یوردوم

ایسترم قیساجا تعریف ائیله یم

شهرتین یاییلیب هر یانا یوردوم

من سنین اوغلونام سن منیم آنام

آنانی دگیشمم جهانا یوردوم

شهرتین اوجالیب توتوب هر یانی

سولارین یئتیریر در مرجانی

داغلارین داشلارین زبرجد کانی

دوز گن لرین بنزر رضوانا یوردوم

شیرین سولارین وار کیمیا توپراغین

یئر آلتی قیناقلار دالدا بوجاغین

ایستی دیر سویوماز قیزغین اوجاغین

اود وورار خایینا، دوشمانا یوردوم

اؤزگه چیراغینا یاغ اولماق بسدیر

اؤزگه چیراغینا یاغ اولماق بسدیر 

حؤرمتلی اوستاد، بؤیوک شهریارا 

بیر الیمده قلم، بیر الده کاغاز

خیالیم بویلانیر دامدان، دوواردان

باشیمدا یار باغین گزمک هاواسی

قاپیلار باغلیدیر، یول تاپیم هاردان

حاصارین دالیندا کؤنول وئردییم

او یار بیر باغ سالیب، سویو بولوردان

هئیواسی کهروبا، ناری یاقوتدان

تاغی فیروزه دن، دیوانی گولدن

ماوی ائیوانیندا ساز چالیر زهره

بورجوندا یای چکیب، دایانیب کئیوان

لاییقی وار گیره م قصرینه من ده

قیللی پاپاغیملان، سینیق سازیملان؟

بیضای اردبیلی

میرزا صادق از شاعران بزرگ معاصر متولد 1226 شمسی در اردبیل متخلص به بیضا از شاعران معاصر اردبیل است.در سال 1226 شمسی در اردبیل متولد گردید. او شغل تجارت داشته و به وارد و صادر نمودن پوست بره اشتغال می ورزید. طبع شعر قوی و مطالعات زیادی داشته است. اشعارش غالبا به زبان ترکی و در مدایح و مرثیه سرایی اهل بیت بوده است. در گفته هایش ذوق عرفانی به چشم میخورد. و به گفته یکی از نوادگانش خود بیضا در ایام بیماری مشرف به موتش سروده هایش را که با مرکب نوشته شده بوده است درظرف آبی ریخته وشسته است.با این حال جسته گریخته ازاشعار او در یادداشتهای دیگران باقی مانده است.دو بیت زیر نمونه ای ازاشعار ترکی اوست.بیضاء در نفسیر قرآن شریف ، نهج البلاغه و آثار گرانپایه متقدمین از قبیل : سنائی ، عطار ، خاقانی ، سعدی ، حافظ ، مولوی ، فضولی و سایر قلمداران عرصه شعر و ادب و عرفان مطالعات عمیقی داشته ، در کنار این ذخایر و گنجینه های فنا ناپذیر علوم بیان و کلام ، عروض و بدیع و قافیه ، فلسفه و منطق و النهایه آنچه را که در پرورش روح بلند یک شاعر عارف ضرورت دارد به خوبی فرا گرفته است . میگویند مرحوم بیضاء به دلیل احاطه به علوم اسلامی و مسائل فقهی ، گاهی اوقات وکالت اشخاص را قبول و در دعاوی مطروحه در محاکم از حقوق موکلین خود دفاع میکرده است.

دیوان شعر استاد با نام ( کلام بیضای اردبیلی ) در 510 صفحه از سوی تنی چند از علاقمندانش گرد آوری و با همت هیأت اردبیل شناسی و صندوق قرض الحسنه مهدیه با یک پیشگفتار و سه مقدمه در خرداد سال 74 چاپ و منتشر گردید .

بیضادر سال 1301 شمسی در زادگاهش اردبیل در سن 75 سالگی دعوت حق را لبیک گفت ، جسمش در شهیدگاه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی ( آرامگاه شهدای جنگ چالدران ) به خاک سپرده شد و روحش به ملکوت اعلی پیوست.

قضـا کاتیبلـری دونیــا ائــویـن غمخـانـه یازمێشـلار

فراغت ایسته‌سـه هرکس اوْنی دیوانـه یازمێشـلار

خلیله حؤکم اوْلۇندێ تاکه اوْغلۇن کسمه قۇربانـێ

بـۇ قۇربانێ ازه‌ل گۆندن شه-ی-مردانـه یازمێشـلار

***************************

سنه ائی مدّعی گر عئشق حۆسئندی پیشـه

قوْرخما محشـه‌رده امـانـدی ایلـه‌مــه انـدیشـه

دۇت حۆسئن دامـه‌نینـی خاتمـه وئر تشویشـه

عاشیقون بیله‌م قبرده کئچه‌ر آسان گئجه‌سی

**********************

شعری دیگر از استاد بیضا که در اینترنت یافتم، فکر کنم از یادداشتهای آقای اصغر فردی باشد.

