دکتر جواد هئیت

   ترکی سنقری لهجه ای است از لهجه های ترکی ایرانی که زبان مادری مردم شهر کوچک سنقر در ٨٣ کیلومتری شمال شرقی کرمانشاه و ده اطراف آن (قلعه فرهادخان و غروه) میباشد. مردم اطراف این نواحی کرد و فارس اند و در نقاط دورتر ترک زبان هستند [منظور ترک میباشد]. این لهجه ترکی اولین بار توسط ویندفور windfuhr و بعدا بوسیله پرفسور گ. دورفر (استاد زبانهای ترکی دانشگاه گوتینگن آلمان) بررسی و شرح داده شده است.

ما بعد از مطالعه مقاله پرفسور دورفر به سنقر مسافرت کردیم و شخصا در محل زبان سنقری را مورد بررسی قرار دادیم. نوشته اخیر خلاصه ای از بررسیهای شخصی با مقایسه نوشته های دورفر میباشد.

در طول جنگ ایران و عراق هزاران نفر از اکراد به این شهر کوچ کردند و حالا اغلب اهالی به سه زبان (ترکی٬ کردی و فارسی) صحبت میکنند.

ترکی سنقری زبان مادری ٥٠-٤٠ هزار مردم سنقری است. ویژگیهای آن بطور خلاصه عبارتند از:

فونم ها: - در این لهجه هفت مخرج صدادار موجود است. بر خلاف ترکی آذری [منظور ترکی آذربایجانی میباشد] و آناتولی "ای" کوتاه= یعنی "ı" و "اؤ=ö" وجود ندارد.

- بعلاوه مخرج "او˚=o" به "اۇ=u" و "اؤ=ö" به "اۆ=ü" و کسره [=eائ] به "ای=i" تبدیل شده است. مثلا به "قو˚ل" (بازو)٬ "قۇل" و به "گؤز" (چشم) "گۆز" و به "گؤل" (استخر)٬ "گۆل" و به "گؤک" (آسمان)٬ "گۆک" و به جای "ار" (شوهر)٬ "ایر" و به جای "ائو" (منزل)٬ "ایو" گفته میشود.

- در ترکی خراسان و ایناللو بویژه بعد از "گ"٬ "اؤ=ö"---ü<  و "o---u<" تلفظ میشود. - مانند لهجه ایناللو در هجای دوم مخرج "اۇ=u" حاکم است مثلا : آرتۇخ [آرتیق] (زیاد)٬ یئمه لۇ [یئمه لی] (خوردنی)٬ آرۇخ [آریق] (لاغر)٬ تاپدوۇخ [تاپدیق] (پیدا کردیم)٬ یاغلۇ [یاغلی] (چرب).

- بنا به مشاهدات شخصی "او˚=o" در هجای اول و حتی هجای دوم وقتی باقی میماند که قبل از "و=v" ٬ "اۇ=u" ٬ "ای=i" ٬ قرار گیرد. مثلا تو˚ولاماغ (گول زدن و چرخانیدن)٬ قو˚وماغ (راندن)٬ الو˚ای= əloi [الیوی] (دستت را).

- "ای=i" در بعضی کلمات در هجای اول بین کسره [=eائ] و "i" تلفظ میشود مانند بیز (ما)٬ سیز (شما). کسره در اغلب موارد "i" تلفظ میشود ولی قبل از صامت "ی" [y]٬ کسره خوانده میشود. مانند: بئیراغ [بایراق] (بیرق)٬ قۇزئی (شمال)٬ قئینه ماغ [قایناماق] (جوشیدن)٬ ائیران [آیران] (دوغ)٬ همچنین در کلمات بئش (پنج)٬ اۇزئگ [اۆزۆک] (انگشتر).

- "آ=a" در بسیاری از کلمات فتحه [ə] خوانده میشود: قره [قارا] (سیاه)٬ قرقه [قارقا] (کلاغ)٬ یسسی [یاسسی] (پخ)٬ اۇرته [اورتا] (وسط)٬ قیسقه [قیسسا] (کوتاه)٬ یاره [یارا] (زخم)٬ آره م [آدام] (آدم)٬ بۇرده [بوردا] (اینجا)٬ اۇرده [اوردا] (آنجا)٬ قئیتماغ [قاییتماق] (برگشتن)٬ یئلاغ [یایلاق] (ییلاق)٬ بطور نادر هم فتحه تلفظ میشود : ایاغ [آیاق] (پا).

