آذربایجان موسیقی سینه اؤتری بیر باخیش
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلی
پرویز یکانی زارع
موسیقی سسلرین معین آهنگده سسلنمه سیدیر. بو معنادا اسکی موسیقی نین ایلک نومونه لری اینسانلارین اؤزآرالاریندا و معیشتده معین علاقه لر و حادیثه لرله باغلی یاراتدیقلاری سسلرده اؤزونو گؤسترمیشدیر. قدیم جدلریمیزین، موسیقی مدنیتی نین قدیم ژانرلاریندان ساییلان »آغی« لاردان فایدالانماسی شوبهه سیزدیر. فولکلوروموزون»بئشیک نغمه لری« ژانری ده ابتدایی اینسانلارین یاشایشیندا موجود اولماسی لابود ایدی. نهایت ألده ائدیلن اوو (شیکار) موناسیبتی ایله گؤرونموش شنلیک طنطنه سینده، رقص لرین ایجرا ائدیلمه سینده ایلک ضرب آلت لریندن فایدالانماسی شک سیزدیر.
موسیقی سسلرین معین آهنگده سسلنمه سیدیر. بو معنادا اسکی موسیقی نین ایلک نومونه لری اینسانلارین اؤزآرالاریندا و معیشتده معین علاقه لر و حادیثه لرله باغلی یاراتدیقلاری سسلرده اؤزونو گؤسترمیشدیر. قدیم جدلریمیزین، موسیقی مدنیتی نین قدیم ژانرلاریندان ساییلان »آغی« لاردان فایدالانماسی شوبهه سیزدیر. فولکلوروموزون»بئشیک نغمه لری« ژانری ده ابتدایی اینسانلارین یاشایشیندا موجود اولماسی لابود ایدی. نهایت ألده ائدیلن اوو (شیکار) موناسیبتی ایله گؤرونموش شنلیک طنطنه سینده، رقص لرین ایجرا ائدیلمه سینده ایلک ضرب آلت لریندن فایدالانماسی شک سیزدیر.
آیریلیق، بیرلیک یاراتدی
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلی
مرتضی مجدفر
۸۵ ایل بوُندان قاباق، ۱۳۳۵- نجی ایلین مهر آیی‌نین اوْن‌بئشینده، ، گئجه واختی اردبیلین کوْرابازلی کندیندن کؤچوب، تهراندا یاشایان۲۲ یاشلی بیر گنج شاعر ، اؤزو ایله زمزمه ائتمگه باشلادی. اوْ هئچ بیلمیردی سؤیله‌دیگی شعر، ایللر بوْیو یاشایاجاق و آذربایجان خلقینین آیریلیق و حسرت دردلرینی ترنم ائده‌جکدیر. اوْ گنج شاعرین گئجه واختی قوْشدوغو آیریلیق ماهنی‌سی، یاشادی، یاییلدی و هامی آذربایجانلیلارین دیللرینه دوشدو. اوْنون ماهنی‌سینا، قدرتلی بسته‌کار مرحوم اوُستاد علی سلیمی، موسیقی یازدی و بیر چوْخ آذربایجانلی هنر صاحیبی و قدرتلی سسه مالیک اوْلان خواننده، بوُ ماهنینی اوْخودولار. آیریلیق، آمان و یامان اوْلدوسادا، هامی آذربایجانلیلار اوْنو سئودیلر و دؤنه – دؤنه اوْنلا بیرلشدیلر.
