نظامی گنجوی ، شاعر بزرگ آذربایجان
حکیم جمال الدین ابو محمد الیاس بن یوسف بن زکی بن مؤید ملقب به نظامی گنجوی (1141-1209) از داستانسرایان بزرگ و استادان مسلم در سرودن شعر تمثیلی و بزمی است.

او در 22 آگوست 1141 در شهر گنجه آذربایجان متولد شد و همه عمر را به جز سفر کوتاهی که به دعوت قزل ارسلان به یکی از نواحی نزدیک گنجه کرد، در وطن خود باقی ماند.
Boğazımı gör necə düyünləyibdir Gəncə
بوغازیمی گور نئجه دویونله ییبدیر گنجه 
Yoxsa İraq xəznəsi mənim olardı, məncə 
یوخسا ایراق خزنه سی منیم اولاردی، منجه 
Aləm deyir övladsan sən dünyaya, Nizami 
آلم دئییر اولادسان سن دونیایا، نیظامی 
Sığışmazsan Gəncəyə gen dünyada, Nizami 
سیغیشمازسان گنجه یه گئن دونیادا، نیظامی

گروههای تروریستی ارمنی
ارامنه‌ای که در سال 1978 به مناسبت یکصدوپنجاهمین سالگرد مهاجرت خود از ایران به آذربایجان، در قره‌باغ کوهستانی بنای یادبود برافراشتند، طی دو قرن اخیر با هدف تحقق آرمان خیالی"ارمنستان بزرگ" در اراضی تاریخی آذربایجان، با کمک هواداران خارجی خود سیاست مستمر اشغالگری علیه آذربایجان را تعقیب کرده و هر از چند گاهی برای نیل به این هدف مکارانه، از ارتکاب جنایات بشری چون ترور، کشتار جمعی، اخراج و نسل کشی نیز ابایی نداشته‌اند.

اسناد متعدد تاریخی ثابت می‌کند که میلیونها نفر آذربایجانی که در سال‌های 1905 تا 1907، 1918 تا 1920 و 1948 تا 1953 در اراضی تاریخی – ملی خود در قفقاز بارها هدف سیاست پاک‌سازی قومی و نسل کشی واقع شدند، به صورت دسته جمعی به قتل رسیده و از سرزمین‌های آبا و اجدادی خود اخراج شده‌اند.

ترکی، زبان آموختن و اندیشیدن / فتح الله ذوقی
زبان ترکی از دیرباز دارای جایگاه و ارزش علمی و مذهبی عمده‌ای در مناطق ترک‌نشین بوده است. وجود هزاران نسخه‌ی خطی به زبان ترکی کهن که از منطقه تورفان ترکستان شرقی یافت شده است شاهد این مدعاست. هر چند در دوران اسلامی زبان عربی به عنوان زبان علم و در بسیاری از دربارها‌ی ترکان زبان فارسی به عنوان زبان شعر و ادب بوده است و نگاشتن زبان ترکی با الفبای عربی نسبت به الفبای اورخون دشوار بوده است اما با این وجود ده‌ها هزار عنوان کتاب به زبان ترکی با خط عربی نگارش یافته است. این کتاب‌ها در ترکستان، شبه قاره‌ی هند، ایران، قفقاز و نیز سرزمین‌های عثمانی نگارش یافته است. زبان ترکی بیشتر به عنوان زبان شعر و ادب، تاریخ و علم و حکمت مورد استفاده قرار گرفته است.

صمد بهرنگی بنیان گذار ادبیات کودکان
دیگر وقت آن گذشته است که ادبیات کودکان را محدود کنیم به تبلیغ و تلقین نصایح خشک و بی‌برو برگرد ،‌ نظافت دست و پا و بدن ،‌اطاعت از پدر و مادر ، حرف شنوی از بزرگان ، سر و صدا نکردن در حضور مهمان و … وسائلی از این قبیل که نتیجه کلی و نهایی اینها بی خبر ماندن کودکان از مسائل بزرگ و حیاتی محیط زندگی است . بچه را باید از عوامل امیدوار کننده الکی و سست بنیاد و ناامید کرد و بعد امید دگرگونه‌ای بر پایه شناخت واقعیتهای اجتماعی و مبارزه با آنها را جای آن امید اولی گذاشت . 
آری چرا باید بچه‌های شسته و رفته و بی‌ سر و صدا و مطیع تربیت کنیم ؟ چرا دستگیری از بینوایان را تبلیغ می‌کنیم و هرگز این رانگوییم که چرا و چگونه آن یکی « بینوا » شد و این یکی « توانگر » که سینه جلو می‌دهد و سهم بسیار ناچیزی از ثروت خود را به آن بابای بینوا بدهد و منت سرش بگذارد که آری من مردی نیکو کارم و همیشه از آدمهای بیچاره و بدبختی مثل تو دستگیری می‌کنیم ، البته این مهم محض رضای خداست والا تو خودت آدم نیستی .