صامتها:

- "ک" در آخر کلمات بعد از صائتهای نازک "ی" و بعد از صائتهای کلفت "غ" و یا "خ" خوانده میشود: اوره ی [اۆره ک] (قلب)٬ چوره ی [چؤره ک] (نان)٬ گرچه ی [گئرچه ک] (حقیقت)٬ اۆرده ی [اؤرده ک] (اردک)٬ اینه ی [اینه ک] (گاو)٬ چۇخ [چو˚خ] (زیاد)٬ یۇخ [یو˚خ] (نه)٬ اۇزاغ [اۇزاق] (دور)٬ بیچاغ [بیچاق] (کارد)٬ تۇرپاغ [تورپاق] (خاک)٬ پالجاغ [پالچیق] (گل)٬ آغ (سفید)٬ بالۇغ [بالیق] (ماهی).

- "ب" ٬ "پ" در بسیاری از کلمات "و v= "تلفظ میشود: دیو [دیب] (ته)٬ داوان [دابان] (پاشنه)٬ قاواغ [قاباق] (جلو)٬ گۆوه ی [گؤبه ک] (ناف).

در اکثر موارد "ز" آخر کلمات "س" خوانده میشود: دۇس [دۇز] (نمک)٬ تۇس [تو˚ز] (گرد و غبار)٬ ناماس [ناماز] (نماز)٬....

- "د" در وسط و هجای آخر اغلب اوقات "ر" خوانده میشود: آر [آد] (نام)٬ دارماغ [دادماق] (چشیدن)٬ دۇراغ [دو˚داق] (لب)٬ اۇرین [او˚دۇن] (هیزم)٬ اروار [آرواد] (زن).

- اگر قبل از "د" مخرج "ن" باشد "د" هم "ن" خوانده میشود و اگر "ل" باشد٬ "ل" و اگر "س" باشد٬ "س" خوانده میشود: گۆننوز [گۆندۆز] (روز)٬ یاننیرماغ [یاندیرماق] (سوزاندن)٬ ایننی [ایندی] (الآن).

مورفولوژی:- پسوند شماره های ردیف همیشه "-جی" میباشد: اوچومجی [اوچومجو] (سوم)٬ دوردومجی [دؤردومجو] (چهارمین).

- پسوند جمع "-لر"٬ "-له" میباشد.

- "-دی" [-دیر] (است) بعد از صامتهای بیطنین "تی" میشود: پیستی [پیسدیر] (بد است). ولی بعد از صامتهای طنین دار تغییر نمیکند: ایشیغدی [ایشیقدیر] (روشن است).

"-دی" بعد از کلمات مختوم به "ل"٬ "-لی" و بعد از کلمات مختوم به "ن"٬ "-نی" و بعد از کلمات مختوم به "ر"٬ "-ری" تلفظ میشود.: تاپیللی [تاپیلدی] (پیدا شد)٬ یونگوللی [یۆنگولدور] (سبک است)٬ یاخوننی [یاخیندیر] (نزدیک است)٬ قاریری [قاریدیر] (پیر است)٬ گللیم [گلدیم] (آمدم).

حالات اسم و ضمیر:

- پسوند منسوبیت Genitive وجود ندارد. کیشی ایوی [کیشینین ائوی] (منزل مرد)٬ الیم برماغی [الیمین بارماغی] (انگشت دستم).

- پسوند مفعول صریح مختلف است. بعد از پسوند ملکی حذف میشود: الیم توت [الیمی توت] (دستم را بگیر)٬ ولی در دوم شخص الو˚ای [الیوی] (دستت را) گفته میشود. در سایر موارد بعد از صامتها٬ "ای i =" و بعد از صائتها "-نی" است . (مانند لهجه های ایناللو).

- پسوند مفعول به  Dativeو مفعول فیهLocative  ٬ همیشه فتحه است: الو اه [الیوه] (به دستت)٬ ایوده [ائوده] (در منزل)٬ بۇرده [بوردا] (اینجا)٬ الو˚ننه [الینده] (در دستت).