۸۵ ایل بوُندان قاباق، ۱۳۳۵- نجی ایلین مهر آیی‌نین اوْن‌بئشینده، ، گئجه واختی اردبیلین کوْرابازلی کندیندن کؤچوب، تهراندا یاشایان۲۲ یاشلی بیر گنج شاعر ، اؤزو ایله زمزمه ائتمگه باشلادی. اوْ هئچ بیلمیردی سؤیله‌دیگی شعر، ایللر بوْیو یاشایاجاق و آذربایجان خلقینین آیریلیق و حسرت دردلرینی ترنم ائده‌جکدیر. اوْ گنج شاعرین گئجه واختی قوْشدوغو آیریلیق ماهنی‌سی، یاشادی، یاییلدی و هامی آذربایجانلیلارین دیللرینه دوشدو. اوْنون ماهنی‌سینا، قدرتلی بسته‌کار مرحوم اوُستاد علی سلیمی، موسیقی یازدی و بیر چوْخ آذربایجانلی هنر صاحیبی و قدرتلی سسه مالیک اوْلان خواننده، بوُ ماهنینی اوْخودولار. آیریلیق، آمان و یامان اوْلدوسادا، هامی آذربایجانلیلار اوْنو سئودیلر و دؤنه – دؤنه اوْنلا بیرلشدیلر.
آنا محبتی
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلی
قیرخ بولاق گولوندن آیریلماق قوصّه‌سی قاشقالداق‌لارین اوره‌یینی
سیخار، آیریلماغی اوزلرینه بؤیوک قم-کدر حئساب ائدر و بو قم کدردن
حزین-حزین آغلایارلار.
پاییزین سون گونلری ایدی. سولار یاواش یاواش دوْنورلار. گؤیده‌کی دورنالار قاتار-قاتار بغداد ائللرینه کؤچ?ردولر. قاشقالداق‌لار دا مین حسرتله اؤزلرینی کؤچ اوچون حاضیرلاییردیلار.
قاشقالداق‌لار سفره گئجه چ?خارلار. آخشام قارانلیق‌لاشاندا اؤردک‌لرین باشچی‌سی گؤیه قالخیب و یوْلا دوشمه‌یی تکلیف ائتدی.»آرزی« آدلی بیر کؤرپه قاشقالداق اوزونو آناسینا توتو?ب دئدی:
- آنا یول منی یووراجاقدیرمی؟
- یوراجاقدیر بالام – دئیه آنا جاواب وئردی.
- آنا یول بیزی آیاقدان سالاجاقدیرمی؟ – دئیه آرزی یئنه ده سور?شد?.
- یوْل منیم گؤزل بالام! یوْل بیزی یوْرسادا آمما هئچ واخت آیاقدان سالابیلمز – دئیه آنا جاواب وئردی.
پاییزین سون گونلری ایدی. سولار یاواش یاواش دوْنورلار. گؤیده‌کی دورنالار قاتار-قاتار بغداد ائللرینه کؤچ?ردولر. قاشقالداق‌لار دا مین حسرتله اؤزلرینی کؤچ اوچون حاضیرلاییردیلار.
قاشقالداق‌لار سفره گئجه چ?خارلار. آخشام قارانلیق‌لاشاندا اؤردک‌لرین باشچی‌سی گؤیه قالخیب و یوْلا دوشمه‌یی تکلیف ائتدی.»آرزی« آدلی بیر کؤرپه قاشقالداق اوزونو آناسینا توتو?ب دئدی:
- آنا یول منی یووراجاقدیرمی؟
- یوراجاقدیر بالام – دئیه آنا جاواب وئردی.
- آنا یول بیزی آیاقدان سالاجاقدیرمی؟ – دئیه آرزی یئنه ده سور?شد?.
- یوْل منیم گؤزل بالام! یوْل بیزی یوْرسادا آمما هئچ واخت آیاقدان سالابیلمز – دئیه آنا جاواب وئردی.