تـا آتش-ی-اشراره حۆسئن خئیمه‌سی یانـدێ

گۆن باتدێ، عدو یاتـدێ، شفق قـانـه بـوْیانـدێ

فـریاد-وْ-فغـــان جـــوهــر-ی-ذرّاتـــه داغێلـــدێ

آوای-ی-حۆسئن وای اودی هـر یـانـدا عیانــدی

بـۇ مـاتــم-ی-عظمـاییـده لاهـوتیلـه ناسـوت

حئیراندی، پریشاندی و انگشت به دهانـدی

تنهـا نـه قـراپـوش اوْلۇب کعبـه بـو غمـده

ناقوس-ی-کیلیساده ده فریـاد-وْ-فغـانـدی

خون-ی-حق-وْ-ناحق تؤکۆلۆب کرب-وْ-بلایه

شـرحــی مــرج البحـر و لا یلتقــی‌یانــدێ

تکفیـر ایلـه‌مـه گـر دیسه‌م الله حسین دور

واللهـی و بـالله ، او همیـن و بـۇ همـانـدی

من چکمه‌ره‌م ال دامن-ی-شاه-ی-شهدادن

شـاه-ی-شهـدا دامنـی مـافـوق-ی-جنانـدی

ای کاش اوْلا بیضـا سر-ی-کویینده غباری

هرچندکی بیضا ید-ی-بیضای-ی-زمانـدی

اکراد خود را ماد و آریایی میپندارند! این ادعا آنقدر مضحک و حتی مشمئز کننده است که سیاهپوستان خود را ژاپنی معرفی کنند! البته در این توضیح ژاپنی و سیاهپوست به خاطر جغرافیا و رنگ پوست مقایسه شده اند و نیت نویسنده به هیچ وجه به درایت و ضریب هوشی اشاره ای نمیکند.

اکراد چگونه میتوانند ماد باشند؟

برای ماد بودن، باید در جغرافیای ماد دارای ریشه بود. یعنی، بدون توضیحی افزونتر، میتوان مطمئن شد که مادها به هیچ عنوان شاخصه ای تحت عنوان کرد در خود نداشته اند. در جغرافیای ماد، هیچ سندی دال بر وجود کردیت در منطقه وجود ندارد. جالب اینکه، حتی اسامی که اکراد به خود خطاب میکنند نیز رگه هایی از فرهنگ قدرتمند و انکارناپذیر تورک یافت میشود.

سن سیز ای گول،کؤنلومون بیر دم قراری یوخدو،یوخ

سندن اؤزگه،نئیله سین،بیر غمگوساری یوخدو،یوخ!

درد هیجرین چاره سی هر چند بیلدیم صبرایمیش،

نئیله ییم،باالله بو دریانین کناری یوخدو،یوخ!

لیلی-لیلی سؤیله ییب چوخلار دئیه ر کیم عاشیقام،

لیک مجنون تک اونون بیر داغداری یوخدو،یوخ.

هر خزانین بیر باهاری، اونسوز اولماز،اولماسین،

بو چؤل اولموش گولیستانین بیر باهاری یوخدو،یوخ.

گوللری،بولبوللری،آب و هواسی چوخ گؤزل،

حیف کیم بو گولشنین بیر گولعذاری یوخدو،یوخ.

هیچ عئیبین یوخ،گؤزه للیک هامی سنده جمعدیر،

نئیله ییم آمما کی،عهدین اعتباری یوخدو،یوخ!

سن نه بسلرسن بو ترلانی نباتی،روز و شب،

من بو داغی چوخ دولانیم بیر شیکاری یوخدو،یوخ.

شعری زیبا از حکیم نباتی

(خان چوبان)

آذردیلی نیوز-نگاهی بر کشتار ترک های آذربایجانی توسط ارامنه -فجایع سال های ۱۲۹۶ و ۱۲۹۷ ه.ش که منجر به قتل عام حدود ۱۵۰ هزار نفر از اهالی اورمیه گردید،چنان وحشت ناک میباشد که تاریخ نویسان این منطقه از حوادث نه ساله حضور ارتش جرار روسیه تزاری به سادگی میگذرند.این حضور روس ها که از اردیبهشت ۱۲۸۸ ه.ش مصادف با ۲۹ آوریل ۱۹۰۹ میلادی،آذربایجان را در اشغال خود داشتند و از هیچ ظلم و جنایتی فروگذار نکردند،و کمتررین آثار آن خدشه دار کردن استقلال ایرانیان و به خصوص ترک های آذربایجانی بود،که همراه با آن اغلب شهرهای آذربایجان دست به چپاول گشوده و کشت و کشتارهایی را راه انداختند.از آن جمله دو بار بازار اورمیه را روس ها غارت کردند و به آتش کشیدند،و هر کسی را و هرجایی را که خواستند از بین بردند.