- پسوند مفعول منه  Ablativeحذف شده : "ایوده" به جای "ائودن" (از منزل).

- پسوند وسیلهInstrumental  به جای "-لا"٬ "-ایله" همیشه "-اینه" [اینن] است: قلمینه [قلمینن] (با قلمش).

- پسوند ملکی Possesive عبارتند از: -ایم (الیم= دست من)٬ -اۇ (الۇ= [الین] دست تو)٬ -ایی (الی=دست او)٬ -ایمیز (الیمیز=دست ما)٬ -اۇز (صدائی بین  o و u) (الۇز=دست شما)٬ -له ری (اللری=دست آنها).

- ضمایر شخصی عبارتند از: مه [من] (من)٬ سه [ سن] (سن=تو)٬ اۇ [او˚]٬ بیز (ما)٬ سیز (شما)٬ اۇلار [او˚لار] (آنها).

- ضمایر ملکی عبارتند از: منیم (مال من)٬ سنۇ [سنین] (مال تو)٬ اۇنو [او˚نون] (مال او)٬ بیزیم (مال ما)٬ سیزۇ [سیزین] (مال شما)٬ اۇلارو [او˚لارین] (مال آنها).

- پسوند صفت تفصیلی "-راخ" و "-تر" میباشد.

صرف افعال:

- شکل مسندی (خبر): منم٬ سن سه [سن سن] (توئی)٬ اۇری [او˚دور] (اوست)٬ بیزاخ [بیزیک] (ما هستیم)٬ سیزسیز (شمائید)٬ اۇلاردیله [او˚لاردیرلار] (آنهایند).

- زمان حال از فعل گلمک:

کلو˚رم [گلیرم]٬ گلله م[گله رم٬ گلله م] (میآیم)- گلو˚سه [گلرسن]٬ گلیسه [گلیرسن]-گلو˚وری [گلیر]٬ گلی [گلر] (غروه)-گلو˚راخ [گلیریک]٬ گلئراخ [گله ریک]- گلو˚وسیز [گلیرسینیز]٬ گلئسیز [گله رسینیز]-گلو˚وله [گلیرلر]٬ گلئله [گله رلر].

- ماضی مطلق:

گللیم [ گلدیم] (آمدم)- گللۇ [گلدین]- گللی [گلدی] – گللۇخ [گلدیک] – گللۇز [گلدینیز] – گللیله [گلدیلر].

- ماضی نقلی:

گلمیشم [گلمیشم] (آمده ام)- گلمیشو˚و [گلمیشسن]- گلمی [گلمیش] – گلمیشاخ [گلمیشیک] – گلمیشو˚وز [گلمیشسینیز] – گلمیشله [گلمیشلر].

- ماضی استمراری:

گلو˚دیم [گلردیم] (میآمدم) – گلو˚ودۇ [گلردین] – گلو˚ودی [گله ردی] – گلو˚ودۇخ [گله ردیک] – گلو˚ودۇز [گله ردینیز] – گلو˚ویله [گلردیلر] .

- ماضی بعید:

گلمیشدیم (آمده بودم) – گلمیشدۇ [گلمیشدین] – گلمیشدی – گلمیشدۇخ [گلمیشدیک] – گلمیشدۇز [گلمیشدینیز] – گلمیشدیله [گلمیشدیلر].

- امر:

گلیم (بیایم)- گه [گل]٬ گلگینه [گلگینن]- گسی [گلسین]٬ گله  – گلاخ [گله ک] – گلۇن [گلین]٬ گلۇز [گلینیز] – گسسیله [گلسینلر].

- پسوند ویژه زمان آینده ندارد (مانند لهجه ایناللو). برای زمان آینده از فعل معین خواستن استفاده میشود:

- [آینده:]

ایسیورم گله م [ایسته ییره م گله م] (میخواهم بیایم) – ایسیو˚سه گله سه [ایسته ییرسن گله سن] – ایسیو˚و گله [ایسته ییر گله] – ایسیو˚وراخ گلاخ [ایسته ییریک گله ک] – ایسیو˚رسیز گله سیز [ایسته ییرسینیز گله سینیز] – ایسیو˚رلا گله له [ایسته ییرلر گله لر]

- الزامی:

گلمه لۇام [گلمه لییم] (باید بیایم٬ آمدنی ام) – گلمه لۇسه [گلمه لیسن] – گلمه لۇری [گلمه لیدیر] – گلمه لۇاخ [گلمه لیییک] – گلمه لۇسیز [گلمه لیسینیز] – گلمه لۇریله [گلمه لیدیرلر].