شیعه‌لیک مهدویت
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلی
“بیز ضعیفله دیلمیش کسلره نعمت بخش ائتمگی و اونلاری یئر اوزونون صاحبی ائتمگی اراده ائتدیک” قصص سوره‌سی، آیه ۵
شیعه‌لیکده مهدویتین آیریجا بحث اولونماسی‌نین سببی بیزیم بیر مسلمان شیعه اؤلکه‌سی اولماغیمیزدیر. دونیادا آز اؤلکه‌لر وار کی، اها‌لی‌سی‌نین موطلق اکثریتی شیعه اولسون کی، اونلاردان بیری ده بیزیم اؤلکه دیر. شیعه‌لیک یوردوموزون ملی-معنوی دگرلری‌نین اساسینی تشکیل ائدن عامل‌لردن بیری اولماقلا یاناشی تاریخیمیزده بؤیوک رول اویناییب.
شیعه‌لیکده مهدویتین آیریجا بحث اولونماسی‌نین سببی بیزیم بیر مسلمان شیعه اؤلکه‌سی اولماغیمیزدیر. دونیادا آز اؤلکه‌لر وار کی، اها‌لی‌سی‌نین موطلق اکثریتی شیعه اولسون کی، اونلاردان بیری ده بیزیم اؤلکه دیر. شیعه‌لیک یوردوموزون ملی-معنوی دگرلری‌نین اساسینی تشکیل ائدن عامل‌لردن بیری اولماقلا یاناشی تاریخیمیزده بؤیوک رول اویناییب.
یالقیزلیق دویغولار دوشونجه‌لر
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلی
آنادیلیمیز:بوسئللولدا سلیمانین تک قالماسی چوخ چکمه‌دی. اوچونجو گونون
آخشامی یاتماق واختی یاشلی بیر آدامی اونون یانینا گتیردیلر. کیشی آلتمیش
یاشینی دولدورموشدو سلقه‌ایله وورولموش ساققالی اونون چال بیغینی
قابارتدیغی حالدا، تازاجا بورا گتیریلدیگینی گؤستریردی. کیشی اوتوردو.
جئبیندن سیگار پاکاتینی چیخاریب سوروشدو: – چکرسن؟ سلیمان سیگاردان
گؤتوردو. یاندیردیلار. کیشی هئچ نه دانیشمادان تمکینلی- تمکینلی سیگارین
چکدی. ذره‌جه نیگرانلیق، هیجان اوندان سیزیلمیردی. سیگاری قورتاردی. –منیم
آدیم جهانگیردی دئیه گؤزلرینی سلیمانین گؤزلرینه ذیلله‌دی. بیر آز دایاندی.
سونرا گولومسه‌ییب سوروشدو:-بس سیزین آدینیز؟
قورآن اوخوماغین فضیلتلری
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلی
حاضرلایان: معصومه اسدی
قورآن بشریتین دونیا و آخیرت حیاتی‌نین خوشبخت‌لیگینی تأمین ائدن ابدی ایلاهی قانوندور. اونون آیه‌لری هدایت، بیان ائتدیگی هر بیر ایفاده ایسه رحمت و سعادت منبعی‌دیر. هر کیم بو ایکی دونیادا خوشبخت حیاتا نایل اولماق ایسته‌سه، گئجه و گوندوز قورآنلا انسیتده اولما‌لی و اونو اؤزونده یاشاتما‌لی‌دیر. هر گون اونونلا اؤز عهد-پیمانینی تزه‌لمه‌لی و عهدینه وفادار اولما‌لی‌دیر. قورآنلا اؤز علاقه‌سینی داها دا گوجلندیرن و اونو اؤز حافظه‌سینه کؤچورن شخص‌لر، آتدیقلاری بؤیوک آددیم‌لاری قورآنلا آتار و گؤردوک‌لری بوتون ایشلری قورآنلا یئرینه یئتیررلر. قورآن تلاوتی‌نین فضیلتی باره‌سینده اونلارلا حدیث و روایت نقل اولونموش‌دور. بیز بورادا اونلاردان یالنیز بیر نئچه‌سینی تقدیم ائدیریک.
