدادیما
ارث تک وئردیم بو یوردو، قهرمان اولادیما
حفظ ائدیب بو اولکه نی، باش اگمه سین جلادیما
اونلارین آوازی وئرسین، شهرت آذربایجانا
پایدار اولسون گوروم اودلو آلاولار تورپاغی
دالغالانسین شانلی بورجوندا عدالت بایراغی
قصردن خوشدور منه هر داخماسی، هر چارداغی
بسله نیر قلبیمده سونسوز حرمت آذربایجانا
بیز دونیانین قورخو بیلمز بیر قهرمان ائلی ییک
آلاولاردان یارانیلمیش آذربایجان ائلی ییک
****
یوردوموزو یاشاداجاق آدیمیزلا ، سانیمیز
هندوستانین داغلارینان محکم دیر ایمانیمیز
تاریخلرین زینتی دیر شوهره تیمیز شانیمیز
بونا شاهید بدن ده کی ایلیگیمیز، قانیمیز
بیز دونیانین قورخو بیلمز بیر قهرمان ائلی ییک
آلاولاردان یارانیلمیش آذربایجان ائلی ییک
****
بیز بیر ائلیک بیلسین هامی آندیمیزدیر،سوزوموز
خایینلره مرحمتله باخا بیلمز گوزوموز
خلقیمیزی حیفظ ائتمیشیک ایللر بویو ، اوزوموز
تیکیلمه میش یئره بیزیم آلنی آچیق اوزوموز
بیز دونیانین قورخو بیلمز بیر قهرمان ائلی ییک
آلاولاردان یارانیلمیش آذربایجان ائلی ییک
****
بیر یولوموز واردی اودا،حوریتین یولودور
باشدان-باشا اورگیمیز صداقتله دولودور
آذربایجان ائلی،حقیقتین بوکولمه ین قولودور
بیز دونیانین قورخو بیلمز بیر قهرمان ائلی ییک
آلاولاردان یارانیلمیش آذربایجان ائلی ییک
****سود وئریبدیر بیزه آنا ،ایشیغیندا اولکه لرین
بسلنمیشیک قوجاغیندا آل گونشلی سحرین
هر یئرینی بوروموشوک قافلانکنی نین-خزرین
آلیر بیزدن بوتون ائللر سوراغینی ظفرین
بیز دونیانین قورخو بیلمز بیر قهرمان ائلی ییک
آلاولاردان یارانیلمیش آذربایجان ائلی ییک
قم(غم) چکمه عموغلو هله بو میللت آییلماز
آج لوت قالا داییم،چکه مین ذلت آییلماز
مشروطه اوچون تؤکدوله بو شهریده قانلار
قانون- ائ اساسی دییه جان وئردی جاوانلار
آخیردا یئنه حؤکموران اولدو بیزه خانلار
کئچدی باشینا توربا داحی اوممت آییلماز
قم چکمه عموغلو هله بو میللت آییلماز
هر عصریده توش اولدو بلایه بلایه یازیغ ایران
اولموشدو سیپر جؤوو-او-جفایه یازیغ ایران
سون گونده اسیر اولدو ریزایه یازیغ ایران
چکدی نقدر رنج-او-سیتم مئحنت آییلماز
قم چکمه عموغلو هله بو میللت آییلماز
ایرانلی اسیردیر اونو قول خاق ائدیب الله
حاقین طلب ائتسه اولاجاغ عرضیده گومراه
لازیم دئییل ایرانلی هر ایشدن اولا آگاه
جوخ برک یاتیب اولسا نقدر صحبت آییلماز
قم چکمه عموغلو هله بو میللت آییلماز
عصرافیل ایر سووری چیخیب ارشیده چالسا
هئچ دورمایاجاغدیر نقدر بو دالی قالسا
گر مخلوقون احوالینی مندن خبر آلسا
هر کس دییرم دورما چاتیب فورصت آتیلماز
قم چکمه عموغلو هله بو میللت آییلماز
ایرانلی گرک اولماسین آفاقیده آزاد
قان آغلاییب ائتسین گرک او ناله- وو- فریاد
همسایهلری ائتسه ایر لوطفیله ایمداد
دوشمز باشا ائتمز ابه دن هیممت آییلماز
قم چکمه عموغلو هله بو میللت آییلماز
بئش یورقانین آلتیندا بو تمبل نئجه یاتمیش!