- در ترکیسنقری پسوند وجه شرطی "سه"٬ "سا" و علامت سوال "می" وجود ندارد.

خزینه لغات:

در ترکی سنقر بسیاری از مفاهیم اجتماعی و اصطلاحات به فارسی و یا عربی است. ما در مصاحبه با مردم در حدود هزار لغت ترکی سنقری جمع آوری کردیم. در اینجا نمونه هایی از آنها نقل میشود:

دادا [دده] (پدر)٬ آبا٬ نه نه (مادر)٬ قارداش (برادر)٬ باجی (خواهر)٬ او˚غل [او˚غول] (پسر)٬ قیز (دختر)٬ اۇشاغ [اۇشاق] (بچه)٬ اۆز [اؤز٬ اۆز] (خود٬ صورت)٬ اوزگه [اؤزگه] (بیگانه)٬ باش (سر)٬ گۆز [گؤز] (چشم)٬ بۆرن [بورون] (بینی)٬ آغز [آغیز] (دهان)٬ بیل [بئل] (کمر)٬ گۆسک [کؤکس٬ گؤیوس] (سینه)٬ امجه ی [امجه ک] (پستان)٬ اۆره ی [اۆره ک] (قلب)٬ قارن [قارین] (شکم)٬ قۇل [قو˚ل] (بازو)٬ دۆز [دیز] (زانو)٬ باغارۇغ [باغیرساق] (روده)٬ دۇراخ [دو˚داق] (لب)٬ گۆوئی [گؤبه ک] (ناف)٬ سۆروی [سۆدوک] (ادرار)٬ ایشه ی [ائششه ک] (خر)٬ قرقه [قارقا] (کلاغ)٬ بالۇغ [بالیق] (ماهی)٬ گوننوز [گۆندوز] (روز)٬ ایننی [ایندی] (حالا)٬ سۇره [سو˚نرا] (بعد)٬ اۇس [اۆست] (بالا)٬ ایشایه [آشاغی] (پائین)٬ ایو [ائو] (خانه)٬ ایر [ار] (شوهر)٬ یاخچی (خوب)٬ پیس (بد).

حالا نمونه ای از ترانه های مردمی نقل مینمائیم:

دامنه دامه٬ دامیمیز [دامدان داما٬ دامیمیز] (بام هایمان پهلو به پهلو)

یاخۇننی ایوانیمیز [یاخیندیر ائیوانیمیز] (ایوانهایمان نزدیک)

سن اۇرده دو˚٬ من بۇرده [سن اوردا دور٬ من بوردا] (تو آنجا بایست٬ من اینجا)

گور اۇسسی دوشمنیمیز [کو˚ر اولسون دوشمنیمیز] (کور بشود دشمن ما)

از شعرای معاصر از آقایان "امیری" (امیر) و "علی اکبر مظهری" و دیگران میتوان نام برد. امیری در شعر فارسی نیز اشعار بسیار زیبایی دارد.

در خاتمه باید گفت که ترکی سنقری لهجه ای است بین آذری [منظور ترکی آذربایجانی است٬ زیرا لهجه سونقوری خود لهجه ای از ترکی ایرانی و یا آذری است] و ایناللو که از نظر فونمها (تبدیل "o---u<" و  "ö---ü<") به ایناللو نزدیکتر است.