قورآن بشریتین دونیا و آخیرت حیاتی‌نین خوشبخت‌لیگینی تأمین ائدن ابدی ایلاهی قانوندور. اونون آیه‌لری هدایت، بیان ائتدیگی هر بیر ایفاده ایسه رحمت و سعادت منبعی‌دیر. هر کیم بو ایکی دونیادا خوشبخت حیاتا نایل اولماق ایسته‌سه، گئجه و گوندوز قورآنلا انسیتده اولما‌لی و اونو اؤزونده یاشاتما‌لی‌دیر. هر گون اونونلا اؤز عهد-پیمانینی تزه‌لمه‌لی و عهدینه وفادار اولما‌لی‌دیر. قورآنلا اؤز علاقه‌سینی داها دا گوجلندیرن و اونو اؤز حافظه‌سینه کؤچورن شخص‌لر، آتدیقلاری بؤیوک آددیم‌لاری قورآنلا آتار و گؤردوک‌لری بوتون ایشلری قورآنلا یئرینه یئتیررلر. قورآن تلاوتی‌نین فضیلتی باره‌سینده اونلارلا حدیث و روایت نقل اولونموش‌دور. بیز بورادا اونلاردان یالنیز بیر نئچه‌سینی تقدیم ائدیریک.
فلسفی دوشونجه‌لر
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلی
کؤچورن و چئویرن: حمید بخشمند
(کانت فلسفه‌سینده »اؤزونده قالان نسنه«[۱] و »بیزه بیلینن‌لر«[۲]
چالیشیرام فلسفه آلمانجا دانیشماق اؤیرنسین.»هگل«
چالیشاق فلسفه آذربایجانجا دا دانیشماق اؤیرنسین.
بس بو دوماندان آییلماق اوچون فلسفه نَه‌یی بیلمه‌لی‌دیر؟
بو سورو کئچن بحث‌دن بیزه قالمیشدی.
قئید ائتمه‌لی‌ییک کی، بو دوماندان آییلماق اوچون فلسفه بیلمه‌لی‌دیر:
بیرینجیسی، اونو کی بیز آنلایاندا بیلینجیمیزدن دیشاریدا اولان نسنه‌لری یوخ، قاوراییشیمیزدا شوعوروموزدا بیزه بیلینن‌لری آنلاییریق.
هامیمیز اونا اؤیرنمیشیک کی، نسنه‌نین گؤرونوشو اونون اؤزونه “یاپیشیقدیر”، اونون اؤزونونکودور. کانت ایسه دئییر، بیز نسنه‌نین اؤزونو دئییل، گؤرونوشونو بیلیریک. یعنی شوعوروموزدا پئیدا اولان شئیین اؤزو دئییل گؤرونوشودور. شئیین اؤزو ایسه همیشه اؤزونده قالیر و اگر اؤزونده قالان بیزه کئچمیرسه، اونون اؤزونو نئجه بیلمک اولار؟
(کانت فلسفه‌سینده »اؤزونده قالان نسنه«[۱] و »بیزه بیلینن‌لر«[۲]
چالیشیرام فلسفه آلمانجا دانیشماق اؤیرنسین.»هگل«
چالیشاق فلسفه آذربایجانجا دا دانیشماق اؤیرنسین.
بس بو دوماندان آییلماق اوچون فلسفه نَه‌یی بیلمه‌لی‌دیر؟
بو سورو کئچن بحث‌دن بیزه قالمیشدی.
قئید ائتمه‌لی‌ییک کی، بو دوماندان آییلماق اوچون فلسفه بیلمه‌لی‌دیر:
بیرینجیسی، اونو کی بیز آنلایاندا بیلینجیمیزدن دیشاریدا اولان نسنه‌لری یوخ، قاوراییشیمیزدا شوعوروموزدا بیزه بیلینن‌لری آنلاییریق.