ولی حوادث بعد از خروج روسها از اورمیه و ورود جیلوها و قاچاق ارمنی ها به اورمیه چنان هولناک است،که شاید فقط بمباران هیروشیما و ناکازاکی با آن قابل مقایسه باشد؛چرا که در هر دو حادثه ۱۵۰ هزار نفر انسان بی دفاع در دو نقطه ی جداگانه از کره زمین قتل عام شدند ،که در هر دو دست استعمار آشکارا وجود داشته است.

نظر  به اهمیت رخدادهای سال های ۱۲۹۶-۱۲۹۷ ه.ش در اورمیه مطالب این مقاله ،به این حوادث خونین رقت بار اختصاص می یابد،که کم و بیش از آن یاد شده ، ولی به صورت مکتوب و جامع به نام تاریخ قتل عام ترک های آذربایجانی توسط ارامنه و جیلوها در اورمیه و اطراف آن ثبت و ضبط نگردیده،که نیاز آن احساس می گردید.تا نسل جوان و جویای احوال گذشتگان از آن اطلاع پیدا کنند .گفتنی است که هدف از انتشار این دسته از مقالات در اذردیلی نیوز،معرفی چهره ی واقعی استعمارگران در این منطقه می باشد؛که به هر وسیله ای میخواهند به اهداف شوم خود برسند .و به هیچ عنوان قصد تخریب قومی ارامنه که در حال حاضر به عنوان یک اقلیت قومی در کنار ترک های آذربایجانی در شهر اورمیه برادر وارانه زندگی میکنند را نداشته و نداریم.

علت قتل عام در اورمیه توسط ارامنه در سال ۱۲۹۶ ه.ش

در قتل عام عمومی مردم اورمیه تنها روسها دست نداشتند بلکه نقش مهمتر را انگلیسی ها بازی میکردند،تا با تشکیل حکومت خودمختار و مستقل ارمنی در مقابل امپراطوری عثمانی ،هندوستان را از گزند آن ها حفظ کنند.در بین گروهی از آشوریان و مسیحیان افراطی که در کشورهای ایران و عثمانی پراکنده بودند،و همواره مترصّد تامین هرچه بیشتر منافع خود از هر راهی بودند،سرانجام با مساعدت و حمایت مالی پدر خواندگان خود یعنی آمریکا،انگلیس،فرانسه و روسیه به فکر داشتن کشوری برای خود افتادند.این حرکت سیاسی برای تشکیل کشوری در ساحل غربی دریاچه اورمیه با حکومت آشوری هدف آنها قرار گرفت.

پس با این اوصاف که بیان شد،انگلیس،روسیه،فرانسه و آمریکا با رایزنی هایی که میکردند ،تصمیم میگیرند که در غرب آذربایجان یک حکومت مستقل مسیحی تشکیل دهند.و تشکیل این حکومت به قیمت پاکسازی مسلمانان با قتل عام به وسیله ی اردوی مسلح مسیحیان مهاجر در شهر اورمیه و ۸۸۰ روستای اطراف آن سلماس و کهنه شهر بیش از ۱۵۰ نفر مسلمان ترک آذری به طرز فجیهی در مدت زمان کوتاهی کشته شدند.و می رفت که هدف شوم آن جنایتکاران تاریخ تحقق یابد که با حمله ی ارتش عثمانی به اورمیه و اطراف آن نقشه ی شوم آن ها ناکام ماند.

تاریخ دقیق قتل مسلمانان ترک آذری شهر اورمیه،به دست ارامنه ی افراطی در اسفند ماه ۱۲۹۶ ه.ش مصادف با مارس ۱۹۱۸ میلادی رخ داد،بیش ترین قتل عام در شب چهارشنبه صوری سال ۱۲۹۶ ه.ش بوده است.حاکمان قاجار فقط خبر قتل عام را میشنیدند و گوش می کردند که تاریخ از عکس العمل غلط آن ها شرم سار است!

پس از نسل کشی ترک های آذری مسلمان اورمیه و اطراف آن، حدود ۸هزار ارمنی مسلح و جنایت کار به غرب آذربایجان سرازیر شدند تا دیگر ارامنه ی قاتل را یاری کنند.