مقاله : ملاحظاتی در زبان قدیم آذربایجان
مقدمه: در این مقاله نشان خواهم داد که آنچه که تحت عنوان «زبان آذری » یا زبان ایرانی قدیم مردم آذربایجان از جانب برخی مولفین ایرانی مطرح شده است دارای اعتبار منطقی و تحقیقی لازم نیست. چراکه نه تنها منابع این فرضیه غیر دقیق و غلط بوده و ارزیابی مولفین مذکور از آنها نیز غلط و توام با اغراض عیر تحقیقی سیاسی بوده است. بلکه نظرات محققین بیغرض خارجی در اینمورد بروشنی مخالف نظرات مولفین ایرانی است. کمااینکه همین تحقیقات نشان میدهند که همه نمونه های لهجه های ایرانی آذربایجان نه که باقیمانده از زبان فرضی قدیم آذربایجان بلکه از واردات قرون اخیر از ایالات دیگر به آذربایجان هستند. 
باید دانست که فهم زمینه طرح ، علل اشتباه و استدلال در یک مورد تحقیقی از اجزا ء اساسی هر بحث تحقیقی محسوب میشود. از اینروست که تشخیص و تاکید جنبه ناسیونالیستی بینش و استدلال بعضی از محققین مورد بحث و سنجش تاثیر چنین بینشی در نتیجه تحقیقاتشان نه تنها مفید بلکه به لحاظ یادشده ضروری است، بخصوص از آنجائیکه اکثر مولفین مذکور نظیر کسروی و قزوینی خود نیز متاسفانه بر این جنبه ها ی ناسیونالیستی مطالب مورد بحثشان تاکید کرده اند. 
فرا تر از آن نشان خواهم داد که بر طبق تحقیقات تاریخی اولا در ناحیه اران آذربایجان قرنها بیش از هزارو پانصد سال پیش ، زبان غیر ایرانی (!) با گویشی مشابه گویش ترکی وجود داشته است که قریب هزارو پانصد سال پیش برای آن خط خاصی اختراع شده بود و ثانیا نه تنها مطابق نظرات بعضی محققین معروف بلکه براساس تخقیقات اخیر زبانشناسی نیز زبان قدیم ایلامی (عیلامی) نواحی غرب ایران شامل آذربایجان با زبانهای اورال- آلتائی که شامل زبان ترکی است خویشاوند بوده ولذا تغییر تدریجی زبان ساکنین آذربایجان از زبان ایلامی به زبان خویشاوند ترکی بعد از قریب یک تا دو هزاره: بخصوص تحت شرایط اسکان متمرکز اقوام ترک در این ناحیه ، بعنوان تغییر تدریجی امری طبیعی و منطقی محسوب میشود.

باقرخان
مجسمه باقر خان، موزه مشروطه
جنبش مشروطه
شاهان قاجار
نام
________________________________________
آقامحمد خان
فتحعلی شاه
محمدشاه
ناصرالدین شاه
مظفرالدین شاه
محمدعلی شاه
احمدشاه
دورهٔ پادشاهی

ریشه های ترکی

زبان ترکی زبان در Altay کوههای سیبری در شمال قرن قبل سرچشمه گرفته است. به همین دلیل است که به نام زبان آلتاییک. به عنوان عشایر گسترش بیشتر به آسیای صغیر ، آنها به زبان آورده خود را با آنها را به ترکمنستان ، Khazakstan ، ازبکستان ، آذربایجان و کشورهای دیگر.
بسیاری از این زبان متقابلا فابل فهم هستند اگر چه استفاده های محلی و واژگان ، تلفظ و الفبا ممکن است متفاوت باشد -- اما همه آنها نمایشگاه ساختار دستوری همان ترکیب لغات ساده و اصلی بصورت مرکب و هماهنگی واکه.
ترکی بودن زبان نشأت گرفته از آسیای مرکزی ، از مرزهای یونان به مناطق داخلی کشور از غرب چین سخن گفته اند ، نیز ممکن است وجود داشته باشد برخی از نزدیکی با مجارستان ، فنلاند ، کره ای و بعضی از زبانهای بومی آمریکایی هند است.
امپراتوری عثمانی به ارمغان آورد و زبان را به دروازه های وین و سعودی ، مصر و شمال آفریقا به عنوان امپراتوری خود رونق گرفت. این به خاطر این که گسترش زبان و فرهنگ لغت با کلمات از عربی ، فارسی و زبانهای اروپایی peppered است. این کلمات وارداتی عمدتا (ولی نه همیشه) به دنبال دستور زبان پایه و هماهنگی واکه ترکیه و بومی است.

وسعه تاریخی زبان ترکی زبان

خصوصیات برتر زبان ترکی با تاخیر رشد پردازش شده ، علاوه بر موقعیت هایی که در طول تاریخ بوده است وجود دارد الف) جلوگیری از در جلگه های آسیای مرکزی از ترکان به نام میهن ، که متشکل از شرایط طبیعی ، وادار زندگی عشایری ، مانع از حرکت به اسکان دائم. به طوری که بازسازی شهری (تمدن) است با تاخیر توسعه هماهنگی ترکی دشوار است. استپ از خسته کننده ، پریشانی و شرایط زندگی نامطلوب به علت تغییرات آب و هوایی مناطق زیست محیطی و به خصوص در کشورهای غربی نسبت به قبایل ترکی که مهاجرت به جوامع مجزا دارند) مواجه هستند. این جوامع و فرهنگ ها و زبان های خود شده اند به طور گسترده ای متاثر می شود.
روابط با محیط زیست و مهاجرت به عنوان یک نتیجه از ترک باورهای خود در کنار کومه علف خشک بودیسم ، زرتشتی شیدایی دینی ، مذهبی ، مسیحی و مسلمان ادیان ادیان benimsemişlerdir.Bu و شرایط دینی و بیان شما گذشت ، آنها به تصویب رسید از سنت های مذهبی و آداب و رسوم همجوشی خود را دارند.