هامیمیز اونا اؤیرنمیشیک کی، نسنه‌نین گؤرونوشو اونون اؤزونه “یاپیشیقدیر”، اونون اؤزونونکودور. کانت ایسه دئییر، بیز نسنه‌نین اؤزونو دئییل، گؤرونوشونو بیلیریک. یعنی شوعوروموزدا پئیدا اولان شئیین اؤزو دئییل گؤرونوشودور. شئیین اؤزو ایسه همیشه اؤزونده قالیر و اگر اؤزونده قالان بیزه کئچمیرسه، اونون اؤزونو نئجه بیلمک اولار؟
حسن مجیدزاده ساوالان
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلی
شاعر حیاتی دگرلرین و رئال حادثه‌لرین، خلق عنعنه‌لرینین دولغون شکیلده
انعکاسینا چالیشمیشدیر. او، یاخشی گونده ده، چتین، آغیر چاغلاردا دا
خلقینین یانیندا اولماغی باجاران ملّتی‌نین سئوینجینه سئوینیب کدرینه
کدرلنمگی باجاران وطنداش شاعر، وجدانلی ضیا‌لی‌دیر. شاعر صنعتکارلیقلا قلمه
آلدیغی غزل‌لرینده ده اونو دوشوندورن، ناراحات ائدن ملّی مسئله‌لری
مشکل‌لری، خصوصیله آنا دیلینه قویولان قاداغا‌لاری قاباردیر، بو
محرومیتلرین چوخ چکمه‌یه‌جگینه، ظلم ائوینین نه واختسا برباد اولاجاغینا،
ظالم‌لارین، ظلمکارلارین قوردوغو خانمانین اؤز باشلارینا اوچاجاغینا دا
اینانیر: دایم یاشاییش اولدو بیزه بیر قارا دوستاق،
ال-قول یئرینه بنده وورولدوق دیلیمیزدن.
آنجاق بیلیرم، ظلم ائوی اودلانا‌جاق‌دیر
ال-قول یئرینه بنده وورولدوق دیلیمیزدن.
آنجاق بیلیرم، ظلم ائوی اودلانا‌جاق‌دیر
آذربایجان داستانلاریندا بایاتی‌لار
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلی
زنگین معنوی ارثه، سؤز یادداشینا مالک اولان خالقیمیزین شفاهی
ادبیاتی توکنمز و ایشلندیکجه آرتان خزینه‌دیر. فولکلوروموزون حجم¬جه ان
کیچیک ژانریندان توتموش ان بؤیوک ژانری اولان داستانلارداکی هر بیر
نمونه‌ده دیگر بیر ژانرین گیزلندیگینی اوزه چیخارماق اولار. بونون اؤزو ده
بیر داها شفاهی خالق ادبیاتیمیزین سئحیرلی خزینه‌سی‌نین توکنمزلیگینی
غرورلا افاده ائتمگیمیز اوچون کفایت‌دیر.
بو ساحه‌ده تدقیقات آپارارکن خصوصیله داستانلارین داخلینده بیر چوخ دیگر فولکلور ژانر‌لاری‌نین ایشلندیگینی مشاهده ائتدیک. بو دا تصادفی دگیل. داستان ایری¬حجملی اولدوغو اوچون اونون ترکیبینده لطیفه، مثل، آتا‌لار سؤزو تاپماجا، نغمه و سایر ژانرلارلا یاناشی آشیق یارادیجیلیغی‌نین بدیعی نمونه¬لری-بایاتی قوشما، گرایلی، تجنیس و دیگر نمونه‌لرین ایشلنمه‌سی اوچون تحکیه امکانلاری وار.
بو ساحه‌ده تدقیقات آپارارکن خصوصیله داستانلارین داخلینده بیر چوخ دیگر فولکلور ژانر‌لاری‌نین ایشلندیگینی مشاهده ائتدیک. بو دا تصادفی دگیل. داستان ایری¬حجملی اولدوغو اوچون اونون ترکیبینده لطیفه، مثل، آتا‌لار سؤزو تاپماجا، نغمه و سایر ژانرلارلا یاناشی آشیق یارادیجیلیغی‌نین بدیعی نمونه¬لری-بایاتی قوشما، گرایلی، تجنیس و دیگر نمونه‌لرین ایشلنمه‌سی اوچون تحکیه امکانلاری وار.