چیخمیر نفهسی فیس- فیسئ دیر قان تره باتمیش
توپ گوله لری عالم-ای ایمکانی اویاتمیش
واه…واه! اونو قویماز دورا بو قیفلت آییماز
قم چکمه عموغلو هله بو میللت آییلماز
بیر گون گلجک من گؤرورم دیک دوراجاقسان
اطرافه باخیب باشه جوتللی ووراجاقسان
هر یئرده گئدیب بوینونو موتلق بوراجاقسان
وئر اوندا رییاسیز سؤزومه قییمت آییلماز
غم چکمه عموغلو هله بو میللت آییلماز
بسله نیر قلبیمده سونسوز حورمت آذربایجانا
ایسترم دونیادا من حورریت آذربایجانا
سانمایین اوز یوردومون اسرارینا بیگانه یم
من اونون سودای عشقیندن بوجور دیوانه یم
شمعه بنزر ، دوره سینده فیرلانان پروانه یم
قویمارام اصلا قویولسون میننت آذربایجانا
شاعیرم ، بیر بولبولم من، آشیانه م دیر وطن
سئرگاهیم دیر افق لر ، خوابگاهیم دیر چمن
چولده بیتمیش لاله لر، داغلاردا آچمیش یاسمن
هر بیری وئرمیش یئنه بیر زینت آذربایجانا
من خیانت ائتمه دیم مرحوم اولان اجدادیما.
ارث تک وئردیم بو یوردو قهرمان ائولادیما
حفظ ائدیب بو اولکه نی باش اگمه سین جللادیما
اونلارین آوازی وئرسین ، شهرت آذربایجانا
تک بیر سنه اوره ک دولوسو باغلاییب امید
دائم الین له حس ائله ییردیم نجاتیمی
آزادلیقین یولوندا سنی ائتدیلر شهید
بی رحملر زهرله دیلرشن حیاتیمی
قلبیم اینانمیرام دوزه بو سون مصیبته
باعث لرین دوچار اولا نفرین ولعنته!
× × ×
هر زحمته تحمل ائده ن, بی نوا آنان
مین ذوق آلیردی نازینی چکدیکده صبح وشام
ایندی روادیر ای گوزومون نورو, ناگهان
من اوز بویوم برابری اوغلومدان آیریلام؟
یوخ – یوخ! جهانی ترک ائله ییب ئولمک ایستره م
هجرینده قویمارام اوره گیم باغلاسین ورم
× × ×
آلدی قراروصبریمی, دهشتلی ماتمین
اولدوم بلای فرقت وحسرتله روبرو
سنسیز نه حظی وار, داها معناسیز عالمین؟
چوخ گوردو بیر سنی منه بو چرخ کینه جو
حقیمده روزگار ائله دی ظولمونو تمام
یولداشلازین گرک آلا ظالمدن انتقام
ای اؤلکه می ظلم ایله قویدون دهرده ویران
محکوم اولا بیلمز سنه بوندان سورا اینسان
اینسان ازلیندن یارانیب اشرف خیلقت
لاییق دئییل اصلا اونا زنجیر اسارت
قوی بیزده بیر اینسان تک اولاق ناییله آمال
گل ائتمه بیزیم حاققیمیزی قهر ایله پامال
ایسته ییرسن کی،معلّم،بیز اورک دن باریشاق
آغزیمیــزدا دیلیمیــز وار،قوی او دیلــده دانیشاق
مــدنیّت بورومـــوش علـــم ایلـــه دونیـــا اوزونــو
داها تنبل لییی آت گل گئجه_ گوندوز چالیشاق
:معلّم
اشـتباه ائیلمــه یین وار هر ایشین قاعـده سی
او شیرین یئرلــی دیلـین مرکزه یوخ فایـده سی
امر ائدیبلر کی،سوخام آغزیوا جبـره ن بو دیلـی
دونیادا فارس دیلیدیر جوملـه دیلین والیده سی
:شاگرد
آی معلّـــم اونـــو اؤیــــرنمه یه یــــوخ طـــاقتیمیز
آنا دیلـــده دانیشیب گولــمک اولـوب عـــادتیمیز
چـوخ بؤیوکـدور او غریب دیل جیراجاق آغزیمیزی
بیـــز تصــــوّر ائله دیکــــجه دییشـــیر حـــالتیمیز
:معلّم
سیز اوشاق سیز نه بیلیرسیز ای اوغول یاخشی_یامان
خوراساندا بو دیله حرمــت ائـــدیر پیر و جــــوان
اونلارین خاطیرینــه سیزده گـــرک اؤیــرنــه سیز
سؤزومو رد ائله سـیز دولـت ائدر باشقا گومــان
:شاگرد
آی معلّــم بیــر اوتـان،ری لــی،گیلانی دئییلیک
ائلیمیــز یوردومــــوز آیـــری گـــاوالانلی دئییلیک
آزریســـتاندی بیــــزیم ملّتیمیـــز تاریخـــه بـــاخ
معده دن سؤیله میریک فیکری دومانلی دئیلیک
:معلّم
منــه تــاریخ اوخومــاق اینــدی یاراشـماز بیلیرم
دوزو لاپ زور_زوراکـی حــاققیزی اینکــار ائــدیرم
دیلیزی ترک ائله ییب ایندی گرک فارسلاشاسیز
آدی زی تـــــــاریخین اوّل واراقینــــدان ســـیلیرم
