حاضرلایان: معصومه اسدی
نماز بوتون مسلمان‌لارا فرض (قطعی واجب) اولان عبادتدیر. عرب دیلینده¬کی “صلات” سؤزونون دیلیمیزده ایشلنن واریانتی‌دیر. “صلات” سؤزونون لوغوی معناسی “دعا” دئمک‌دیر. دینی آنلامدا نماز – شریعتده گؤستریلن معین عمل‌لر شکلینده تکبیرله باشلاییب سلاملا سونا چاتان اللها عبادت فورماسی‌دیر.
یئتکین‌لیک یاشینا چاتمیش هر بیر مسلمان اؤز عهده‌سینه دوشن نمازلاری قیلما‌لی‌دیر. قورانی-کریمده نمازین واجبلیگی باره‌ده بویورولور: “نماز مؤمن‌لره بللی واخت‌لاردا فرض (واجب) ائدیلمیشدیر” (نسا، ۱۰۳). عهده‌سینده اولان نمازلاری واختیندا قیلا بیلمه‌ین شخص سونرا‌دان دا اولسا، اونلاری مطلق قیلما‌لی‌دیر (قضا ائتمه‌لی‌دیر).

کیمینسه پاپاغی نین اوغورلانماسی اونون صاحیبینه قارشی دوشمن هوجومو کیمی قییمتلندیریلیردی. کیشی نین باشیندان پاپاغی ووروب سالماق اونو و اونون بوتون نسلینی تحقیر ائتمک دئمک ایدی. پاپاق و اونون فورماسینا گؤره اونون داشیییجیسی نین سوسیال وضعیتینی موعینلشدیرمک اولاردی. کیشیلر ایسته نیلن حالدا پاپاغی باشلاریندان چیخارمیردیلار (هتتا یئمک یئیرکن)، نامازدان اول دستماز زامان ایستیثنا اولماقلا. ایجتیماعی یئرلرده باش گئییمی اولمادان گؤرونمک روسوایچیلیق حساب اولونوردو. کیشیلرین اساس باش گئییمی قویون خزی و یا قاراگولدن حاضیرلانان پاپاقلار ایدی. اونلارین موختلیف فورمالاری و یئرلی آدلاری مؤوجود ایدی. اون دوققوز عصرین سونلارینا عایید مؤلیفلردن بیری پاپاغین حاضیرلانماسی پروسئسینی بئله تصویر ائدیر: ” اولجه، درینی تیکیب اونا پاپاق فورماسی وئریلیر، سونرا اونون ترس اوزونو چئویریرلر و پاپاغی یومشاق ائتمک اوچون اونون چیلپاق اوزونه پامبیق و یا کالکا سریرلر. پامبیق و یا کالکانین اوزرینه بیر ورق شکر کاغیذی قویورلار، نتیجه ده پاپاق اونا وئریلمیش فورمانی ساخلاییر؛ البتته، شکر ورقی پاپاغین فورماسینا و بؤیوکلوگونه گؤره کسیلیر. سونرا شکر ورقی نین اوستوندن هر هانسی بیر پارچادان آستار تیکیلیر و پاپاق توکلو اوزونه چئوریلیر.

اکبر سعادت
آنا دیلیمیز:بایرام سوزو: تورکجه ده بایرام کلمه سی چول و طبیعت آنلامیندا اولان»باییر« کلمه سیندن آلینیب(باییر+ام) »ام، یم، وم« سون اکی فعلدن اسم دوزلدر. دوروم(وضعیت) اینام(اعتقاد)، سئچیم(انتخابات) و گئییم(لباس) کیمی. دئمک بایرام کلمه¬سی باییر و طبیعت کلمه¬لری ایله اورگانیک ایلگی¬ده¬دیر. مقایسه اولاراق، عربجه عید کلمه سی »دونمک و تکرار« کوکوندن آلینیب و فارسجا جشن کلمه سی نین ایلکین فورماسی »یسن« اولاراق »عیبادت و حمد« آنلامیندادیر.