داغ- علی عمرانی

داغ 

آؤ عَطَش خَسرَتی نی چَکَن دوراغلَردَه، مَنَه 
آؤ سُُوسُُوز قیتَن آبو یَکّه بلاغلَردَه ،مَنَه

بیجَه غمناک اُؤخیماغ پیچ لَنی آقْشَم که اُولی 
آؤ اَسیر قُوش که اُوخیر آقْشَم اُوزاقلَردَه مَنَه 

اُو قَرَه لالَه نی هرکَس اوُجَه داغلَردَه گئوری 
یاد ایلَر مَنَه که داغلو ، آبُو داغلَردَه مَنَه

اُؤرَیم باغی ثَمَر وِرمَری و اُؤلِّی خَزان 
اُو قالَنْ حسرَتِنَه یاش گئوزی باغلَردَه مَنَه 

باغبان باغَه گَلی قُوجاقِنَه گُل آپاری 
گُلی که قِچ آلتِنْنَه دُوشمی قُوجاقْلَردَه منَه

عَین آؤ یاقلوز آقاج که یولچی لَر کؤلگَه سیری 
شاخ و برگی سینَنُوق یانَنْ اُوجاقْلَردَه مَنَه

گَجَُهّ لَر- علی عمرانی

گَجَُهّ لَر 

خیمَه رَه شمع خیال اُُلمی قُوناقِم بُو گَجَه 
غصّه لَر پروانه سی اُُلمی قُوناقِم بُو گجَه 

پیچ لَنأو خزان یِلی باغ امیدمنَه نَجور 
ثمری یؤخدی بهار گُورممی باقِم بُو گَجَه 

اُؤ قَرَه لاله جیگرلُوق مَنی مشغول ایلَمی 
سَنّه ای لالَه دؤراغ یؤخدی سُراغِم بُو گَجَه 

غُصّه لَر اُلمی بُلوط ، تَنگ أؤریم تُؤتمی گَنَه 
سَسْ چِخار، سَسْلَه مَنی آوقَجَلُوقِم بو گَجَه 

دولانِم باشُوَه ساقی که مَنی یاد ایلَرو 
قُومَرو اُوتلوو قالَه داغلُو دؤراغِم بُوگَجَه

مهاجِر قُوش- علی عمرانی

مهاجِر قُوش 

قَفَسِم قاپُو سینی آچ تابیابانَه چِخِم 
گُل آچَن وقتی سَحَرلَرباغ و بُستانَه چِخِم

اؤرهَ یم طاقتِ بو گُنج قفس لَر، یُوخیری 
مَء گُلستان قُؤشیَم، گَرَی گُلِستانَ چِخِم 

بُو غَریب تُرپاغَه اؤلمیوری امید باقلَماقِم 
قاپُو آچ تا بُو غریب لوقْدَه غَریبانَه چِخِم 

مَنَه بُو مِصر قَفَس عَزیزلُوقی جلوه سی یؤخ 
قاناتِم باقلَمَه صیاد قؤ تا کنعانَه چِخِم 

نَه بهارلَر باشِمَه گیچمیو ، دَم وُرمَمیشَم 
نغمه لَر حسرت اُولؤ ،آچ قاپُو میدانَه چِخِم

هاچانَه جئین بوُ قَفَس لَردَه اسیرلُؤقدَه قالِم 
هاچانَه جئین آ بؤ میدان و أو میدانَه چِخِم 

مَنّهَ عمرانی تَه کی تَنگنئ بُو دنیا قَفَسی 
قانات آءوُ گئوُن آچَرَم که مُلکِ رضوانَه چِخِم

