واژگان آموزشی و علمی در زبان ترکی
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلیآزمایش- سیناق. سیناما. سیناو. دنهمه. سیناش. ساچیت.
آزمایش شدن- سینانماق.
آزمایش کردن- سیناماق. دئنهمک. یوْخلاماق.
آزمایشگاه- دئنئیلیک. سیناقلیق. آراشقا. دنه مج. وارلاقلیق.
آزمایشگاهی- دئنئیسل. سیناقسال.
آزمایشگر- سیناقچی. سینایان. یوْخلاماجی. یوْخلاییجی. آراشقان. دنه مه چی.
آزمایشی- دنهمه. سیناقسال. دنل.
آزموده - سیناقلی.
واژگان سیاسی در زبان ترکی
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلیآنارشی- دوزنسیزلیک. قانتاشیق.
آنارشیست - هئریکی. شولوق.
استوارنامه- تانیقلیق. ائلچی یازی. یامیلیق. یوْللانما.
اعتبارنامة دیپلماتیک- یامی بلگه.
امپراتور - خاقان. قیرال.
امپراتوری- خاقانلیق.
قیام بابک خرمدین : پیرامون واژة «خرّم»
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلیترجمه: پرویز زارع شاهمرسی
تاکنون تاریخ دقیق آغاز جنبش خرّمدینان به عنوان جنبش گستردۀ آزادیخواهانة مردم آذربایجان و بلاد همسایه علیه سیطرۀ خلافت عباسی معین نشده است. طبری این تاریخ را به سال 9-778 میلادی مربوط میداند. برای درک درست این جنبش، بررسی واژۀ «خرّم» و یا «خرّمدین» ضروری است. دربارۀ منشاء واژۀ «خرّم» سه روایت در منابع وجود دارد:
قدیمی ترین اینها، روایتی است که توسط مؤلفان سدههای نهم و دهم ذکر میشود. طبق گفتة آنها این واژه از نام یک آبادی به نام خرّم در نزدیکی اردبیل گرفته شده است. این روایت را مسعودی، یاقوت و صادق الاصفهانی ادامه دادهاند. آ.مولر نیز با استناد به این افراد، چنین توضیحی از واژۀ خرّم را درست میداند. فیلیپ حتّی، د.مارکولیوس، سعید نفیسی و وان فلوتن نیز طرفدار چنین نظریهای هستند.
اگر تصورات دیگر منابع و مؤرّخان به مخالفت با این نظریه برنمیخاست، هیچ وجه نامعقولی در این نوع تفسیر باقی نمیماند. طبق یک روایت دیگر «خرّم» به اشخاص عیاش و خوشگذران گفته میشود. بدین ترتیب واژۀ خرّم به معنای «مسرور»، «شاد» و «شهوت پرست» و.. فهمیده میشود. ما در سمعانی به این تلقی برخورد میکنیم:
ساختار فعل در زبان ترکی
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلیپژوهش: پرویز شاهمرسی
فعل کلمهای است که انجام کاری یا ایجاد حالتی را در زمان گذشته، حال و آینده برساند: مانند: یازدی (نوشت)
فعل در زبان ترکی آذربایجانی دارای 10 وجه یا کیفیت است که عبارتند از:
1- وجه خبری: از انجام کاری یا ایجاد حالتی خبر میدهد. انجام فعل از نظر گوینده مورد یقین و حتمی است مثل اینکه خود گوینده شاهد انجامش بوده است. این وجه را شهودی نیز مینامند. مانند: قاریاغیر (برف میبارد).
2- وجه حکایت: گوینده به طرزی مطلب را بیان میکند که مطلب را از دیگری شنیده باشد. این وجه را روایت نیز مینامند.
مانند: قاریاغمیش ایمیش (گویا برف باریده است)
«گولر،چیچک لر،بیتگی لر،یئمیش لر،آغاج لار»
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلیتورکی | فارسی | تورکی | فارسی |
آجی قایماق | آلاله | آجیلیق | درختچه هوم |
آجی چیچک | گیاه کوشاد | اوت | علف |
الش | علف بی کاره | آلاق | علف هرز |
گلین چیچگی | شقایق نغمانی | بالدیرغان | گلپر |
ترتزا | شاهی | گول | گل |
گیاهان دارویی به ترکی
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلیآت قولاغی[1] |
گیاه ترشک. |
آجیرغه//آچیرغه |
ترب وحشی. فجل. تربچهی صحرایی. |
آچاملی |
خیار ترشی. |
آچیر |
حمام اوتی. رعی الحمام. [2] |
آرجا |
درخت کاج. صنوبر. |
آرچه |
درختی خوشبو شبیه صنوبر. |
آردوج |
ارس. درخت عرعر. ابهل. |
آغاج قاونی |
آغاج قوهونو. ترنج. بادرنگ. |
آق باش |
ذرّت. |
نامهای حیوانات و حشرات به ترکی
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلینامهای حیوانات و حشرات به ترکی
1) حشرات
قوُرد قوُش: حشرات موذی
بؤجک: حشره
آری: زنبور
بال آریسی: زنبور عسل
میلچَک:مگس (چیبین برگرفته از ترکی سومری)
موزالان: خرمگس
کَپَنَک: شاپرک ، پروانه
قاریشقا:مورچه
مئیرام قوُردوُ : خرخاکی
سولوُجان : کرم خاکی
تور آتان /هؤرومجک: عنکبوت
بؤوه : رتیل
فوتبال در چره جلی(بالا تیمین شکیللری)
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلی"جدیدترین" اس ام اس های ترکی بایرام "
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلیبیر گونومده دئییل، هر گونومدهسن. هر گون هر ثانیه منیملهسن. هر زامان منه کؤمک اولدون. سن منیم اوچون چوخ اؤنملیسن. آنا بایرامین موبارک.
سن حیاتیمین اولدوزو اولدون. هارا گئتسم سنین ایشیغین آلتیندا سئوگینله اولدوم. دوز یولو تاپدیم. سنی سئویرم.باریامین موبارک.
فرقهی دموکرات و داوری یکجانبه (با ویراستاری جدید) | ایواز طاها
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلی
منبع : سایت ادبی آنلام بیز