پرویز یکانی زارع
موسیقی سسلرین معین آهنگده سسلنمه سیدیر. بو معنادا اسکی موسیقی نین ایلک نومونه لری اینسانلارین اؤزآرالاریندا و معیشتده معین علاقه لر و حادیثه لرله باغلی یاراتدیقلاری سسلرده اؤزونو گؤسترمیشدیر. قدیم جدلریمیزین، موسیقی مدنیتی نین قدیم ژانرلاریندان ساییلان »آغی« لاردان فایدالانماسی شوبهه سیزدیر. فولکلوروموزون»بئشیک نغمه لری« ژانری ده ابتدایی اینسانلارین یاشایشیندا موجود اولماسی لابود ایدی. نهایت ألده ائدیلن اوو (شیکار) موناسیبتی ایله گؤرونموش شنلیک طنطنه سینده، رقص لرین ایجرا ائدیلمه سینده ایلک ضرب آلت لریندن فایدالانماسی شک سیزدیر.

مرتضی مجدفر
۸۵ ایل بوُندان قاباق، ۱۳۳۵- نجی ایلین مهر آیی‌نین اوْن‌بئشینده، ، گئجه ‌واختی اردبیلین کوْرابازلی کندیندن کؤچوب، تهراندا یاشایان۲۲ یاشلی بیر گنج شاعر ، اؤزو ایله زمزمه ائتمگه باشلادی. اوْ هئچ بیلمیردی سؤیله‌دیگی شعر، ایللر بوْیو یاشایاجاق و آذربایجان خلقی‌نین آیریلیق و حسرت دردلرینی ترنم ائده‌جکدیر. اوْ گنج شاعرین گئجه واختی قوْشدوغو آیریلیق ماهنی‌سی، یاشادی، یاییلدی و هامی آذربایجانلیلارین دیللرینه دوشدو. اوْنون ماهنی‌سینا، قدرتلی بسته‌کار مرحوم اوُستاد علی سلیمی، موسیقی‌ یازدی و بیر چوْخ آذربایجانلی هنر صاحیبی و قدرتلی سسه مالیک‌ اوْلان خواننده، بوُ ماهنینی اوْخودولار. آیریلیق، آمان و یامان اوْلدوسادا، هامی آذربایجانلیلار اوْنو سئودیلر و دؤنه – دؤنه اوْنلا بیرلشدیلر.

قیرخ بولاق گولوندن آیریلماق قوصّه‌سی قاشقالداق‌لارین اوره‌یینی سیخار، آیریلماغی اوزلرینه بؤیوک قم-کدر حئساب ائدر و بو قم کدردن حزین-حزین آغلایارلار.
پاییزین سون گونلری ایدی. سولار یاواش یاواش دوْنورلار. گؤیده‌کی دورنالار قاتار-قاتار بغداد ائللرینه کؤچ?ردولر. قاشقالداق‌لار دا مین حسرتله اؤزلرینی کؤچ اوچون حاضیرلاییردیلار.
قاشقالداق‌لار سفره گئجه چ?خارلار. آخشام قارانلیق‌لاشاندا اؤردک‌لرین باشچی‌سی گؤیه قالخیب و یوْلا دوشمه‌یی تکلیف ائتدی.»آرزی« آدلی بیر کؤرپه قاشقالداق اوزونو آناسینا توتو?ب دئدی:
- آنا یول منی یووراجاقدیرمی؟
- یوراجاقدیر بالام – دئیه آنا جاواب وئردی.
- آنا یول بیزی آیاقدان سالاجاقدیرمی؟ – دئیه آرزی یئنه ده سور?شد?.
- یوْل منیم گؤزل بالام! یوْل بیزی یوْرسادا آمما هئچ واخت آیاقدان سالابیلمز – دئیه آنا جاواب وئردی.

“بیز ضعیفله دیلمیش کسلره نعمت بخش ائتمگی و اونلاری یئر اوزونون صاحبی ائتمگی اراده ائتدیک” قصص سوره‌سی، آیه ۵
شیعه‌لیکده مهدویتین آیریجا بحث اولونماسی‌نین سببی بیزیم بیر مسلمان شیعه اؤلکه‌سی اولماغیمیزدیر. دونیادا آز اؤلکه‌لر وار کی، اها‌لی‌سی‌نین موطلق اکثریتی شیعه اولسون کی، اونلاردان بیری ده بیزیم اؤلکه دیر. شیعه‌لیک یوردوموزون ملی-معنوی دگرلری‌نین اساسینی تشکیل ائدن عامل‌لردن بیری اولماقلا یاناشی تاریخیمیزده بؤیوک رول اویناییب.