دیارِم سُنقر -علی عمرانی

  دیارِم سُنقر 

ای وطنم ای سُنقرِم ، دیارِم 
ای سَنو تُرپاغو مَنِم مَزارِم 

سَنَّه ری بؤ خاطره لَر کی وارِم 
اؤشاغلَروگُل، سَه اُؤزو باهَارِِم 

ای تُرپاغو سُرمَه بزِم گئوزلَرَه 
ایوش دیرمانُو گَلین اؤلَن دُوزلَرَه 

سُهیلو گُل تَکی گئولَن أؤزلَرَه 
شیرین دیلؤ مَزَّه وِِِِِرَن سؤزلَرَه 

سُنقر، دانِش،أؤریلَری شاد ایلَه 
یِخِلمیش اُؤریلَری آباد ایلَه 

تُرپاغَه گییَن اؤشاغلَرو یاد ایلَه 
سَننّه مَنِم غُصَّه مِنَه داد ایلَه 

سُنقر؟ سَه سِز گیمَه أؤری باقْلَیَم 
آچ قؤجاقو تا سَنی قؤجاق لیَم 

بؤینِمَ قُل آت ،آؤقَجَه آقْلَیَِم 
سُوزلَرویی دیم ، اُؤریوُ داغلَیَم

سُنقر أؤری دَردی مَنه چؤخ اُلمی 
قان أؤرَیم بُو دنیارَه تُوخ اُلمی 

یوخ اُلمی دَرد بیلَن أؤری ، یوخ اُلمی 
باشده گیچَن گون لَرو تانسُوخ اُلمی 

خؤش اُلَه آؤ باشدَه گیچَن گون لَره 
شاغرَه چَکَن بیچین بیچَن گون لَره 

تُلوغدَه بَرک عَیران ایچَن گون لَره 
شادلو غِنَه کؤنَی بیچَن گون لَره 

غیرَت جامِنَه سُو ایچَن گون لَره 
مَردانَه لوغ رَختی بیچَن گون لَره 

خؤش اُلَه آو شاؤ چَرَه لَر وختِنَه 
کؤلگَه رَه کی قَهوَه خانَه تَختِنَه 

چایدَه گَلَن قِز آچِلَن بختِنَه 
گَلین قِزو مین جوقلؤ آغ رَختِنَه 

آت یارؤوَه آؤ چوپی چَکماغلَری 
دامنَه دؤرَنلَر تؤیَه باخماغلَری 

اَروارلَرو کُوچَه سِپِرماغلَری 
آقشَم اُلَننَه آشَه باخماغلَری 

خَمیر دیارِننَه یاتَن گَجَّه لَر 
یاری گَجَه خَمیر چاتَن گَجَه لَر 

گونَّه تُوتَن ، تَنؤر آچَن گَجَّه لَر 
هاردَری آؤ چُوری یاپَن گَجَّه لَر

هاردَری آؤ سُوزایشِرَن قُولاغلَر

هاردَری آؤ چارشئ تُوتَن دُوراغلَر 

هاردَ رِه لَه دَرد بیلَن اؤشاغلَر 
گیدِلَه بو دنیارَه آؤ قُؤناقلَر 

دنیانو دا شیرین لُوقی قالمَمی 
هیچ قاپُونی شادلُوقه نَه چالمَمی 

هیچکَه بؤ دنیارَه تاوان آلممی 
هیچ کَسَه دنیا اُؤریئ یانمَمی 

حسرَتَم آؤ شیرین شیرین سُؤزلَرَه 
نامَردیچی اَگِلمیَن دوزلَرَه 

حسرَتَم آؤ آشنا باخن گُئوزلَرَه 
هامی نَجُور باش قُوریلَه دؤزلَرَه 

وختی سَحَر گُلی اُؤزه گُولِردی 
سَحَر بانکِی نماز وختی اُولِردی 

جانماز عطرِننَه اتاق دؤلِردی 
یَکَه نَنَه قاب باجَه نی سُولَردی 

اُو موقع بی مَردانَه لوق واریدی 
ایولَردَه رَه گُل خانَه لوق واریدی 

بیجّه ایولُوق یگانَلُوق واریدی 
هاردَه بُو جُور بیگانَه لوق واریدی

قارداش بُخلِنَه باخمَزدی قارداشَه 
یؤلاش که خَنجَر وُرمَزدی یؤلاشَه 

یُوخدی گؤچَه لَردَه آؤ چاوُش سسی 
باباوَه گُور گُور زائِرینی سَسلَسی

سینُوق سینُوق اُؤریلَری بَسلَسی 
خادِمَه دی گَجَّه چِراغ آچمَسی 

قَلَنقُولوغ ، آی تُوتِلَن گَجََّه لَر 