عاشیق ماهنی‌سی
یازار : " تؤرک دیلینی اؤیره نین، چونکو اونلارین حاکمیتی چوخ اوزون سؤره جکدیر." پیامبر اکرم
+0 چره جلی
علیرضا ذیحق
چوخ کئچمیش لرده کی هله اینسانلار موسیقی نین نه اولدوسونو بیلمیردیلر، دلی قانلی بیر گنج اوغلان یاشاییردی کی بیر گون کؤنلونده سئودیگی گؤزل بیر قیزین قارا گؤزلرینده کی پاریلتی نی دویوب دوشونجه سینه بئله نکی بیر آنلاشیلماز سورغو ایاق قویور: »ندن دیرکی سئوگیلی لر آیریلیق دان یاندیریجی آجی حیس لره دالارکن اوره ک لری آلیشیب یانیر آمما سؤندورمه یه ویصال دان باشقا بیر مرهم تاپیلماییر؟«
درین دویغولار و دوشونجه لر بو سو آل اوزره حیاتینی قارالدارکن بیر آن گؤزلرینی گؤیه تیکیب یوزلرجه اولدوزون آی ایشیقیندا پارلاماسی اونلارین آلیشان اوره ک لری نین مشعل کیمی یاندیق لاری اونو کدرلن دیریب داها بیر سورغو فیکرینه گلیر: »من کی ایستک لی سئویملی یاریمی گؤرمه یینجه اوره ییم بیر کؤز اولوب آز قالیر کوله دؤنه، ندن دیر کی اولدوزلار بو قدر یالنیزلیق چکیب ویصالا قووشمادان یانا ـ یانا سایریشیب ایشیق ساچیرلار اؤزوده کوله دؤنمورلر؟ بو ایش ده حتماً بیر سیر واردیر کی اولدوزلار عشق اودوندان یانسالاردا سؤنمه دن ازل دن ایندی یه جان دایانیب‌لار!
چوخ کئچمیش لرده کی هله اینسانلار موسیقی نین نه اولدوسونو بیلمیردیلر، دلی قانلی بیر گنج اوغلان یاشاییردی کی بیر گون کؤنلونده سئودیگی گؤزل بیر قیزین قارا گؤزلرینده کی پاریلتی نی دویوب دوشونجه سینه بئله نکی بیر آنلاشیلماز سورغو ایاق قویور: »ندن دیرکی سئوگیلی لر آیریلیق دان یاندیریجی آجی حیس لره دالارکن اوره ک لری آلیشیب یانیر آمما سؤندورمه یه ویصال دان باشقا بیر مرهم تاپیلماییر؟«
درین دویغولار و دوشونجه لر بو سو آل اوزره حیاتینی قارالدارکن بیر آن گؤزلرینی گؤیه تیکیب یوزلرجه اولدوزون آی ایشیقیندا پارلاماسی اونلارین آلیشان اوره ک لری نین مشعل کیمی یاندیق لاری اونو کدرلن دیریب داها بیر سورغو فیکرینه گلیر: »من کی ایستک لی سئویملی یاریمی گؤرمه یینجه اوره ییم بیر کؤز اولوب آز قالیر کوله دؤنه، ندن دیر کی اولدوزلار بو قدر یالنیزلیق چکیب ویصالا قووشمادان یانا ـ یانا سایریشیب ایشیق ساچیرلار اؤزوده کوله دؤنمورلر؟ بو ایش ده حتماً بیر سیر واردیر کی اولدوزلار عشق اودوندان یانسالاردا سؤنمه دن ازل دن ایندی یه جان دایانیب‌لار!