آنادیلیمیز:بوسئللولدا سلیمانین تک قالماسی چوخ چکمه‌دی. اوچونجو گونون آخشامی یاتماق واختی یاشلی بیر آدامی اونون یانینا گتیردیلر. کیشی آلتمیش یاشینی دولدورموشدو سلقه‌ایله وورولموش ساققالی اونون چال بیغینی قابارتدیغی حالدا، تازاجا بورا گتیریلدیگینی گؤستریردی. کیشی اوتوردو. جئبیندن سیگار پاکاتینی چیخاریب سوروشدو: – چکرسن؟ سلیمان سیگاردان گؤتوردو. یاندیردیلار. کیشی هئچ نه دانیشمادان تمکینلی- تمکینلی سیگارین چکدی. ذره‌جه نیگرانلیق، هیجان اوندان سیزیلمیردی. سیگاری قورتاردی. –منیم آدیم جهانگیردی دئیه گؤزلرینی سلیمانین گؤزلرینه ذیلله‌دی. بیر آز دایاندی. سونرا گولومسه‌ییب سوروشدو:-بس سیزین آدینیز؟

حاضرلایان: معصومه اسدی
قورآن بشریتین دونیا و آخیرت حیاتی‌نین خوشبخت‌لیگینی تأمین ائدن ابدی ایلاهی قانوندور. اونون آیه‌لری هدایت، بیان ائتدیگی هر بیر ایفاده ایسه رحمت و سعادت منبعی‌دیر. هر کیم بو ایکی دونیادا خوشبخت حیاتا نایل اولماق ایسته‌سه، گئجه و گوندوز قورآنلا انسیتده اولما‌لی و اونو اؤزونده یاشاتما‌لی‌دیر. هر گون اونونلا اؤز عهد-پیمانینی تزه‌لمه‌لی و عهدینه وفادار اولما‌لی‌دیر. قورآنلا اؤز علاقه‌سینی داها دا گوجلندیرن و اونو اؤز حافظه‌سینه کؤچورن شخص‌لر، آتدیقلاری بؤیوک آددیم‌لاری قورآنلا آتار و گؤردوک‌لری بوتون ایشلری قورآنلا یئرینه یئتیررلر. قورآن تلاوتی‌نین فضیلتی باره‌سینده اونلارلا حدیث و روایت نقل اولونموش‌دور. بیز بورادا اونلاردان یالنیز بیر نئچه‌سینی تقدیم ائدیریک.

کؤچورن و چئویرن: حمید بخشمند
(کانت فلسفه‌سینده »اؤزونده قالان نسنه«[۱] و »بیزه بیلینن‌لر«[۲]
چالیشیرام فلسفه آلمانجا دانیشماق اؤیرنسین.»هگل«
چالیشاق فلسفه آذربایجانجا دا دانیشماق اؤیرنسین.
بس بو دوماندان آییلماق اوچون فلسفه نَه‌یی بیلمه‌لی‌دیر؟
بو سورو کئچن بحث‌دن بیزه قالمیشدی.
قئید ائتمه‌لی‌ییک کی، بو دوماندان آییلماق اوچون فلسفه بیلمه‌لی‌دیر:
بیرینجیسی، اونو کی بیز آنلایاندا بیلینجیمیزدن دیشاریدا اولان نسنه‌لری یوخ، قاوراییشیمیزدا شوعوروموزدا بیزه بیلینن‌لری آنلاییریق.
هامیمیز اونا اؤیرنمیشیک کی، نسنه‌نین گؤرونوشو اونون اؤزونه “یاپیشیقدیر”، اونون اؤزونونکودور. کانت ایسه دئییر، بیز نسنه‌نین اؤزونو دئییل، گؤرونوشونو بیلیریک. یعنی شوعوروموزدا پئیدا اولان شئیین اؤزو دئییل گؤرونوشودور. شئیین اؤزو ایسه همیشه اؤزونده قالیر و اگر اؤزونده قالان بیزه کئچمیرسه، اونون اؤزونو نئجه بیلمک اولار؟