بسله نیر قلبیمده سونسوز حورمت، آذربایجانا
ایسته رم دونیاده من حوریت آذربایجانا
سانمایین اوز یوردومون اسرارینا بیگانه یم
من اونون سودای عشقیندن بوجور دیوانه یم
شمعه بنزر، دوره سینده فیرلانان پروانه یم
قویمارام اصلا قویولسون منت آذربایجانا
شاعیرم بیر بولبولم من، آشیانه مدیر وطن
سئیرگاهیم دیر افقلر، خوابگاهیم دیر چمن
چولده بیتمیش لاله لر، داغلاردا آچمیش یاسمن
هر بیری وئرمیش یئنه بیر زینت آذربایجانا
بیر گوزلدیر سئودیگیم کی، حسنونون حیرانیام
من اونا تعریف یازان شاعیرلرین قوربانییام
بیلمیرم صوفی پرستم، عارفم، روحانییام
قائلم معناده من، بیر قیمت آذربایجانا
من خیانت ائتمه دیم مرحوم اولان اجدادیما
ارث تک وئردیم بو یوردو، قهرمان اولادیما
حفظ ائدیب بو اولکه نی، باش اگمه سین جلادیما
اونلارین آوازی وئرسین، شهرت آذربایجانا
پایدار اولسون گوروم اودلو آلاولار تورپاغی
دالغالانسین شانلی بورجوندا عدالت بایراغی
قصردن خوشدور منه هر داخماسی، هر چارداغی
بسله نیر قلبیمده سونسوز حرمت آذربایجانا
بیز دونیانین قورخو بیلمز بیر قهرمان ائلی ییک
آلاولاردان یارانیلمیش آذربایجان ائلی ییک
****
یوردوموزو یاشاداجاق آدیمیزلا ، سانیمیز
هندوستانین داغلارینان محکم دیر ایمانیمیز
تاریخلرین زینتی دیر شوهره تیمیز شانیمیز
بونا شاهید بدن ده کی ایلیگیمیز، قانیمیز
بیز دونیانین قورخو بیلمز بیر قهرمان ائلی ییک
آلاولاردان یارانیلمیش آذربایجان ائلی ییک
****
بیز بیر ائلیک بیلسین هامی آندیمیزدیر،سوزوموز
خایینلره مرحمتله باخا بیلمز گوزوموز
خلقیمیزی حیفظ ائتمیشیک ایللر بویو ، اوزوموز
تیکیلمه میش یئره بیزیم آلنی آچیق اوزوموز
بیز دونیانین قورخو بیلمز بیر قهرمان ائلی ییک
آلاولاردان یارانیلمیش آذربایجان ائلی ییک
****
بیر یولوموز واردی اودا،حوریتین یولودور
باشدان-باشا اورگیمیز صداقتله دولودور
آذربایجان ائلی،حقیقتین بوکولمه ین قولودور
بیز دونیانین قورخو بیلمز بیر قهرمان ائلی ییک
آلاولاردان یارانیلمیش آذربایجان ائلی ییک
****سود وئریبدیر بیزه آنا ،ایشیغیندا اولکه لرین
بسلنمیشیک قوجاغیندا آل گونشلی سحرین
هر یئرینی بوروموشوک قافلانکنی نین-خزرین
آلیر بیزدن بوتون ائللر سوراغینی ظفرین
بیز دونیانین قورخو بیلمز بیر قهرمان ائلی ییک
آلاولاردان یارانیلمیش آذربایجان ائلی ییک
قم(غم) چکمه عموغلو هله بو میللت آییلماز
آج لوت قالا داییم،چکه مین ذلت آییلماز
مشروطه اوچون تؤکدوله بو شهریده قانلار
قانون- ائ اساسی دییه جان وئردی جاوانلار
آخیردا یئنه حؤکموران اولدو بیزه خانلار
کئچدی باشینا توربا داحی اوممت آییلماز
قم چکمه عموغلو هله بو میللت آییلماز
هر عصریده توش اولدو بلایه بلایه یازیغ ایران
اولموشدو سیپر جؤوو-او-جفایه یازیغ ایران
سون گونده اسیر اولدو ریزایه یازیغ ایران
چکدی نقدر رنج-او-سیتم مئحنت آییلماز
قم چکمه عموغلو هله بو میللت آییلماز
ایرانلی اسیردیر اونو قول خاق ائدیب الله
حاقین طلب ائتسه اولاجاغ عرضیده گومراه
لازیم دئییل ایرانلی هر ایشدن اولا آگاه
جوخ برک یاتیب اولسا نقدر صحبت آییلماز
قم چکمه عموغلو هله بو میللت آییلماز
عصرافیل ایر سووری چیخیب ارشیده چالسا
هئچ دورمایاجاغدیر نقدر بو دالی قالسا
گر مخلوقون احوالینی مندن خبر آلسا
هر کس دییرم دورما چاتیب فورصت آتیلماز
قم چکمه عموغلو هله بو میللت آییلماز
ایرانلی گرک اولماسین آفاقیده آزاد
قان آغلاییب ائتسین گرک او ناله- وو- فریاد
همسایهلری ائتسه ایر لوطفیله ایمداد
دوشمز باشا ائتمز ابه دن هیممت آییلماز
قم چکمه عموغلو هله بو میللت آییلماز
بئش یورقانین آلتیندا بو تمبل نئجه یاتمیش!