مِس غازانَه قاشُق دُؤگَن گَجَلَه لَر 

چِللّه لَرِ ی باشَه وُرَن گَجَه لَر 
قُورؤ اؤزِم قُوزِِِنَه یِن گَجَّه لَر 

شُوشَمَکی یَه خُوش اُلَن اُؤریلَر 
آردی سارؤ تازَه یاپَن چُوریلَر 

غیرَت یُؤلِنَّه قِرتِلَن تُوسیلَر 
هَر کَه بیلئو رِی اُؤری کُؤریلَر 

قَدیمکیلَر یاخچی دانِشماغلَری 
بیر بیری احوالی آراشماغلَری 

بیر بیری دَردِ دلی بیلماغلَری 
اینّی تَبَروکدی اؤ تُرپاغلَری

 قَدیمکیلَر شیرین شیرین سُوزلَری 
قَدیمکیلَر آؤ مهربان گئوزلَری 

یادلَری خیر هاردَه رِلَه اؤزلَری 
دؤشدی گؤگ اُوزِنَه اؤ یُولوزلَری 

اُوشاغلَرو برکلَری گؤگ مین جُوغی 
اُتاق لَرو ردیف ردیف یاسُوغی 

مِس غازانی مِس تاوَه سی قاشُوقی 
دُکانلَرو شیرین شیرین قاتُوقی 

سُنقر اِمام زارَه نؤ سُوق بلاغی 
دَرمان ایلَردی ناخُوشی ناساغی 

اُوردَه گیچَن یاشلَنَردی دُوراغی 
گیچمی دا آؤ بِلاغدَه کی چراغی 

خُوردَه اُشاغلَر قُول و قُولواغلَری 
گَلینلَرو مین جُوقلُو بُویماغلَری 

تازَه دُوغَنلَر تازَه قُویماغلَری 
یَکُّه نَنَه باغلییَن بیلواغلَری 

گئون دیواردَه گییَنَه ، آقشَم اُولَننَه 
یَتیم آناسی خَیمَه نی وُرَننَه 

یَتیمُو آؤ کُوچی اُؤری دُولَننَه 
مَنِم تَکی کِز گیچِرردؤ َسنَّه

اِشِق گؤن نؤز که گَجَه یِل دؤنَردی 
یَتیم آناسی شم لَری آچَردی 

یَتیم آؤ کوچی اُؤریی دُولِردی 
خیمَه غذاسی اُؤریی تُوتَردی 

ای سُنقر ، ای بزلَرَه غَمخوار اُولَن 
ای سَه بزَه مُونِس اُولَن یار اُولَن 

ای هامی غملَردَه بزَه وار اُولَن 
غریب قناریلَرَه گُلزاراُولَن 

ای سَه بزِِم اَجدادمِز تُرپاغی 
ای باشی اُوجَّه ایرانو اُوشاغی 

ای کِز غریب لَر اُؤریی چِراغی 
دُوراغ سُو سُوز غَریبلَرو بلاغی 

یُولّوزو دؤشسی تُوپاغَه ای فَلَک 
یارلمیشو گُل دَرماغَه ای فَلَک 

فرهادلَری چَکدو داغَه ای فَلَک 
غُللَر قؤرو تَنگ قوجاقَه ای فَلَک 

قامَتی گُل اؤغلانلَرویی سَس لَه 
رشید رشید جوانلَرویی سَس لَه 

یَکَه یَکَه خَزانلَرویی سَس لَه 
گَنَه غریب باوانلَرویی سَس لَه 

سُنقُر ، جانِم قُروان بؤ تُرپاعُه 
غَریبلَرو گَلِل لَه باش وُرماغَه؟ 

دی نَنَه لَر گئوزی قُوماؤ باخماغَه 
بلبل تَکی باش وؤرو تیز تیز باغَه 

هیچ نَنَه گئؤزی قاپُو رَه قالمَسی 
هیچ باجی قارداشیچی داغلَان مَسی 

هیچ کَه باوان قاپسینی کِز چالمَسی 
هیچ دادایَه خَل اُؤره یی یانمَسی 

سُنقر هامی اُوشاغلَرو شاد اُوسی 
غَریبلَروننّه ، همیشه یاد اُوسی 

مَکتَبَه گیِین اُوشاغُو اُستاد اُوسی 
دَروازؤ آچُوخ ایوؤ آباد اُوسی 

شیرین شیرین کُرپَه لَرو چاق اُوسی 
یَکَّه لَرو جانی هامی ساق اُوسی 

همیشه دایم سَه أوزؤ آق اُوسی 
سُنقر ایللّه چار طَرَفو باغ اُوسی