چیخمیر نفهسی فیس- فیسئ دیر قان تره باتمیش
توپ گوله لری عالم-ای ایمکانی اویاتمیش
واه…واه! اونو قویماز دورا بو قیفلت آییماز
قم چکمه عموغلو هله بو میللت آییلماز
بیر گون گلجک من گؤرورم دیک دوراجاقسان
اطرافه باخیب باشه جوتللی ووراجاقسان
هر یئرده گئدیب بوینونو موتلق بوراجاقسان
وئر اوندا رییاسیز سؤزومه قییمت آییلماز
غم چکمه عموغلو هله بو میللت آییلماز
بسله نیر قلبیمده سونسوز حورمت آذربایجانا
ایسترم دونیادا من حورریت آذربایجانا
سانمایین اوز یوردومون اسرارینا بیگانه یم
من اونون سودای عشقیندن بوجور دیوانه یم
شمعه بنزر ، دوره سینده فیرلانان پروانه یم
قویمارام اصلا قویولسون میننت آذربایجانا
شاعیرم ، بیر بولبولم من، آشیانه م دیر وطن
سئرگاهیم دیر افق لر ، خوابگاهیم دیر چمن
چولده بیتمیش لاله لر، داغلاردا آچمیش یاسمن
هر بیری وئرمیش یئنه بیر زینت آذربایجانا
من خیانت ائتمه دیم مرحوم اولان اجدادیما.
ارث تک وئردیم بو یوردو قهرمان ائولادیما
حفظ ائدیب بو اولکه نی باش اگمه سین جللادیما
اونلارین آوازی وئرسین ، شهرت آذربایجانا
تک بیر سنه اوره ک دولوسو باغلاییب امید
دائم الین له حس ائله ییردیم نجاتیمی
آزادلیقین یولوندا سنی ائتدیلر شهید
بی رحملر زهرله دیلرشن حیاتیمی
قلبیم اینانمیرام دوزه بو سون مصیبته
باعث لرین دوچار اولا نفرین ولعنته!
× × ×
هر زحمته تحمل ائده ن, بی نوا آنان
مین ذوق آلیردی نازینی چکدیکده صبح وشام
ایندی روادیر ای گوزومون نورو, ناگهان
من اوز بویوم برابری اوغلومدان آیریلام؟
یوخ – یوخ! جهانی ترک ائله ییب ئولمک ایستره م
هجرینده قویمارام اوره گیم باغلاسین ورم
× × ×
آلدی قراروصبریمی, دهشتلی ماتمین
اولدوم بلای فرقت وحسرتله روبرو
سنسیز نه حظی وار, داها معناسیز عالمین؟
چوخ گوردو بیر سنی منه بو چرخ کینه جو
حقیمده روزگار ائله دی ظولمونو تمام
یولداشلازین گرک آلا ظالمدن انتقام
ای اؤلکه می ظلم ایله قویدون دهرده ویران
محکوم اولا بیلمز سنه بوندان سورا اینسان
اینسان ازلیندن یارانیب اشرف خیلقت
لاییق دئییل اصلا اونا زنجیر اسارت
قوی بیزده بیر اینسان تک اولاق ناییله آمال
گل ائتمه بیزیم حاققیمیزی قهر ایله پامال
گل ای عجل! عالمده بوگوندن منه یار اول
آرتیق داها قویما یانام اودلاردا سبب سیز
ای طالعیمین غونچاسی قوپ سنده یئتر سول!
مومکون دئییل هر آلچاغا دونیاده چوکم دیز
****
ای وارلیقیمین شمعی خموش اول، ابدی سون
جیسمیمده کی آتش ، قوی اومیدیم کیمی سؤنسون
دؤن سنده وجودیم!قاراداش پارچاسینا دؤن!
قوی مسلکیم، آمالیم، عقیدم کوله دؤنسون
***
یوخ…!یوخ…!من اولرسمده اگر مسلکیم اولمز
اود پارلایاجاق داییم اوفقلرده گونش تک
بیر نور حقیقت دی کی ،کورلار اونو گورمز
حقسیزلیگه هر نوقطه ده غالیب دیر او مسلک
